پناهگاه کشتارگاه شد

جزئیات تازه از سگ‏‌کشی در گندک دماوند

شهرداری و اداره محیط‌‌زیست دماوند در پاسخ به پیگیری خبرنگار هم‌میهن: ما نکشتیم

فرماندار دماوند: سگ‌کشی برای پیشگیری از انتقال بیماری بین حیوان و انسان انجام شده است

پروین‌‌السادات احقاقی، مدیرگروه فرشته‌‌های زمینی کوهسار، غرب استان تهران، درباره جزئیات اتفاقی که برای سگ‌‌های بلاصاحب دماوند رخ داد، می‌‌گوید: «سایت گندک، پناهگاهی است که شهرداری در اختیار حامیان قرار داده بود و در همین سایت، 1700‌سگ کشته شد. همراه حامیان، این سگ‌‌ها را غذارسانی می‌‌کردیم و همه عقیم شده بودند. این پناهگاه، بیرون از شهر بود و در اطراف آن هیچ منطقه مسکونی قرار نداشت. درواقع، شهرداری یک زمین خالی و بیابانی را در اختیار حامیان قرار داده بود و تمام مسئولیت حیوانات را حامیان برعهده داشتند. در این پناهگاه، تمام سگ‌‌هایی که از سطح شهر جمع‌‌‌‌آوری می‌‌شد، اگر سنشان رسیده بود، عقیم می‌‌شدند و توله و مادرها بیرون از محوطه و در لانه نگه‌داری می‌‌شدند تا به زمان عقیم‌‌شدن برسند. تمام این سگ‌‌ها را کشتند. نه منطقه مسکونی بود و نه شکایتی از این سگ‌‌ها و پناهگاه شده بود. سگ غیرعقیم هم نداشتیم. این کشتار وسط بیابان و در خود سایت شهرداری انجام شد. امروز هم که در دماوند حضور داشتیم، فرمانداری ادعا می‌‌کرد که اصلاً از این اتفاق خبر ندارد. واقعاً قابل‌‌باور نیست؛ آن‌‌هم در شرایطی که نیروی انتظامی راه را بسته، بولدوزر برای کندن زمین و خاک کردن سگ‌‌ها آوردند و ماشین‌‌‌‌آتش‌‌نشانی نیز برای شستن خون سگ‌‌ها آمده بود. پس شهرداری و فرمانداری از این اتفاق خبر دارند. امروز هم بعد از دیدن شرایط روحی حامیان، گفتن در صورت اخذ مجوز ان‌‌جی‌‌او، زمین را در اختیار شما قرار می‌‌دهیم؛ در‌صورتی‌که، می‌‌دانند از سال‌84 هیچ مجوزی برای ان‌‌جی‌‌او صادر نشده است.» احقاقی درباره همکاری نهادهای مرتبط با حامیان حیوانات هم می‌‌گوید: «من خودم شش سال است که در پارک جنگلی کوهسار فعالیت دارم و با مرکز سامان‌دهی سگ‌‌های بلاصاحب همکاری می‌‌کنم؛ تمام سگ‌‌هایی که در اینجا نگه‌داری می‌‌شوند، عقیم شده‌‌اند. امروز (سه‌‌شنبه) صبح هم، 10‌اکیپ از شهرداری منطقه پنج در پارک جنگلی کوهسار، 40‌سگ عقیم‌‌شده و توله‌‌ها را بردند. کل منطقه شهران، کوهسار و بهاران، پاکسازی شده و همه سگ‌‌ها عقیم ‌‌شده بودند. فعالیت ما جوری شده بود که من از اکیپ شهرداری کمک می‌‌گرفتم و سگ‌‌های عقیم‌‌نشده در زنده‌‌گیری‌‌ها را تحویل می‌‌گرفتم. حالا چرا امروز با لجبازی سگ‌‌های عقیم‌‌شده این مرکز را برد؟ در این مورد، پسماند قصد همکاری دارد اما شهرداری منطقه و محیط‌زیست، همکاری نمی‌‌کنند. درواقع، سامان‌دهی سگ‌‌های بلاصاحب، تحت نظارت سازمان مدیریت پسماند است. مدیریت پسماند کارش را به‌درستی انجام می‌‌دهد اما شهرداری منطقه همکاری نمی‌‌کند. شهرداری سنگ‌‌اندازی می‌‌کند و محیط‌زیست اجازه رهاسازی و فرهنگ‌‌سازی را به ما نمی‌‌دهد. از طرفی، هیچ نهادی این برخوردها و اتفاق‌‌ها را گردن نمی‌‌گیرد. امروز هم که برای پیگیری اوضاع تجمع کرده بودیم، متوجه شدیم که مسئول سایت گندک را وزارت اطلاعات بازداشت کرده است.»

