پایگاه امن ۴۰۰۰ دلاری/برآوردها و گمانه‌زنی‌ها از چشم‌انداز قیمت جهانی طلا پس از شکستن رکورد تاریخی
سرمایه‌گذاران امسال به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس با پشتوانه طلا روی آورده‌اند و طبق داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط بلومبرگ بیزینس ویک، کل دارایی‌های آنها در ماه سپتامبر به بالاترین حد خود در سه سال گذشته رسیده است.
قرن‌هاست که طلا در مواقع عدم قطعیت سیاسی و اقتصادی، دارایی امن و مطمئن تلقی شده است. وضعیت آن به‌عنوان یک کالای با ارزش بالا که به راحتی قابل حمل و نقل و فروش در هر مکانی است، در مواقع آشفتگی حس امنیت را القا می‌کند.
هرچند همه طرفدار چنین تفکری نیستند. وارن بافت، سرمایه‌گذار مشهور، این فلز گرانبها را یک دارایی «عقیم» می‌داند و در نامه‌ای در سال ۲۰۱۱ به سهامداران شرکت برکشایر هاتاوی گفته است: «اگر تا ابد صاحب یک اونس طلا باشید، در پایان عمر خود نیز صاحب همان یک اونس خواهید بود.» با این وجود سرمایه‌گذاران در میانه جنگ تجاری دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با رقبای خود در اروپا و آسیا، سطح بی‌سابقه بدهی ایالات متحده که نگرانی‌هایی را در مورد سلامت مالی این کشور ایجاد کرده و افزایش حمله‌ها به استقلال فدرال رزرو، به شمش طلا پناه برده‌اند.
سرمایه‌گذاران امسال به صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس با پشتوانه طلا روی آورده‌اند و طبق داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط بلومبرگ بیزینس ویک، کل دارایی‌های آنها در ماه سپتامبر به بالاترین حد خود در سه سال گذشته رسیده است.
هجوم به سمت طلا باعث شده است که این فلز گرانبها در سال ۲۰۲۵ به ثبت رکوردهای جدید قیمت ادامه دهد و در روند صعود شدید خود نسبت به سال گذشته پابرجا باشد. پس از آنکه قانونگذاران آمریکایی نتوانستند در مورد بودجه فدرال به توافق برسند و اولین تعطیلی دولت در تقریباً هفت سال گذشته را رقم زدند، قیمت شمش طلا در اول اکتبر به ۳۸۹۵ دلار در هر اونس رسید.
چرا طلا پناهگاه امن است؟
برای سرمایه‌گذاران مدرن، این امر در درجه اول به دلیل ثبات و نقدینگی طلاست تا هرگونه سودمندی ذاتی.
در طول تاریخ هر گاه آشفتگی بازار بالا بوده قیمت طلا افزایش یافته است. طلا به عنوان یک پوشش در برابر تورم هم دیده می‌شود؛ مخصوصاً زمانی که قدرت خرید ارزها کاهش می‌یابد. نگرانی‌های تورمی در حال حاضر برای بسیاری از افراد مطرح است، زیرا عوارضی که ترامپ بر واردات به ایالات متحده وضع کرده است، خطر افزایش قیمت‌ها را در کل اقتصاد جهانی به همراه دارد.
تورم ایالات متحده، به‌ویژه با افزایش فشار ترامپ بر فدرال رزرو برای تغییر نرخ بهره به میل خود، در کانون توجه قرار گرفته است. قیمت شمش طلا در انتظار کاهش نرخ بهره توسط بانک مرکزی و نیز پس از اعلام کاهش یک‌چهارم درصدی در 17 سپتامبر، افزایش یافت.
تحلیلگان بلومبرگ بر این باورند که طلا که هیچ بهره‌ای پرداخت نمی‌کند، معمولاً در محیطی با نرخ بهره پایین‌تر جذاب‌تر می‌شود، زیرا هزینه فرصت نگهداری آن در مقابل دارایی‌های سودآور کاهش می‌یابد.
