هم‌نوایی اهل هنر با رنج غزه
این روزها اعتراض به آنچه در غزه رخ می‌دهد به ترجیع‌بند رویدادهای هنری جهانی تبدیل شده است.
گروه فرهنگ: از هفت اکتبر ۲۰۲۳ و حمله حماس به اسرائیل تاکنون، آتشی که به سوی نوار غزه گشوده شده است، تن‌های بی‌گناهی که کرور‌کرور بی‌جان می‌شوند و شرایط غیرانسانی که ساکنان این منطقه ازجمله کودکان بی‌پناه در آن به‌سر می‌برند با واکنش‌هایی گسترده در سراسر جهان مواجه شده است؛ واکنش‌هایی که ازجمله تازه‌ترین آن‌ها می‌توان به برگزاری شصت‌وهشتمین دوره از رقابت‌های آوازخوانی «یوروویژن» ۲۰۲۴ زیر سایه سنگین جنگ غزه و با تدابیر ویژه امنیتی اشاره کرد؛ رویدادی که دور اول نیمه‌نهایی آن سه‌شنبه، ۱۸ اردیبهشت‌ماه برگزار شد و دور دوم نیمه‌نهایی آن پنجشنبه، ۲۰ اردیبهشت‌ماه و فینال آن روز شنبه، ۲۲ اردیبهشت‌ماه برگزار خواهد شد و تدابیر ویژه‌ای در محل برگزاری آن؛ شهر ساحلی مالمو در جنوب سوئد در نظر گرفته شده است چراکه قرار است روزهای پنجشنبه و شنبه تظاهراتی در اعتراض به جنگ در نوار غزه در حاشیه این رویداد برگزار شود.
این واکنش‌های سازمان‌یافته جدا از اظهارنظرهای شخصی هنرمندان به دیگر جوایز و جشنواره‌های جهانی نیز کشیده شده است و فارغ از آنچه در ایران می‌گذرد ازجمله نمونه‌های جهانی‌اش می‌توان به کناره‌گیری نویسندگان از «انجمن قلم آمریکا» در حمایت از غزه اشاره کرد؛ اتفاقی که طی آن ۹ نفر از ۱۰ نامزد اولیه بخش جین‌استاین، جایزه قلم آمریکا از این رقابت کناره‌گیری و در نامه‌ای به آنچه «تضاد فاحش» بین موضع انجمن قلم آمریکا و سایر مراکز قلم در سراسر جهان خواندند تاکید کردند؛ اتفاقی که درنهایت منجر به لغو برگزاری مراسم اهدای جوایز سالانه این انجمن شد و در ادامه «انجمن قلم آمریکا (پن)» را بر آن داشت تا فستیوال صداهای جهان ۲۰۲۴ خود را هم لغو کند. این تازه‌ترین واکنش‌ها اما تنها واکنش این روزهای هنرمندانی از چهارگوشه جهان به آنچه در نوار غزه می‌گذرد نیست و کنش و واکنش‌ها بسیار بیش و پیش‌ازاین است.
جنجالی که کارگردان «منطقه مورد علاقه» به‌پا کرد
ازجمله جنجال‌برانگیزترین نمونه واکنش هنرمندان جهان به وضعیت غیرانسانی حاکم بر غزه بیانیه‌ای بود که جاناتان گلیزر، کارگردان فیلم «منطقه مورد علاقه» در سخنرانی اسکار خود خواند و از دزدیده‌شدن هولوکاست گفت.
گلیزر که اسکار بهترین فیلم بلند بین‌المللی را در نودوششمین دوره جوایز اسکار به خانه برد، در سخنرانی خود در مراسم اهدای جوایز اسکار بر جنگ غزه تمرکز کرد و گفت: «یهودیت و هولوکاست با ربوده‌شدن زندگی مردم توسط یک اشغالگر» مخالف است.