بیماری مشترک بین انسان و حیوان، دلیل قتل‌عام!

مهدی طباطبایی، استاد فقه محیط‌زیست که سال‌هاست در منطقه دماوند و گندک در رفت‌و‌آمد است و به حیوانات این منطقه غذا می‌‌داده، درباره سگ‌کشی اتفاق افتاده به هم‌میهن می‌‌گوید: «هیچ دلیل منطقی برای این فاجعه وجود ندارد و هیچ نهادی مسئولیت این اتفاق را به‌عهده نمی‌‌گیرد.» او که درباره این اتفاق با فرماندار صحبت کرده است به نقل از او توضیح داد که در ابتدا شخص فرماندار این اتفاق را تکذیب کرد و بعد هم اعلام کرد این کار برای پیشگیری از انتقال بیماری بین حیوان و انسان انجام شده است. طباطبایی باز هم به صحبت‌‌های فرماندار درباره اینکه چه ارگانی این تصمیم را گرفته و اجرا کرده اشاره کرد و تاکید داشت که گویا تصمیم این سگ‌کشی با دامپزشکی بوده و هیچ صحبتی از ورود محیط‌زیست و شهرداری به این ماجرا نبود. این درحالی‌است که مسئولان این دو نهاد در گفت‌وگو با هم‌میهن ورود به این موضوع را رد می‌‌کنند؛ این استاد فقه محیط‌زیست از نگرانی مردم بابت سگ‌‌هایی که هنوز در پناهگاه هستند هم صحبت کرد و به‌نقل از فرماندار این موضوع را هم بیان کرد که ممکن است در صورت تشخیص بیماری، همه سگ‌‌ها کشته شوند! اینطور که این فعال محیط‌زیست می‌‌گوید: «این منطقه از محل‌‌های مسکونی خیلی دور است و این حیوانات آزاری برای مردم دماوند و اطراف آن نداشتند، جاده‌‌ای که به پناهگاه گندک می‌‌رسد جاده پر رفت‌وآمدی نیست و فقط کسانی که برای سگ‌‌ها غذا می‌‌آورند در آنجا رفت‌وآمد دارند، بنابراین وجود بیماری مشترک انسان و حیوان در آن منطقه بعید است.» طباطبایی در پاسخ به این سوال که چه بیماری ممکن است در بین این سگ‌‌ها وجود داشته باشد که اینطور قتل‌عام شدند هم می‌‌گوید: «اگر بیماری هم وجود داشته باشد که بعید است، باید از مدت‌‌ها قبل این حیوانات معاینه می‌‌شدند و بیماری آنها تشخیص داده می‌‌شد. نمی‌‌شود به یکباره بفهمند یک بیماری وجود دارد و همه سگ‌‌ها را بکشند.» او که این اتفاق را ناراحت‌‌کننده می‌‌داند، از اینکه هیچ نهادی پاسخ درستی درباره این تصمیم نداد، گله‌مند است: «چون تمام این سگ‌‌ها توسط شهرداری از مدت‌‌ها قبل عقیم شدند، پلاک دارند و مدام در حال رصدشدن هستند؛ هیچ بیماری‌ای نداشتند و اصرار روی این موضوع که وجود آنها باعث انتقال بیماری به انسان می‌‌شود دلیل منطقی نبوده و نیست. هیچ کدام از حامیان حیوانات این دلیل را نمی‌‌پذیرند.» به‌گفته طباطبایی، دخیل کردن ناراحتی مردم و نگرانی آنها از وجود این سگ‌‌ها هم دلیل قانع‌کننده‌‌ای نیست زیرا تمام کسانی که برای این حیوانات غذا می‌‌آورند با خانواده به این منطقه رفت‌وآمد می‌‌کردند و هیچ‌کس از وجود این سگ‌‌ها ناراحت نبود.