طلا معمولاً با دلار همبستگی منفی دارد. از آنجا که شمش طلا به دلار قیمت‌گذاری می‌شود، وقتی دلار ضعیف می‌شود، طلا برای دارندگان سایر ارزها ارزان‌تر می‌شود. در اواسط سپتامبر، دلار در برابر سایر ارزهای اصلی به ضعیف‌ترین سطح خود در بیش از سه سال گذشته رسید. فراتر از نوسانات بازار، داشتن طلا ریشه عمیقی دارد در فرهنگ‌های هند و چین، دو بازار از بزرگترین بازارهای جهان برای این فلز گران‌قیمت، در این دو کشور جواهرات و شمش‌های طلا نمادی هستند از رفاه و امنیت که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند.
خانواده‌های هندی حدود ۲۵۰۰۰ تن طلا دارند، بیش از پنج برابر آنچه در انبار ایالات متحده در فورت ناکس ذخیره شده است.
خریداران فیزیکی به قیمت‌ها حساس هستند، اما وقتی جذابیت طلا برای سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی شروع به کاهش می‌کند، خریداران جواهرات و شمش‌ها اغلب برای به دست آوردن یک معامله مناسب وارد عمل می‌شوند و در این فرآیند، کف قیمتی را تعیین می‌کنند.
چه چیزی باعث افزایش قیمت طلا قبل از روی کار آمدن مجدد ترامپ شد؟
در زمان تنظیم این گزارش قیمت طلا برای اولین بار از مرز ۴۰۰۰ دلار در هر اونس گذشت. اما افزایش قیمت طلا از سال ۲۰۲۲ آغاز شده بود، یعنی تقریباً همان زمانی که روسیه به اوکراین حمله کرد و ایالات متحده و سایر متحدان غربی اوکراین اقدام به مسدود کردن حدود ۳۰۰ میلیارد دلار از دارایی‌های خارجی روسیه کردند.
از سویی افزایش شدید قیمت این فلز از آغاز سال ۲۰۲۴ تا حدودی ناشی از خریدهای عظیم بانک‌های مرکزی، به‌ویژه در بازارهای نوظهور بود، زیرا این بانک‌ها به دنبال کاهش وابستگی خود به دلار آمریکا، ارز ذخیره اصلی جهان، هستند. طلا به تنوع بخشیدن به ذخایر ارزی یک کشور و محافظت در برابر کاهش ارزش پول کمک می‌کند. بانک‌های مرکزی در ۱۵ سال گذشته خریدار خالص طلا بوده‌اند، اما سرعت خرید آنها پس از حمله روسیه به اوکراین دو برابر شد. مسدود شدن دارایی‌های بانک مرکزی روسیه در کشورهای پیشتر طرف معامله روسیه، نشان داد که دارایی‌های ارزی چقدر در برابر تحریم‌ها آسیب‌پذیر هستند.
طبق گزارش شورای جهانی طلا، در سال ۲۰۲۴، بانک‌های مرکزی برای سومین سال متوالی بیش از ۱۰۰۰ تن شمش طلا خریداری کردند که این میزان خرید تقریبا یک پنجم تولید جهانی معادن را در هر سال جذب می‌کند.
بنا بر اعلام گلدمن ساکس، صندوق‌های قابل معامله در بورس که طلا خریداری می‌کنند، در ماه سپتامبر بیش از ۱۰۰ تن فلز گرانبها خریداری کرده‌اند. تحلیلگران این بانک روز دوشنبه پیش‌بینی قیمت خود را افزایش دادند و تخمین زدند که طلا در پایان سال آینده به ۴۹۰۰ دلار در هر اونس خواهد رسید.
تحلیلگران بارکلیز هم نوشته‌اند که میزان پولی که طی دو هفته گذشته به بزرگترین صندوق سرمایه‌گذاری با پشتوانه طلا وارد شده است، تنها یک بار در ۲۰ سال گذشته از این مقدار فراتر رفته است.
