کارشناسان دلایل واکنش متفاوت بازارها را به اتفاق روز شنبه بررسی کردند
حباب جنگ ترکید
حمله بامداد شنبه اسرائیل به پایگاه‌های نظامی ایران شاید این تصور را ایجاد کرده بود که فضای اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار دهد اما دلار و سکه ارزان‌تر و بورس سبز شد.
حمله بامداد شنبه اسرائیل به پایگاه‌های نظامی ایران شاید این تصور را ایجاد کرده بود که فضای اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار دهد اما دلار و سکه ارزان‌تر و بورس سبز شد. همچنین این تصور وجود داشت که اسرائیل برخی زیرساخت‌ها مانند پالایشگاه‌های نفت را نیز بزند اما این اتفاق نیز رخ نداد و هر چند در برخی جایگاه‌های سوخت شاهد صف بودیم اما به گفته سخنگوی جایگاه‌های پمپ بنزین روز شنبه روال عادی در جریان بود و کمبودی در سوخت وجود ندارد.
سکه دو میلیون تومان ارزان شده و دلار وارد کانال ۶۵ هزار تومان شده بورس نیز با افزایش بیش از ۲۴ هزار واحد به رقم یک میلیون و ۹۹۵ هزار واحد رسید. اما سوال اینجاست که آیا این روند ادامه خواهد یافت یا اگر ایران به هجوم اسرائیل پاسخ دهد چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
مشاهدات میدانی نشان می‌دهد برخلاف انتظار و روال حوادث گذشته، بازار خالی از هیجان خرید بود و برعکس دفعات قبل فروشندگان در بازار ارز بیشتر از خریداران بودند. در برخی از نقاط میدان فردوسی تجمع دلالان برای مذاکره و فروش ایجاد شده و دلالان اکثراً به دنبال این هستند که دلار خود را بفروشند.
این اتفاق در شرایطی رقم می‌خورد که دلالان ارز در روزهای گذشته علاقه‌مند به خرید دلار بودند و بازار میل به فروش نداشت، تغییر جهت‌گیری آنها در مواجهه با مشتریان دارای اهمیت است. البته برخی از فروشندگان مقاومت‌هایی هم برای اعلام کاهش نرخ داشتند و از اینکه قیمت دلار کاهشی شده است ناراحت و نگران بودند. در صحبت برخی از این افراد مشخص بود که قیمت ارز در چند روز اخیر به شدت تحت تاثیر انتظارات بوده است.
یکی از همین افراد که حالت نگرانی داشت و انتظار داشت قیمت دلار همچنان بالاتر برود گفت: «عجیب است با وجود اینکه اسرائیل حمله کرده و قیمت دلار باید افزایشی می‌شد؛ اما قیمت افت پیدا کرده است.» قیمت دلار که از ابتدای صبح روند کاهشی به خود گرفته بود و وارد کانال 67 هزار تومان شده بود؛ همچنان روند کاهشی خود را ادامه داد و تا لحظه تنظیم گزارش به 66 هزار تومان رسید.
یکی از فروشندگان ارز معتقد است که قیمت در حال ورود به کانال 65 هزار تومان است و احتمال اینکه به کانال 64 هزار تومان هم برسد، وجود دارد.
میثم رادپور، کارشناس بازار ارز در پاسخ به پرسش «هم‌میهن» درباره اینکه با وجود حمله جمعه‌شب اسرائیل، روز گذشته شاهد کاهش نرخ ارز بودیم، این روند را چگونه تحلیل می‌کنید؟ عنوان کرد: «باید توجه داشت که همچنان ابعاد حملات جمعه‌شب مشخص نیست، اسرائیل مدعی است سامانه‌های پدافندی ایران را زده اما اینکه به چه صورت و با چه کیفیتی این کار را انجام داده مشخص نیست، به‌هرحال باید به این موضوع توجه کنیم قیمت‌های روز شنبه که بازارهای جهانی و بازار دبی و بازار حواله‌ای ما تعطیل هستند قابل اتکا نیستند.»
