آغاز محاکمه مصدق

هفدهم آبان‌ماه سال ۱۳۳۲، دو ماه و ۲۱ روز پس از کودتاى ۲۸ مرداد، محاکمه دکتر محمد مصدق که در بازداشت بود، به اتهام ضدیت با سلطنت و قصد برکنارکردن شاه و نیز به‌عنوان مسبب وقایع ۲۵ تا ۲۸ مردادماه در محکمه نظامى تهران آغاز شد.

مصدق هنگام معرفى، خود را نخست‌وزیر قانونى ایران اعلام و به صلاحیت محکمه اعتراض کرد و گفت که تنها دیوان عالى کشور مى‌تواند رئیس دولت را بازخواست قضایى کند. با بیان این مطلب، جلسه محاکمه به مدت یک‌هفته تعطیل شد تا اعضاى محکمه که چند افسر ارشد بودند به صلاحیت خود رسیدگى کنند.

از نظر مصدق، دیوان عالى کشور جاى رسیدگى به قصور نخست‌وزیر و وزیران است. او برکنارى خود را یک کودتا با نقشه خارجى خواند و گفت که جز با رأى عدم‌اعتماد پارلمان، فرد دیگری حق برکنارى نخست‌وزیر را ندارد و در صورت وقوع چنین عملى، این مرتکب است که باید به اتهام نقض قانون اساسى و نادیده گرفتن اراده مردم، محاکمه و مجازات شود.

کودتا یعنى برکنار کردن دولت از طرق غیرقانونى، بنابراین کودتاگران مجرمند، نه من که برگزیده ملت و رئیس قانونى دولت هستم.