ارزش بازار ذخایر طلای ایالات متحده در اواخر سپتامبر از یک تریلیون دلار فراتر رفت، یعنی بیش از ۹۰ برابر آنچه در ترازنامه دولت ذکر شده است. ذخیره شمش طلای این کشور، طبق قانون با ارزش ثابت هر اونس که در سال ۱۹۷۳ با قیمت 42/22 دلار تعیین شده بود، نگهداری می‌شود و ارزش دفتری آن حدود ۱۱ میلیارد دلار است.
قیمت طلا چقدر افزایش یافته است؟
قیمت معاملات آتی طلا از ابتدای سال ۲۰۲۵ حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است. این رقم در اوایل ژانویه حدود ۲۶۷۰ دلار بود. البته فقط طلا شاهد افزایش قیمت نبوده است. نقره هم در میدان رقابت افزایش قیمت پیشتاز بوده و شاید بالا رفتن قیمت آن بیشتر از طلا بوده است. معاملات آتی نقره تقریباً 60 درصد افزایش یافته و در زمان تنظیم این گزارش با قیمت کمتر از 48 دلار در هر اونس تروا معامله شد (هر اونس تروا دقیقاً وزنی معادل 31.1034768 گرم دارد).
بخش زیادی از این افزایش قیمت به عدم قطعیت مربوط است. علاقه به خرید فلزاتی مانند طلا معمولاً زمانی افزایش می‌یابد که سرمایه‌گذاران نگران می‌شوند.
به گزارش آسوشیتدپرس، بخش زیادی از آشفتگی‌های اقتصادی اخیر ناشی از جنگ‌های تجاری ترامپ بوده است. از آغاز سال ۲۰۲۵، تعرفه‌های جدید و بالایی که رئیس‌جمهور ایالات متحده بر کالاهایی اعمال کرده است که از سراسر جهان وارد ایالات متحده می‌شوند، کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان را همزمان تحت فشار قرار داده، هزینه‌ها را افزایش داده و به تضعیف بازار کار کمک کرده است. در نتیجه تعداد استخدام‌ها کاهش یافته درحالی‌که تورم دوباره رو به افزایش نهاده است. از این رو باعث بدبینی در مصرف‌کنندگان آمریکایی شده است.
تعطیلی دولت ایالات متحده به این نگرانی‌ها افزوده است. این درحالی است که انتشار داده‌های کلیدی اقتصادی به تعویق افتاده و ده‌ها کارمند فدرال در حال حاضر اثرات مرخصی اجباری و کار بدون حقوق را تا زمانی که تعطیلی ادامه دارد، احساس می‌کنند، و هیچ پایان فوری هم در چشم‌انداز نیست. ترامپ تهدید کرده است که از تعطیلی دولت برای اخراج‌های دسته‌جمعی و احتمالاً تعطیلی دائمی ادارات استفاده خواهد کرد تا دموکرات‌ها را به خاطر رای منفی به لایحه حزب جمهوری‌خواه مجازات کند.
اگرچه ترامپ در ماه اوت اعلام کرد که طلا مشمول تعرفه نخواهد شد و شمش‌های سوئیسی مشمول تعرفه ۳۹ درصدی این کشور نخواهند شد، اما نرخ‌های بالای ترامپ بر سایر کشورها، زنجیره تامین جهانی را مختل کرده است.
تحلیلگران البته به ادامه ضعف دلار آمریکا و کاهش مجدد نرخ بهره از سوی فدرال‌رزرو هم اشاره می‌کنند. ماه گذشته، فدرال رزرو نرخ بهره کلیدی خود را یک‌چهارم واحد کاهش داد و پیش‌بینی کرد که امسال دو بار دیگر این کار را انجام خواهد داد. تحلیلگران بانک UBS هفته گذشته نوشتند که نرخ بهره پایین‌تر، ضعف دلار و عدم اطمینان سیاسی، قیمت طلا را همچنان بالاتر خواهد برد.
در یادداشت بانک UBSآمده است که ریسک اصلی برای طلا، رشد بهتر ایالات متحده و اجبار فدرال‌رزرو به افزایش نرخ بهره به دلیل اتفاقات مربوط به تورم است.