گلیزر تاکید کرد که همه کشته‌شدگان، قربانیان رفتاری بسیار غیرانسانی هستند. این کارگردان که خود یهودی است، افزود: «ما به عنوان افرادی یهودی، ربوده شدن هولوکاست توسط اشغالگران را که منجر به درگیری بسیاری از مردم بی‌گناه شده است، رد می‌کنیم.»
جنجال بر سر سخنرانی جاناتان گلیزر در مراسم اسکار ۲۰۲۴ هفته‌ها ادامه داشت و کار به آنجا کشید که بیش از ۱۵۰ سینماگر یهودی هالیوود ازجمله واکین فینیکس، بازیگر برنده اسکار فیلم «جوکر» از صحبت‌های او در تقبیح آنچه در غزه می‌گذرد حمایت کردند.
شفقت باید غالب شود
نگارش نامه‌ای سرگشاده توسط شماری از بازیگران درجه یک هالیوودی ازجمله ۵۵ هنرمند برجسته صنعت سرگرمی به جو بایدن و درخواست برقراری آتش‌بس در غزه و غالب‌شدن شفقت، دیگر اتفاقی بود که از زمان آتش گشودن اسرائیل به روی مردم بی‌گناه این باریکه رخ داده است.
نامه‌ای که توسط هنرمندانی ازجمله خواکین فینیکس، کیت بلانشت، جان استوارت، سوزان ساراندون، ماهرشالا علی، ریز احمد، رامی یوسف و جسیکا چستین امضاء شد.
در این نامه همچنین بر اظهارنظر جیمز الدر، سخنگوی یونیسف که بر ویرانی‌های وارد آمده بر مردم غزه به‌دلیل حمله‌های هوایی مداوم اسرائیل و قطع آب و برق اشاره داشت، تاکید شده بود.
پیش‌ازاین نامه دیگری که خواستار آتش‌بس در غزه و گشایش برای کمک‌های بشردوستانه در منطقه شده بود، با امضای چهره‌های مهم بریتانیا مانند تیلدا سوینتون، چارلز دنس، استیو کوگان، میریام مارگولیز، مایکل وینترباتم، مایک لی و آصف کاپادیا امضاء شد.
اکنون وقت جشن نیست
لغو برگزاری مراسم جوایز موسیقی MTV اروپا ۲۰۲۳ در پاریس در بحبوحه درگیری‌های مداوم در غزه ازجمله دیگر واکنش‌ها به ویرانگری‌های اسرائیل در سرزمین اشغالی فلسطین بود.
لغو برگزاری این رویداد با انتشار بیانیه‌ای همراه شد که در بخشی از آن چنین آمده بود: «درحالی‌که شاهد ادامه رویدادهای ویرانگر در منطقه هستیم، لحظه‌ای هم نمی‌توانیم به یک جشن جهانی فکر کنیم.»
برانگیخته شدن احساسات انسانی در پی فجایع رخ‌داده در غزه همچنین موجب شد تا جشنواره فیلم اجیال و جشنواره فیلم ال‌گونا نیز لغو شوند.
یازدهمین جشنواره فیلم اجیال دوحه قرار بود از ۸ تا ۱۶ نوامبر (۱۷ تا ۲۵ آبان‌ماه ۱۴۰۲) برگزار شود و برگزارکنندگان جشنواره فیلم ال‌گونای مصر نیز پس از یک‌مرتبه تغییر زمان برگزاری در نهایت تصمیم به تعویق برگزاری به مدت نامعلوم گرفتند.
ضمن اینکه این جشنواره همچنین ۵ میلیون پوند مصر برای کمک به بحران انسانی جاری در غزه اهدا کرد. از جمله دیگر جشنواره‌هایی که مراسم اهدای جوایزشان با درخواست آتش‌بس فوری و دائمی در غزه همراه شد سی‌وپنجمین دوره جوایزGLAAD در لس‌آنجلس بود.
