تخاصمات از مواهب بریکس محروممان کرد

کامران ندری، اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با «هم‌میهن» به این نکته اشاره دارد که حضور ایران در نهادهای بین‌المللی اقتصادی به نفع ایران است؛ هرچند به دلیل مشکلات سیاسی بین ایران و آمریکا و برخی کشورهای غربی به درستی نتوانسته‌ایم از امتیازات خود در این سازمان‌ها استفاده کنیم.

او می‌گوید باید تلاش کنیم تا مشکل تحریم‌ها و FATFحل شود چراکه این روند باعث شده حتی نتوانیم از امکانات و مواهب نهادهایی مانند بریکس و پیمان شانگهای بهره ببریم. ندری معتقد است حضور مؤثر ایران در صندوق بین‌المللی پول باعث خواهد شد در تصمیمات مهم آن تاثیرگذار باشیم.

‌حضور مؤثر ایران در صندوق بین‌المللی پول چقدر در اقتصاد کشور تاثیرگذار است؟

حضور ایران در نهادهای بین‌المللی مخصوصاً در مسائل اقتصادی بسیار مفید است. همانطور که می‌دانید صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی هم در زمینه بسط کاربردی اقتصاد بسیار نقش مهمی دارند و هم در زمینه کمک‌هایی که به کشورها می‌شود، تاثیرگذار هستند؛ بنابراین حضور فعالانه ایران در این سازمان‌ها می‌تواند کمک کند تا از دانش اقتصاد که در کشورهای دیگر تجربه شده دریافت کرده و سود ببریم و همچنین از کمک‌های مالی آنها برای بهبود اقتصاد کشور استفاده کنیم.

من به خاطر دارم نماینده ایران در بانک جهانی تعریف کرد که کشور هندوستان چهار میلیارد دلار به بانک جهانی کمک کرده بود تا بتواند از آنها یک میلیارد دلار وام بگیرد، او گفت من از نماینده هندوستان پرسیدم چرا اینکار را می‌کنید و چهار میلیارد می‌دهید تا یک میلیون وام و تسهیلات بگیرید؟ نماینده هندوستان گفته بود ما می‌خواهیم از دانش مدیریت پروژه که از طریق دریافت این وام به کشور هندوستان انتقال پیدا می‌کند استفاده کنیم و ارزش آن برای ما خیلی بیشتر از پولی است که به این سازمان کمک کردیم. حضور ایران این حُسن را دارد که می‌توانیم در تصمیم‌های مهم صندوق بین‌المللی پول مشارکت داشته باشیم. 

‌ما اکنون هم مشکل تحریم را داریم و هم  بحث FATF، این دو مشکل چقدر می‌تواند مانع حضور مؤثر ما در صندوق بین‌المللی پول باشد؟ 

متاسفانه حتی اگر در حال حاضر سهم خود در این صندوق را پرداخت کنیم به خاطر مخاصمه‌ای که بین ایران و آمریکا و سایر کشورهای غربی وجود دارد، ممکن است نتوانیم آنگونه که باید و شاید از امتیازها استفاده کنیم منتها این یک مسئله سیاسی است و نباید به خاطر این مسائل سیاسی حضور خود در سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی را کمرنگ کنیم.

سیاستمداران ما باید حساب و کتاب کنند که آیا راهبردها و موضع‌گیری‌هایی که در عرصه سیاست خارجی داشتند برای کشور مفید بوده یا خیر که بحث جداگانه‌ای از مواضع ما با سازمان‌های بین‌المللی اقتصادی است و نباید این دو را با هم گره بزنیم. ایران از اولین کشورهایی است که در تاسیس صندوق بین‌المللی پول نقش و حضور فعال داشته و پیش از انقلاب از کمک‌های این نهادها استفاده کرده است.

بعد از انقلاب نیز به دلایل سیاسی و به‌طور خاص استیلای آمریکا و برخی کشورهای غربی بر این نهادها شرایط تغییر کرده و حتی ممکن است اگر سهم خود را نیز پرداخت کنیم نتوانیم آن گونه که باید و شاید از مزیت حضورمان در این نهادها بهره‌مند شویم منتها نباید از تلاش خود دست بکشیم و به عقیده من نفس حضور در این نهادها می‌تواند مؤثر باشد. البته اگر تحریم‌ها و دیگر مشکلات رفع شود طبیعتاً بیشتر می‌توانیم از مواهب و دانش آنها سود ببریم.

‌ایران در تلاش است به بانک بریکس بپیوندد، این موضوع را با حضور مؤثر ایران در صندوق بین‌المللی پول چگونه تحلیل می‌کنید؟

من نمی‌خواهم عنوان کنم که کدام نهاد و سازمان مهمتر از دیگری است بلکه نفس حضور ما در نهادهای بین‌المللی می‌تواند برای ایران مفید باشد البته در کنار آن باید در سیاست‌های خارجی کشورمان در چهار دهه گذشته بازنگری صورت بگیرد. تخاصماتی که ایران با آن مواجه است حتی باعث شده ما از امکانات و مواهب نهادهایی مانند بریکس و پیمان شانگهای نیز کمتر بهره ببریم.

سیاست خارجی ما حتی به زیان ما در بریکس منجر شده است، این نهاد به گونه‌ای نیست که فرض کنیم مقابل آمریکا و اروپا ایستاده باشد و حتی کشورهای عضو پیمان شانگهای هیچ موضع تقابلی با اروپا و آمریکا ندارند و اتفاقاً موضع آنها همکاری با آنها است؛ پس امتیازهایی که می‌تواند عاید آنها شود را به خاطر رابطه با ایران به خطر نمی‌اندازند.

‌اگر ایران نتواند جایگاه فعلی خود در صندوق بین‌المللی پول را حفظ کند، در حقیقت چه چیزی را از دست می‌دهد؟

به‌هرحال می‌توانیم در برخی زمینه‌ها تاثیرگذار باشیم و پولی که باید به این صندوق پرداخت کنیم در حقیقت بدهی انباشته‌شده‌ای است که به این نهادها باید پرداخت شود و ممکن است در سال‌های متمادی سهم خود را به این صندوق پرداخت نکرده باشیم. من از نگاه کارشناس این موارد را می‌گویم و سیاستمداران نیز الزاماً نظرات ما را نمی‌پذیرند اما بنده باید بگویم نفس حضور ایران در نهادهای بین‌المللی اقتصادی می‌تواند کارگشا باشد به شرطی که مانند خیلی از کشورهای دیگر هوشمندی کافی را داشته باشیم.

ما می‌توانیم از این سازمان‌ها امتیازاتی بگیریم که در نهایت به نفع کشورمان تمام شود. من با اطمینان می‌گویم توسعه و رشد اقتصادی در هندوستان مرهون ارتباطات این کشور با نهادها و سازمان‌های بین‌المللی است و حضور کشورهای در حال توسعه در این نهادها به آنها بسیار کمک کرده است، اینکه ایران به خاطر مسائل سیاسی نتوانسته از این امکانات بین‌المللی سود ببرد بحث دیگری است.