سرمایه‌گذاری در طلا در طول زمان تحت تاثیر عوامل دیگری هم بوده است. تحلیلگران پیش از این تقاضای قوی طلا از سوی بانک‌های مرکزی دنیا به‌ویژه در بحبوحه تنش‌های ژئوپلیتیکی شدید مانند جنگ‌های جاری در غزه و اوکراین را هم جزو عوامل این افزایش قیمت می‌دانستند.
پدیده دیگری هم مشاهده شده است. بسیاری از بازرگانان و فروشندگان جواهرات از افزایش تعداد مشتریانی خبر می‌دهند که ارزش طلا و جواهرات خود را بررسی می‌کنند. برخی از این مشتریان حتی به فکر این هستند میراث جواهرات خانوادگی خود را ذوب کنند یا بفروشند تا از افزایش قیمت این فلز گرانبها سود ببرند. در بازارهای جهانی خرده‌فروشان بزرگی مانند پاندورا و سیگنت، که برندهای زالس و کی جولرز را دارند، نگران شوک‌های جدیدی هستند که هزینه‌های مواد و تعرفه‌ها ممکن است به‌همراه داشته باشند.
الکساندر لاسیک، مدیرعامل پاندورا، در گزارش مالی ماه اوت با اشاره به افزایش هزینه‌های طلا و نقره و نیز تعرفه‌ها در صنعت جواهرات، پیش‌بینی کرده شاهد افزایش کلی قیمت برای این دسته از کالاها خواهیم بود. حالا با توجه به بازارهای جهانی سوال اصلی این است که آیا طلا ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟
طرفداران سرمایه‌گذاری در طلا، آن را «پناهگاه امن» می‌نامند و استدلال می‌کنند که این کالا می‌تواند به تنوع‌بخشی و متعادل‌سازی سبد سرمایه‌گذاری کمک کند و نیز به عنوان پوششی در برابر افزایش تورم، خطرات احتمالی از دست رفتن سرمایه را در آینده کاهش دهد. برخی نیز با خرید چیزی ملموس‌تر که پتانسیل افزایش ارزش در طول زمان را دارد، موافقند.
با این حال همه موافق نیستند که طلا یک سرمایه‌گذاری خوب است. منتقدان می‌گویند طلا همیشه پوشش تورمی نیست که بسیاری ادعا می‌کنند و راه‌های کارآمدتری برای محافظت در برابر از دست دادن احتمالی سرمایه، مانند سرمایه‌گذاری‌های مبتنی بر مشتقات، وجود دارد. آنها می‌گویند نوسانات طلا 10 تا 15 درصد است و مقادیر کمتر طلای فیزیکی، مانند سکه‌های طلا یا شمش‌های 1 گرمی، دامنه قیمت خرید و فروش بیشتری دارند.
کمیسیون معاملات آتی کالا در ایالات متحده نیز پیش از این به مردم هشدار داده بود که در مورد سرمایه‌گذاری در طلا محتاط باشند. این کمیسیون اعلام کرد که فلزات گرانبها معمولاً بسیار بی‌ثبات هستند و با افزایش تقاضا، قیمت‌ها افزایش می‌یابند به این معنی که وقتی اضطراب یا بی‌ثباتی اقتصادی زیاد است، افرادی که معمولاً از فلزات گرانبها سود می‌برند، فروشندگان هستند.
گزارش ماه گذشته گلدمن ساکس خریداران طلا را به دو گروه طبقه‌بندی کرده بود: خریداران قطعی، که به طور مداوم طلا خریداری می‌کنند، و خریداران فرصت‌طلب که وقتی فکر می‌کنند قیمت مناسب است وارد عمل می‌شوند. این تحلیلگران بر این باورند که بانک‌های مرکزی به مدت سه سال دیگر به خرید طلا ادامه دهند.
