امیدواری به صدور رأی برائت در دادگاه تجدیدنظر

کامبیز نوروزی

کارشناس حقوق و رسانه

بازداشت الهه محمدی و نیلوفر حامدی، دو روزنامه‌نگاری که پس از ۱۷ماه با قرار وثیقه از زندان آزاد شدند، از همان ابتدا به‌هیچ عنوان لزومی نداشت. چراکه به اعتقاد ما، این‌ دو روزنامه‌نگار جرمی مرتکب نشده‌ بودند و به‌عنوان مثال «اتهام همکاری با دولت متخاصم آمریکا» که با آن مواجه شدند، از پایه اشتباه بود چون دولت آمریکا با دولت ایران از نظر حقوقی در رابطه متخاصمانه قرار ندارد و اگر از وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم بپرسید همین پاسخ را به شما خواهند داد. بنابراین این دو روزنامه‌نگار به‌نظر ما اساساً جرمی مرتکب نشده‌اند. با این وجود هنگامی هم که با چنین اتهامی روبه‌رو شدند، صدور قرار بازداشت برای آن‌ها باتوجه به شغل، شخصیت و نوع اتهام‌شان، مناسب نبود و باید قرار تامین دیگری به‌عنوان مثال قرار وثیقه برای‌شان صادر می‌شد. چراکه قرار بازداشت برای این دو روزنامه‌نگار که سال‌هاست در ایران کار حرفه‌ای می‌کنند و کاملاً شناخته‌شده هستند، ابداً قرار مناسبی نبود. ضمن اینکه مدت کوتاهی بعد از بازداشت این دو روزنامه‌نگار، اتفاقی عجیب رخ داد و دو دستگاه اطلاعاتی کشور در بیانیه‌ای که شبیه رأی دادگاه بود، نسبت‌هایی کاملاً نامتعارف به این دو دادند که به‌نوعی می‌توان آسیب به جنبه‌های حقوقی پرونده این دو روزنامه‌نگار تلقی‌اش کرد. درنتیجه همه این موارد، آزادی الهه محمدی و نیلوفر حامدی با قرار وثیقه اتفاقی بسیار خوب است؛ هرچند با تاخیر بسیار رخ داده و باید در همان ابتدا به وقوع می‌پیوست با این وجود ما از صدور قرار وثیقه استقبال می‌کنیم، چراکه منجر به بازگشت این دو روزنامه‌نگار به جمع خانواده‌شان و جامعه می‌شود و زمینه ادامه‌دادن آن‌ها به کار حرفه‌ای‌شان ـ در صورت تمایل خودشان ـ را فراهم می‌آورد. ضمن اینکه به‌نظر می‌رسد قرار وثیقه صادرشده برای این دو روزنامه‌نگار، مبلغی سنگین است اما همین که موجب آزادی آن‌ها شده، باعث خوشحالی است.

اینکه چه مدت زمانی به طول خواهد انجامید تا شاهد صدور رأی دادگاه تجدید‌نظر باشیم، باید گفت در قانون مهلتی معین برای این مورد پیش‌بینی نشده است و به صلاح‌دید مرجع‌ تجدیدنظر بستگی دارد که باتوجه به اوراق پرونده، جزئیات حقوقی موضوع به‌خصوص اینکه نوبت پرونده چه زمانی خواهد بود، متغیر است. به‌نظر من از لحاظ حقوقی و در یک دادرسی عادلانه ‌باید رأی دادگاه بدوی، نقض شود و معتقدم در یک رسیدگی حقوقی محض امکان نقض رأی بدوی علیه الهه محمدی و نیلوفر حامدی بسیار بالاست؛ هرچند همه‌چیز به تشخیص مرجع تجدیدنظر و کیفیت عملکرد آن دادگاه بستگی دارد. من امیدوارم دادگاه تجدیدنظر با صدور رأی برائت، جامعه روزنامه‌نگاری کشور را به اینکه برای انجام کار حرفه‌ای خود از اندک امنیتی برخوردار است، امیدوار کند. روزنامه‌نگاری ایران به‌شدت تحت فشار و با مشکلات متعددی دست به گریبان است و این نوع فشارها هر اندازه بر روزنامه‌نگاری ایران افزایش یابد، روزنامه‌نگاری حرفه‌ای ضعیف‌تر می‌شود و این برای کل کشور زیان‌بار است.