بازار انتظار حملات گسترده‌تری داشت
او گفت: «اگر فرض کنیم که قیمت‌های ارز کاهشی باقی بماند باید اینگونه تفسیر کرد که شاید بازار این تصور را داشته اقدام تلافی‌جویانه اسرائیل خیلی گسترده‌تر باشد. باید صبر کرد و در چند روز آینده دید که چه اتفاقاتی در زمینه قیمت‌ها رخ خواهد داد.»
این کارشناس همچنین درباره اینکه اگر فرض بگیریم ایران بخواهد به حمله اسرائیل پاسخ دهد، این کار می‌تواند در روند قیمت ارز تاثیر داشته باشد؟ عنوان کرد: «بله، باید به این نکته نیز توجه کرد که حمله اسرائیل به ایران بی‌سابقه بوده و کشورمان بعد از ۳۶ سال دوباره بمباران شده است که به‌هرحال نگران‌کننده است و می‌تواند شروع یک کنش و واکنش جدی باشد و آغاز یک جنگ باشد.
برای من روشن است اگر بازار به جمع‌بندی برسد که ایران وارد جنگ تمام‌عیار با اسرائیل شده، حتماً ارزش ریال در برابر دلار به طور جدی کاهش خواهد یافت چون با وجود تنش‌هایی که در این سال‌ها بین ایران و اسرائیل بوده هیچگاه به این وضوح در برابر هم اقدام نظامی نکرده بودند و اولین بار بود که اسرائیل مسئولیت این اقدام جنگی را پذیرفته است.»
رادپور گفت: «اگر این روند به‌طور دائم از سوی هر دو طرف ادامه پیدا کند برای ما مثبت نخواهد بود چراکه بعد از حدود ۱۳ سال رکود تورمی که در اقتصاد شاهد بودیم و بسیار شکننده شده، حالا باید شاهد چنین اتفاقی باشیم که قطعاً کسب و کارها را مورد تاثیر قرار خواهد داد و بازارهای بزرگ اقتصادی را مسئله‌دار خواهد کرد. قدرت خرید مردم کم است و ادامه تنش‌ها می‌تواند به تورم دامن بزند و باعث افزایش قیمت دلار و دیگر کالاها شود.»
او ادامه داد: «تحلیل من این است که اگر واقعاً ادعای اسرائیل که نقاط کلیدی را زده درست باشد باید از این قیمت‌ها تعجب کنیم و منتظر تغییر قیمت‌ها باشیم. معمولاً اسرائیل به این گونه عمل می‌کند که مواضع کلیدی را قبل از شروع جنگ بزند تا آن کشور را دچار مشکل کند.»
رادپور همچنین درباره اینکه اگر ایران به این حمله واکنش نشان ندهد می‌تواند روی قیمت‌های ارز تاثیر مثبت بگذارد؟ گفت: «اگر بازار به این جمع‌بندی برسد که درگیری‌ها تمام شده قطعاً شروع آرامش خواهد بود و کاهش قیمت منطقی خواهد بود اما اگر تنش ادامه‌دار باشد بازار ارز شروع به اصلاح قیمت‌ها خواهد کرد.»
واکنش عقلایی بازار
همچنین حمید میرمعینی، کارشناس بازار بورس در پاسخ به این پرسش «هم‌میهن» که بورس دیروز سبز شد و این درحالی بود که معمولاً به اخبارهای جنگ واکنش هیجانی نشان می‌داد، این را چگونه ارزیابی می‌کنید؟، گفت: «نظریه‌ای با عنوان انتظارات عقلایی وجود دارد که براساس آن اگر هر اتفاقی با انتظارات تفاوت داشته باشد، واکنش بازارها مقداری متفاوت از انتظارات باشد. به‌هرحال شاید انتظارت بازارها این بود که سطح حملات خیلی مخرب‌تر و شامل تاسیسات زیربنایی باشد که می‌توانست اقتصاد را نیز تحت تاثیر قرار دهد اما با توجه به اتفاقاتی که رخ داد مشخص شد که نگرانی‌ای که بازار به حمله اسرائیل داشت محلی از اعراب نداشت و در نهایت بازارها توانستند آن هیجانات را اصلاح کنند.»