رنی رپ که در بخش هنرمند برجسته موسیقی برای آلبوم «عقاب برفی» انتخاب شده بود اعلام کرد که می‌خواهد از این فرصت استفاده و حمایت خود را از مردم غزه اعلام کند و خواستار آتش‌بس فوری و دائمی در غزه شود. امضای نامه‌ای توسط ۳۰ کارمند برلیناله ۲۰۲۴، از اعضای کمیته انتخاب بخش‌های مختلف گرفته تا مدیران و رابطان مهمانان و درخواست آتش‌بس فوری و تقاضا از مدیریت جشنواره برای اتخاذ موضعی قوی‌تر درباره کشتار فلسطینیان در غزه ازجمله دیگر رخدادها بود.
از راهپیمایی در ساندنس تا اخراج برای حمایت
ترکیب سیاست با سینما در ساندنس، بزرگ‌ترین جشنواره فیلم‌های مستقل در آمریکا تازگی ندارد و دو راهپیمایی پشت سر هم زنان در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ در پاسخ به ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ ازجمله این موارد است. راهپیمایی «بگذار غزه زنده بماند»، اما تازه‌ترین رویدادی بود که این جشنواره سینمایی را به سیاست گره زد.
برگزارکنندگان رویداد «بگذار غزه زنده بماند»، نخست با انتشار پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشتند: «درحالی‌که بمب‌ها در حال فرو ریختن هستند، مردم نمی‌توانند به تماشای فیلم‌ها روی صفحه نمایش خود ادامه دهند و درعین‌حال نسل‌کشی در غزه را نادیده بگیرند.»
سازمان‌دهندگان تظاهرات گفتند که نه‌تنها با جشنواره ساندنس مشکلی ندارند، بلکه می‌خواهند تماشاگران و خبرنگاران بدانند که ایالت یوتا، محل برگزاری این جشنواره در کنار فلسطین ایستاده است.
آن‌ها همچنین فهرستی از اسامی آن‌هایی که «داستان‌شان به شهادت ختم شد» منتشر کردند و احمد منصور، کارگردان مستند تحسین‌شده «فرشته غزه» به سخنرانی پرداخت.
هرچند کسی فکر نمی‌کند که بیانیه گروهی هنرمند درخصوص فجایع انسانی رخ‌داده در غزه بتواند به این وحشت پایان دهد اما همیشه نشان‌دهنده فشارهایی است که در تحمل نمی‌گنجد و آنچه می‌توان انجام داد.
آکی کوریسماکی، بلا تار، کلر دنی، ریوسکه هاماگوچی، کیوشی کوروساوا، کریستین پتزولد، جیا ژانگکه، آپیچاتپونگ ویراستاکول و شماری دیگر از کارگردان‌های سرشناس نیز به همین قصد درخواست آتش‌بس در غزه را امضاء کردند و از این نوشتند که خواستار توقف فوری بمباران غزه، ایجاد کریدورهای بشردوستانه و منابع مادی مورد درخواست همه سازمان‌های بین‌المللی و آزادی گروگان‌ها هستند.
کنارگذاشته‌شدن و اخراج به‌عنوان پاسخی برای حمایت از مردم فلسطین نیز ازجمله اتفاقاتی بود که در طول ماه‌های اخیر به کرات برای هنرمندان رخ داده است اما اخراج دیوید ولاسکو، یکی از سردبیران ارشد مجله معروف هنری «Artforum» که نامه‌ای در حمایت از مردم فلسطین نوشته و آن را به امضای جمعی از کارکنان این مجله رسانده بود ازجمله نخستین این موارد محسوب می‌شد که پاییز ۱۴۰۲ رخ داد.
آنچه مورد اشاره قرار گرفت تنها بخشی از واکنش هنرمندان، جوایز و جشنواره‌های جهانی در کنار واکنش‌های داخلی به فجایع غیرانسانی رخ‌داده در غزه و نشان‌دهنده آن است که چگونه انسان‌ها با هر ابزار و امکانی که در دست دارند، اعتراض خود را به کشتار و جنایت‌های رخ‌داده در این باریکه نشان می‌دهند؛ آن هم در روزهایی که سکوت، مساوی با وداع با انسانیت است.