شهرداری: ما نکشتیم

چون چنین کشتاری توسط شهرداری بعضی شهرها سابقه‌دار است، ازاین‌رو در همه خبرهایی که از این اتفاق منتشره شده نوک پیکان به سمت شهرداری گرفته شده است اما حسنی، مدیر روابط عمومی شهرداری دماوند در گفت‌و‌گو با هم‌میهن می‌‌گوید، ممکن است پشت این فیلم‌‌ها هدفی وجود داشته باشد که برخی برای رسیدن به هدف‌‌هایشان این کار را انجام می‌‌دهند: «باید دید آنهایی که سینه چاک می‌‌کنند و خود را حامی حیوانات می‌‌دانند در ذهن‌شان چه می‌‌گذرد و می‌‌خواهند به کجا برسند.» او می‌‌گوید برنامه شهرداری، زنده‌گیری و نصب پلاک و درنهایت مراقبت از سگ‌‌هاست و برای این کار قرارداد دارد که در دسترس است و می‌‌تواند به رسانه‌‌ها ارائه دهد: «اگر این اتفاق چند سال پیش می‌‌افتاد، مسئولیتش با شهرداری بود اما 10سالی می‌‌شود که چنین اقداماتی در شهرداری منسوخ شده است.» نکته دیگر این است که مستنداتی از زمان وقوع اتفاق وجود ندارد و فیلم‌‌ها بعد از کشته شدن سگ‌‌ها منتشر شده؛ مدیر روابط عمومی شهرداری دماوند هم روی همین موضوع دست می‌‌گذارد: «افرادی که اقدام به انتشار این فیلم‌‌ها کرده‌‌اند آیا فرد یا افرادی را دیده‌‌اند که با اسلحه سگ‌‌ها را کشته‌اند؟ البته این به معنای این نیست که کشتار اتفاق نیفتاده، اما تاکید روی این موضوع است که این اقدام توسط شهرداری انجام نشده. مساله این است که شهرداری میان حامیان حیوانات و مردمی که از دست سگ‌‌های ولگرد عاصی شده‌‌اند گیر کرده است و طبق قراردادی که دارد غیر از زنده‌گیری و پلاک کردن آنها مسئولیتی ندارد.» محیط‌زیست دماوند: مسئولیت با ما نیست حرف مسئولان اداره محیط‌زیست دماوند هم شبیه شهرداری است: «ما نبودیم.» نقی میرزاکریمی، رئیس اداره محیط‌زیست دماوند در این باره به هم‌میهن می‌‌گوید: «محیط‌زیست هیچ مسئولیتی در قبال سگ‌‌های ولگرد ندارد و طبق قانون مسئولیت حیوانات وحشی با این سازمان است اما ما می‌‌توانیم بگوییم که این موضوع مشکلات و معضلات شهری زیست‌محیطی دارد و سال‌هاست اجازه ندادند آن کاری که باید انجام می‌‌شد، اجرایی شود و بعد از اینکه چنین اتفاق‌‌هایی می‌‌افتد سراغ ما می‌‌آیند.» اینطور که پیداست بعد از انتشار خبر این سگ‌‌کشی سیل انتقاد از محیط‌زیست بالا گرفته و این اعتراض‌‌ها به مذاق او خوش نیامده است: «این مشکل هیچ ربطی به محیط‌زیست ندارد بنابراین ما نه سگ‌‌ها را می‌‌کشیم و نه با کسانی که می‌‌گویند ما مسئولیم، کاری داریم چون طرف‌‌های ما آدم‌‌های بی‌‌منطق و بی‌‌تربیتی هستند.» میرزاکریمی نقد جدی به معترضان و دوست‌داران حیوانات دارد: «ما گفتیم اگر شما عضو انجمن حمایت از حیوانات هستید، بیاید اول انجمن خود را ثبت، خواسته‌های‌تان را مطرح کنید و حرف‌های‌تان را بزنید اما خواسته‌‌هایی مانند اینکه نگذاریم بچه‌‌ها در کوچه و محله رفت‌وآمد کنند چون سگ‌‌ها اذیت می‌‌شوند خیلی غیرمنطقی است.»