او افزود: «آثار اتفاق جمعه‌شب بر روی بازار بورس کم‌کم فروکش خواهد کرد. از سمت دیگر بازار سرمایه ۱۰ روز منفی مداوم را پشت سر گذاشته بود و از طرف دیگر بازار سکه و دلار هم مثبت بود که به نظر می‌رسد دوباره جهت‌های آنها عکس شود و روزهای بهتری را شاهد باشیم.»
میرمعینی در پاسخ به اینکه اگر ایران واکنشی نشان ندهد چه تاثیری در بازار ایجاد خواهد شد؟ عنوان کرد:«باید به این نکته توجه داشت که برنامه‌های اقتصادی و اصلاح سیاست‌های غلطی که در دوره‌های گذشته رخ داده بود تنها در ثبات سیاسی قابل انجام است، شاید نتیجه‌گیری خیلی خوشبینانه و زود باشد ولی هر چقدر این ثبات بیشتر و محکم‌تر باشد دست دولت نیز برای تغییرات اساسی در بهبود اقتصاد بیشتر می‌شود.»
این کارشناس ادامه داد: «در حالت ثبات سیاسی و اقتصادی است که سرمایه‌گذاران به دنبال بازارهای مختلف خواهند رفت و جریان سرمایه‌گذاری بیشتر می‌شود. اگر ایران واکنش نشان ندهد روند رو به رشد نه با شیب تند ولی به یک شیب ملایم را در پیش خواهیم گرفت. البته عوامل دیگری مانند انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و تصویب بودجه سال ۱۴۰۴ را باید در نظر بگیریم چون اثر آنها در روند حرکتی بازار بورس دیده می‌شود.»
او درباره اینکه اگر ایران به حمله اسرائیل پاسخ دهد، چه اتفاقی در بورس رخ خواهد داد، گفت: «با توجه به نوع واکنش‌هایی که رخ داده احتمال پاسخ ایران کمتر است اما اگر ایران واکنش نشان دهد بازارهای سرمایه و همچنین بورس ملتهب و دچار تنش خواهد شد. همچنین بازارهای موازی مانند طلا و سکه نیز دچار هیجانات خرید خواهند شد و به معیشت مردم آسیب خواهد زد. در صورتی که پاسخی از سوی ایران داده نشود که من احتمال آن را زیاد می‌بینم روند رو به رشدی را برای بازار متصور هستم.»
آرامش بازار تقویت شود
روز گذشته، همزمان با اولین روز کاری هفته که با حمله اسرائیل همزمان شده بود، یک جلسه با موضوع بازار ارز و بورس نیز با ریاست معاون اول رئیس‌جمهور و حضور وزرای اقتصاد، جهاد کشاورزی، صمت، رئیس سازمان بورس و مدیران ارشد بانک مرکزی برگزار شد که در آن تاکید شد دولت چهاردهم درحوزه اقتصادی، بهبود معیشت مردم و حفظ ثبات بازار را از اصول مهم می‌داند.
به گزارش ایسنا، در جلسه «هماهنگی مدیریت بازار ارز و بورس»، همچنین راهکارهای بهبود مدیریت بازار ارز و رشد جایگاه بورس مورد بررسی قرار گرفت و محمدرضا عارف عنوان کرد که همه بخش‌های اقتصادی باید تلاش کنند تا آرامش بازارها پیش از قبل تقویت شود.
او با بیان اینکه راهبرد ثبات بازار که راهبرد اصولی دولت است، به‌صورت دستوری قابل اجرا نیست گفت: «باید با برنامه‌ریزی مناسب با سایر نهادهای پولی و مالی، به سمت شرایط مطلوب حرکت کرد.» عارف همچنین با بیان اینکه تامین و ذخیره‌سازی کالاهای اساسی و مورد نیاز، بحث جدی دولت است، عنوان کرد: «در این زمینه همه باید پای کار بیاییم و آرامشی را که در بازار وجود دارد، همچنان حفظ کنیم و مطمئن باشیم که حتی در شرایط دشوار نیز هماهنگی و گفت‌وگوی صادقانه با مردم، آرامش را به بازار و جامعه تزریق خواهد کرد.»
