مزایده کنــکور
روزنامه هم‌میهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
دبیر کارگروه آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت در گفت‌و گو با هم‌میهن:
سوالات از 5 میلیون تا یک میلیارد تومان فروخته شده است
نزدیك 10 روز از پایان برپایی كنكور سراسری می‌گذرد و هنوز حاشیه‌های لورفتن سوالات، ادامه دارد. امسال آزمون كنكور، عجیب و پرحاشیه بود و خاطره لورفتن سوالات كنكور سال 83 را برای فعالان حوزه آموزشی تداعی كرد. هرچند هنوز هیچ مدركی مبنی بر اینكه سوالات كنكور امسال، پیش از برگزاری آزمون، لو رفته باشد، به دست نیامده اما انتشار سوالات گروه تجربی قبل از پایان امتحان، شبهات فراوانی ایجاد كرد؛ اتفاقی كه با واكنش گروه‌هایی مانند دیده‌بان شفافیت و عدالت و اعضای چند كمیسیون مجلس شورای اسلامی همراه شد. با اینكه سازمان سنجش از ریاست آن گرفته تا معاونان و مدیران، هر نوع تقلبی را در آزمون امسال رد كردند، اما با بالا گرفتن ماجرا و اظهارات چند نفر از نمایندگان مجلس، رئیس‌جمهوری به معاون اولش دستور داد تا تیم تحقیق و تفحصی تشكیل دهد و ماجرا را بررسی كند. هرچند در كمتر از دو روز نتیجه آمد و سلامت كنكور از سوی این تیم تایید شد، اما همچنان شبهات زیادی پابرجاست تا جایی كه اعضای دیده‌بان شفافیت و عدالت به‌عنوان یك سازمان مردم‌نهاد كه در زمینه فساد در حوزه‌های مختلف وارد می‌شوند و كارگروه آموزش دارند، پرونده را مختومه ندانستند و با جمع‌آوری مدارك، در حال پیگیری ماجرا از طریق پلیس فتا و مراجع قضایی هستند. حالا هم به‌گفته دبیر كارگروه آموزش این سازمان، اگر لازم باشد، در این زمینه اعلام جرم می‌شود. «هامون سبطی»، پیش از برگزاری امتحانات نهایی، تقلب در این آزمون و در ادامه آن در كنكور را هشدار داده بود و حالا در گفت‌وگوی تفصیلی با «هم‌میهن» از فعالیت شبكه‌های تقلب، خرید و فروش جاسوس‌افزارها، بی‌تدبیری رئیس سازمان سنجش، سكوت معنادار وزیر علوم و فرآیندی كه هر سال بازار تقلب‌فروشی را داغ‌تر می كند، می‌گوید.
هیاتی که برای تحقیق و تفحص درباره شائبه‌های کنکور امسال با دستور رئیس‌جمهوری تشکیل شده بود، سلامت کنکور سراسری را تایید کرد. باتوجه به اینکه شما اسناد و مدارک و همچنین گزارشهایی در این باره در اختیار دارید، مسیر پیگیری پرونده از این به بعد چطور پیش خواهد رفت؟
تایید سلامت آزمون، مانع از پیگیری درخواست ابطال آن شد که البته این موضوع پیامدهایش گسترده بود و به نظر اصلا جای طرح نداشت. اما این به معنی نفی هرنوع تخلف و تقلب نیست. ما در این زمینه با جدیت بررسی‌هایمان را ادامه می‌دهیم و مستنداتی را هم در اختیار پلیس فتا و نمایندگان مجلس قرار داده‌ایم. به نظر ما حفظ اعتماد عمومی نسبت به آزمون سراسری بسیار مهم است. حتی اگر هیات‌مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت لازم بداند برای احقاق حق علیه افراد متخلف و تقلب‌فروش، در مراجع قضایی اعلام جرم می‌کند. اگر تعداد تقلبها کم باشد، با دستگیری تقلب‌فروش‌ها به راحتی می‌توان افراد متقلب را شناسایی کرد و آنها را از چرخه پذیرش کنار گذاشت. اگر هم شائبه‌هایی وجود داشته باشد که موارد دیگری از تقلب هم بوده، می‌توان با بررسی هوشمند پاسخ برگ‌ها، افراد مشکوک را شناسایی کرد و با آزمون مجدد یا مصاحبه حضوری متقلبان را پیدا کرد، مهم پیگیری جدی موضوع و سهل‌انگاری نکردن نسبت به متقلبان و متخلفان است. باید منتظر تصمیم هیات‌مدیره دیده‌بان شفافیت و نتایج بررسی‌های پلیس فتا و کمیسیون‌های آموزش و اصل 90 مجلس در این چند روز باشیم.