سگ‌‌کشی راه‌حل نیست

پس از ماجرای سگ‌‌کشی در دماوند دو دیدگاه قدیمی دوباره به میان آمده است؛ عده‌‌ای از فعالان حقوق حیوانات با سگ‌‌کشی به‌شدت مخالفند و هیچ دلیل و منطقی را نمی‌‌پذیرند و عده‌ای دیگر هرچند با سگ‌‌کشی مخالفند اما رفتارحمایتی مردم و دوست‌داران حیوانات از سگ‌‌ها را با دادن غذا و نابود کردن اکوسیستم زندگی آنها نمی‌‌پسندند و نقد جدی به این رفتار دارند. سپهر سلیمی، فعال حقوق حیوانات نظر متفاوتی در این باره دارد و به هم‌میهن می‌‌گوید: «با کشتن سگ‌‌ها هیچ‌وقت مشکلاتی که الان مردم با آن درگیر هستند، حل نمی‌‌شود. مساله سگ‌‌های ولگرد و سگ‌‌کشی مساله امروز و دیروز نیست 30سال است که سگ‌‌ها را می‌‌کشیم. قبل‌‌تر هم می‌‌کشتیم و پرسش اینکه آیا اساسا سگ‌‌کشی جواب می‌‌دهد؟ خیر است. وقتی کاری را بیش از چهاردهه انجام دهید و جواب نگیرید یعنی اساسا کار بیهوده‌‌ای است و نباید ادامه داد و این می‌‌شود دلیل اینکه بگوییم سگ‌‌کشی راه‌حل منطقی نیست و دلیل ادامه این کار این است که دنبال راه‌حل درست نبودیم.» به‌گفته سلیمی، سال‌هاست انسان‌‌ها کارهایی انجام دادند که جنگل‌‌ها از بین رفته و حیات‌وحش نصف شده، اما چرا سگ‌‌ها تمام نشده‌اند. دلیلش این است که راه را اشتباه می‌‌رویم و هیچ‌جای دنیا به نتیجه نرسیدند که سگ‌‌کشی تنها راه‌حل مقابله با آنهاست: «اگر بخواهیم مشکلی را حل کنیم، باید از ریشه آن را حل‌و‌فصل کنیم. دومیلیون سگ گله داریم و این آمار بر این اساس اعلام شده که 70میلیون گوسفند و بز در کشور وجود دارد و به‌ازای هر 30 یا 40هزار گوسفند و بز، یک سگ وجود دارد که می‌‌شود حدود دومیلیون. اگر نیمی از آنها ماده باشد، سالی سه الی چهارمیلیون سگ‌گله به دنیا می‌‌آید و هیچ‌کس به این آمار توجه ندارد. هیچ سگ‌گله‌‌ای عقیم نمی‌‌شود و کنترلی روی آنها نداریم. هیچ‌کس هم جرات نمی‌‌کند با گله‌دار صحبت کنید و بگویید بیایید سگ‌های‌تان را عقیم کنید؛ درنهایت همه این سگ‌‌ها در طبیعت رها و تبدیل به یک منبع بزرگ سگ‌‌های بی‌‌سرپرست می‌‌شوند.»