در این جلسه، مدیران بانک مرکزی گزارشی از روند کاهشی تورم بعد از شروع کار دولت چهاردهم، فعالیت‌های صورت‌گرفته در جهت افزایش ذخایر ارز و طلا و شرایط بسیار مناسب کشور در این دو حوزه، تقویت عرضه در بازار حواله، عرضه مناسب ارز مسافرتی و اسکناس و افزایش عرضه ارز نیمایی و برگزاری حراج سکه طلا برای از بین بردن حباب سکه، دادند.
رحمت‌اله صیدی، رئیس سازمان بورس اوراق بهادار نیز در این جلسه همکاری بانک مرکزی و نهادهای مالی در این حوزه را خواستار شده و از اجرای برنامه «اصلاح سودآوری شرکت‌ها» در شش ماهه دوم سال ۱۴۰۲ خبر داده است. وزیر اقتصاد نیز در این جلسه خواستار تجدیدنظر در سیاست‌های کلان پولی و بانکی نظیرنرخ بهره، نظارت بر بانک‌ها و انتشار اوراق دولتی شد.
صف پمپ‌بنزین‌ها طولانی نشد
هر بار که اتفاقی رخ می‌دهد یکی از اولین واکنش‌های مردم هجوم به پمپ‌بنزین‌ها است؛ هرچند در برخی از جایگاه‌های سوخت نیز ازدحام دیده شد اما سخنگوی صنف جایگاه‌داران به ایرنا گفت که مردم هجوم غیرعادی به جایگاه‌ها نداشتند.
رضا نواز عنوان کرد: «روند سوخت‌گیری در جایگاه‌ها از بامداد شنبه به صورت عادی درآمده و بررسی‌ها نشان می‌دهد مردم برخلاف عملیات وعده صادق ۲ که به پمپ‌بنزین‌ها مراجعه کردند، نیمه‌شب و صبح شنبه رفتار هیجانی نداشتند.» او همچنین گفته که توزیع سوخت به روال عادی ادامه دارد. او همچنین به ایسنا گفت: «با توجه به توانمندی و اقتدار نظامی نیروهای مسلح کشور، مردم به این نتیجه رسیدند که هنگام بروز چنین مسائلی به پمپ‌بنزین‌ها مراجعه فوری نداشته باشند و در نتیجه جایگاه‌های سوخت شب آرامی را سپری کردند.» نواز عنوان کرد در سایه تلاش نیروهای مسلح کشور و امنیت موجود، بدنه تامین و توزیع سوخت کشور به فعالیت روزانه خود مشغول است و کمال تشکر را از همه تلاشگران صنایع دفاعی و نیروهای مسلح داریم.
پالایشگاه‌ها آسیب ندیدند
حمله موشکی اسرائیل به پالایشگاه‌های نفت کشور نیز از اخباری بود که تکذیب شد. سخنگوی پالایشگاه تهران در گفت‌وگو با ایرنا با تکذیب هدف قرار گرفتن این پالایشگاه در حمله بامداد شنبه توسط اسرائیل، گفت: «پالایشگاه تهران طبق روال عادی در حال فعالیت است.» شاکر خفایی افزود: «هیچ‌گونه حمله‌ای به تأسیسات این پالایشگاه نشده است و تولید در این واحد پالایشی کشور طبق روال عادی ادامه دارد.» او همچنین از آمادگی کامل پدافند غیرعامل این پالایشگاه برای حوادث احتمالی خبر داد.