بر اساس همین گزارش بانک‌های مرکزی بازارهای نوظهور در مقایسه با همتایان خود در بازارهای توسعه‌یافته، به طور قابل توجهی وزن کمتری برای طلا قائل هستند و به تدریج به عنوان بخشی از یک استراتژی متنوع‌سازی گسترده‌تر، تخصیص‌ها را افزایش می‌دهند.
از طرفی طبق داده‌های نظرسنجی ماه ژوئیه شورای جهانی طلا، تقریباً ۹۵ درصد از بانک‌های مرکزی انتظار دارند که دارایی‌های طلای جهانی در سال آینده افزایش یابد. و موضوع مهم دیگر اینکه بنا به گزارش نیویورک‌تایمز افزایش قیمت طلا به افزایش سهام شرکت‌هایی که این فلز را استخراج می‌کنند، کمک کرده است؛ شاخصی که شرکت‌های استخراج طلا را در بورس نیویورک ردیابی می‌کند، امسال بیش از دو برابر شده است.
چه چیزی می‌تواند روند صعودی طلا را متوقف کند؟
پس از یک روند صعودی تقریباً بی‌وقفه در قیمت طلا از اوایل سال گذشته، در نهایت ممکن است شاهد نوعی تثبیت قیمت باشیم، زیرا سرمایه‌گذاران سود خود را ذخیره می‌کنند. کاهش قابل توجه تعرفه‌های ترامپ و توافق صلح بین روسیه و اوکراین نیز می‌تواند باعث کاهش قیمت شود.
اما بانک‌های مرکزی مهم‌ترین ستون حمایت از حرکت صعودی طلا بوده‌اند، بلومبرگ معتقد است که اگر بانک‌های مرکزی ذخایر خود را کاهش دهند، قدرت ایجاد بیشترین آسیب را دارند.
هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که هیچ دارنده بزرگی قصد انجام چنین کاری را داشته باشد. بانک‌های مرکزی اقتصادهای توسعه‌یافته در دهه‌های اخیر در مقایسه با دهه ۱۹۹۰، که فروش مداوم، قیمت شمش را بیش از یک‌چهارم در طول دهه کاهش داد، طلای بسیار کمی فروخته‌اند. در بحبوحه نگرانی‌ها مبنی بر اینکه این فروش‌های ناهماهنگ بازار را بی‌ثبات می‌کند، اولین توافق‌نامه طلای بانک مرکزی در سال 1999 منعقد شد که بر اساس آن امضاکنندگان موافقت کردند فروش جمعی شمش خود را محدود کنند.
از طرفی داشتن طلا معمولاً اقدامی رایگان نیست. از آنجا که طلا یک شیء فیزیکی است، دارندگان آن باید برای نگهداری، امنیت و بیمه هزینه بپردازند؛ سرمایه‌گذارانی که شمش و سکه طلا می‌خرند، معمولاً حق بیمه‌ای بیش از قیمت نقدی آن پرداخت می‌کنند. از طرفی ممکن است تفاوت‌های قیمتی جغرافیایی وجود داشته باشد و معامله‌گران از این فرصت‌های آربیتراژ استفاده کنند. آربیتراژ در علم اقتصاد به معنای بهره گرفتن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار برای کسب سود است. به عبارتی سود آربیتراژی زمانی ایجاد می‌شود که یک کالای مشابه در دو بازار مختلف یا در مواردی خاص در دو قالب متفاوت عرضه می‌شود اما قیمت‌های یکسانی ندارد.
این اتفاق اوایل امسال رخ داد و ترس از اعمال تعرفه‌های ترامپ بر واردات شمش، معاملات آتی طلا در کامکس نیویورک را به‌طور قابل توجهی بالاتر از قیمت‌های نقدی در لندن قرار داد. در نتیجه کسانی که این فلز فیزیکی را در اختیار داشتند، برای انتقال آن به ایالات متحده برای به دست آوردن حق بیمه بزرگ و احتمالاً صدها میلیون دلار سود دست به کار شدند.
این تجارت آربیتراژ در ماه آوریل به‌طور ناگهانی متوقف شد، چون دولت ترامپ اعلام کرد که شمش از عوارض معاف خواهد بود.