«شهرداری سگ‌‌ها را کشت»

دیروز بلافاصله پس از انتشار خبر سگ‌‌کشی در گندک دماوند، کارزاری برای اعتراض به این موضوع تشکیل شد. در متن این کارزار که خطاب به رئیس قوه‌قضاییه، دادستان کل‌کشور و رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس نوشته شده، آمده است: «مرکز نقاهتگاه و عقیم‌‌سازی سگ‌‌های بدون صاحب واقع در گندک در تلاش بود تا با همکاری سازمان‌‌های مردم‌‌نهاد و زیرنظر دوستداران حیوانات بتواند بستری برای اسکان و ارائه خدماتی مانند زنده‌‌گیری و انتقال به سایت جهت انگل‌‌زدایی، عقیم‌‌سازی و در پایان رهاسازی فراهم کند. گزارش‌‌ها نشان می‌‌دهد نهادهای مربوطه صبح سوم مرداد‌ماه مسیر نقاهتگاه سگ‌‌ها را بسته و با تیراندازی آنها را به شکل دلخراشی کشته‌‌اند. ما امضاکنندگان زیر، جمعی از حامیان حقوق حیوانات درخواست داریم دستور فرمایید هرچه سریع‌‌تر مسببان این فاجعه دلخراش قاطعانه مجازات شوند. بی‌‌شک در صورت عدم برخورد قاطع دستگاه‌‌های مسئول، همچون گذشته شاهد تکرار اینگونه اتفاقات جانسوز خواهیم بود.» المیرا یوسف‌‌آبادی، نویسنده این کارزار درباره شرایط سگ‌‌های کشته‌‌شده به هم‌میهن می‌‌گوید: «شهرداری دماوند هزاروهفتصد سگ‌‌ را از پناهگاه‌‌ها برده و در فضایی در گندک جمع کردند. راه‌‌های ورودی و خروجی آنجا را بسته و از ساعت 6 صبح تا 11 ظهر، تمام آن‌‌ها را با تیر کشتند. آنطور که در این منطقه دیدم، خیلی بعید است که شهروندی از کشتار این سگ‌‌ها رضایت داشته باشد. در تمام کشورها حیوانات ولگرد وجود دارد که به ‌‌آن‌‌ها رسیدگی و مدیریت‌شان می‌‌کنند. بعید است در جایی به این شیوه سگ‌‌ها را قتل‌‌عام کنند. حرف ما این است که همان پولی که برای جمع‌‌آوری و کشتن این سگ‌‌ها هزینه کردند، برای نگهداری و سامان‌‌دادن به وضعیت‌شان خرج کنند. امروز به‌‌جای اینکه بخواهند مدیریت کرده، پناهگاهی برای نگهداری آن‌‌ها ایجاد یا برای عقیم‌‌سازی‌‌شان اقدام کنند، آن‌‌ها را می‌‌کشند. باتوجه به اینکه بیشتر این سگ‌‌ها از پناهگاه‌‌های دماوند جمع‌‌آوری شده و همگی عقیم بودند.» یوسف‌‌آبادی نزدیک به بیش از هفت‌سال است که حامی حیوانات بوده و سگ‌‌ها و گربه‌‌های مریض خیابانی را در فضای شخصی و با هزینه‌‌ خود درمان می‌‌کند: «نهادهای دولتی و رسمی که درزمینه حمایت از حقوق کودکان در کشور نداریم. بعضی از نهادهای خصوصی حامی حیواناتی که می‌‌شناسم هم بیشتر به‌‌خاطر موقعیت و اسم خودشان این کار را می‌‌کنند و شاید خیلی دلسوز حیوانات نباشند. در تمام این سال‌‌ها، من تنها بودم و کسی از نهادهای حامی حیوانات برای یاری‌‌رساندن در کنارم نبود. در بسیاری از موارد دوستان و خانواده به من کمک مالی کردند.»