مدیرعامل پالایشگاه آبادان نیز اعلام کرد در این پالایشگاه همه واحدها و کارکنان مطابق روال عادی در حال فعالیت هستند. حکیم قیم حمله موشکی به این پالایشگاه را تکذیب کرد و افزود: «هیچ مشکلی در پالایشگاه آبادان وجود ندارد.» او درباره صدایی که در نزدیکی پالایشگاه شنیده شده، گفت: «صدایی که شهروندان شنیدند صدای شلیک پدافند بود و هیچ موشک یا گلوله‌ای به سمت پالایشگاه شلیک نشده و تاسیسات نفتی همه سالم و در حال فعالیت هستند.»
با این حال قیمت نفت دیروز به روند افزایشی یک هفته گذشته ادامه داد. قیمت نفت که 4 درصد طی یک هفته گذشته افزایش یافته بود تحت تاثیر ادامه جنگ در خاورمیانه و انتخابات آتی آمریکا روند رو به رشد خود را ادامه داد و قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال با 1 دلار و 67 سنت معادل 2/25 درصد افزایش به 76 دلار و 5 سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم با 1 دلار و 59 سنت معادل 2/27 درصد افزایش 71 دلار و 78 سنت معامله شد.
افت قیمت 2 میلیون تومانی سکه
با وجود حمله اسرائیل در بامداد شنبه، روز گذشته با افت دو میلیون تومانی معاملات سکه آغاز شد و این افت بنا بر برخی گزارش‌های میدانی ارقام بیشتری را ثبت کرد. این در حالی بود که در چند هفته گذشته بازار سکه و طلا رو به رشد بود. یکی از عوامل اثرگذار بر بازار دیروز آغاز عرضه یک میلیون سکه بهار آزادی در قطعات ربع، نیم و تمام توسط مرکز مبادله ارز و طلای ایران بود.
به گزارش ایسنا، اولین نرخ رسمی معاملاتی روز گذشته در ساعت ۱۱ صبح منتشر شد که نسبت به آخرین معاملات هفته گذشته در روز پنجشنبه، سکه بیش از دو میلیون تومان و هر گرم طلا بیش از ۲۱۰ هزار تومان، ارزان شده بود. در هفته گذشته، بهای سکه و طلای داخلی، تحت تاثیر افزایش قیمت جهانی طلا، نوسانات افزایش نرخ ارز و اندکی افزایش تقاضای شکل گرفته در بازار، صعود قابل توجهی را داشت.
بررسی بازار روز شنبه و مقایسه آن با آخرین معاملات روز پنجشنبه هفته گذشته حکایت از این دارد که سکه تمام طرح جدید با دو میلیون و ۱۰۰ هزار تومان کاهش از ۵۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به ۵۲ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان رسیده است.
به گزارش تسنیم، سکه تمام طرح قدیم نیز با 1/1 میلیون تومان کاهش از ۴۸ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به ۴۷ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسید. نیم سکه و ربع سکه هریک با ۵۰۰ هزار تومان کاهش به ترتیب ۲۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان و ۱۸ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در اولین معاملات روز گذشته تعیین قیمت شدند. سکه‌های یک گرمی بانک مرکزی نیز با ۲۰۰ هزار تومان کاهش به هشت میلیون و ۴۰۰ هزار تومان افت بها پیدا کرد.
همچنین هر مثقال طلای آب‌شده که بیشترین تاثیر را با توجه به افزایش قیمت جهانی و افزایش نرخ ارز تجربه کرده بود، روز شنبه با ۹۲۶ هزار تومان کاهش برای هر مثقال طلا به ۱۸ میلیون و ۹۲۹ هزار تومان روز رسید. هر گرم طلای ١٨ عیار هم با حدود ۲۱۴ هزار تومان کاهش قیمت نسبت به آخرین معاملات طلا در بازار هفته گذشته، چهار میلیون و ۳۶۹ هزار و ۸۰۰ تومان به ازای هر گرم، مبنای معاملات طلا قرار گرفت و این در حالی است که بهای اونس جهانی طلا همچنان با ثبات قیمتی ۲۷۳۸ دلار است.
ریزش ارز کاغذی و دیجیتال
حمله موشکی اسرائیل به ایران باعث شد تا روز گذشته قیمت دلار در بازار تهران بیش از ۲ هزار و ۴۱۰ تومان کاهش داشته باشد و وارد کانال ۶۵ هزار تومان شود. این در حالی بود که پنجشنبه هفته گذشته قیمت دلار به نزدیکی ۶۸ هزار تومان نیز رسیده بود. بنا به گزارش ایسنا، حمله ضعیف اسرائیل باعث شد تا تتر نیز سقوط قیمت داشته باشد. روز گذشته تتر در کانال ۶۶ هزار تومان قرار داشت و پیش‌بینی می‌شود باز کاهش یابد.
همچنین به گزارش تسنیم، قیمت دلار نیما که از هفته‌های قبل بی‌وقفه درحال افزایش و تغییر کانال قیمتی بود، روز شنبه بدون تغییر ماند. در معاملات آخرین روز هفته قبل دلار نیما رکورد زد و از کانال 49 هزار تومان عبور کرد. همچنین در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، هر دلار آمریکا به‌نرخ 50 هزار و 388 تومان و حواله دلار نیز به‌نرخ 49 هزار و 15 تومان معامله شد.
قیمت هر اسکناس یورو در مرکز مبادله ایران نیز با افزایش به 54 هزار و 482 تومان و نرخ حواله یورو نیز با افزایش نسبت به دیروز به 52 هزار و 998 تومان رسیده است. اسکناس درهم امارات نیز 13 هزار و 720 تومان ارزش‌گذاری شده است و نرخ حواله درهم نیز 13 هزار و 346 تومان است. قیمت یکصد دینار عراق هم روز شنبه در مرکز مبادله با افزایش نسبت به روز قبل 38،477 ریال اعلام شد.
24 هزار واحد رشد بورس در روز حمله
بورس نیز به تهاجم موشکی اسرائیل واکنش منفی نشان داد و سبز شد؛ به‌طوری که شاخص کل در پایان معاملات روز گذشته با افزایش بیش از ۲۴ هزار واحد به رقم یک میلیون و ۹۹۵ هزار واحد رسید. به گزارش ایسنا، پس از افتی که از ۴ تا ۱۶ مهر در بورس ایجاد شده بود، روز گذشته شاخص بورس افزایش یافت و شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران ۲۴ هزار و ۳۷۱ واحد افزایش داشت و در عدد یک میلیون و ۹۹۵ هزار و ۲۷۳ واحد ایستاد. در چهار روز کاری از ۱۷ تا ۲۲ مهرماه شاخص کل به ترتیب ۳۴۲۲، ۲۴۵۳، ۱۴هزار و ۱۱۰۵واحد افزایش داشت اما پس از آن کاهشی شد که امروز مجدداً بازار سرمایه سبزپوش شد. شاخص هم‌وزن نیز روز شنبه ۵۴۶۹ واحد افزایش یافت و به رقم ۶۶۱ هزار و ۱۰۶ واحد رسید.
همچنین در اولین روز کاری هفته تعداد سهام مثبت بورس ۲۷۵ عدد و سهام منفی ۶۴ عدد بود. به طور کلی بازار 1/24 درصد افزایش داشت. روز شنبه ۱۵۹ هزار فقره معامله به ارزش ۵۴۶۳ میلیارد تومان در بازار سهام انجام شد. فولاد، فملی و وبملت به ترتیب بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص بورس داشتند. از نمادهای پرتراکنش نیز می‌توان به کچاد، شیران و های‌وب اشاره کرد.
تعداد معاملات روز شنبه فرابورس نیز ۱۶۹ هزار فقره و ارزش آن ۸۵۲۴ میلیارد تومان بود. کگهر و خاور تاثیر منفی بر شاخص فرابورس داشتند اما آریا اثر مثبت ایجاد کرد. خاور، فزر و سامان هم از نمادهای پرتراکنش بودند. دامنه نوسان نیز که از ۲۱ مهرماه از ۱ به ۳ درصد رسیده همچنان در رقم ۳ درصد باقی مانده است.