همانطور که می‌دانید اعلام شد که رئیس سازمان قسم خورد که چنین اتفاقی نیفتاده است. ماجرا چیست؟ آیا در تعریف تقلب در آزمون، اختلافی وجود دارد؟
اینکه آقای پورعباس(رئیس سازمان سنجش) متوسل به قسم شده‌اند، اتفاق نامتعارفی است که ما آن را مناسب یک مسئول اجرایی نمی‌دانیم. ایشان میتوانند در این حد تاکید داشته باشند که از بروز هر نوع تقلب یا لو رفتن سوالات بی‌اطلاع‌اند و درنتیجه آن را رد می‌کنند، بنابراین نیازی به قسم خوردن نیست. اینکه تقلب‌هایی حین جلسه رخ داده یک اتفاق کاملا محرز است. بر اساس گزارشهایی که به دست دیده‌بان شفافیت رسیده و ما هم تمام آنها را در اختیار مراجع ذی‌ربط قرار داده‌ایم، شک ما را نسبت به اینکه حتی ممکن است پیش از آزمون، سوالات در اختیار معدودی از افراد سودجو قرار گرفته باشد، زیاد کرده است. البته ما نمی‌توانیم این موضوع را تایید کنیم چراکه در تخصص ما نیست. اما ادعاها و گزارشهایی که درباره لورفتن سوالات امسال به ما رسیده قابل مقایسه با سال گذشته نیست. درباره وقوع تقلب‌های حین جلسه هم باید بگویم که 100درصد تقلب‌هایی رخ داده و با صدها نفر در همین رابطه برخورد شده و برخی دستگیر شده‌اند.
سال گذشته وضعیت چطور بود؟
سال قبل، تنها یک مورد گزارش ناموثق از یک مدرسه خاص در تهران به ما رسید. شواهد مستندتری نداشتیم و ما هم ماجرا را نامعتبر فرض کردیم. اما امسال مواردی گزارش مستند و فیلمبرداری شده از صفحات تلگرام به دست ما رسیده که نمی‌توانیم درستی‌اش را ثابت کنیم. این گزارش‌ها نشان می‌دهد تحرکات وسیع‌تری نسبت به سال گذشته رخ داده. همچنین امسال چند دبیر شناخته شده اعلام کردند که شب قبل آزمون، افرادی برای‌شان سوالات کنکور را فرستاده و دنبال جوابش بوده‌اند.آنها بی‌اعتنایی کردند اما فردای آن روز اعلام کردند که سوالات شبیه آنچه در کنکور آمده، بود. این سوالات از کجا به دست‌شان رسیده بود؟ احتمالا از طریق فضای مجازی برای‌شان فرستاده بودند. البته تا زمانی که اینها از سوی مسئولان ازجمله پلیس فتا بررسی نشود، نمی‌توان به طور قطعی نظر داد.
شما تاکنون چه مستنداتی جمع‌آوری کرده‌اید؟
به طور کلی موضوع باید از سوی پلیس فتا و دستگاه قضا بررسی شود.آنچه ما را بر آن داشت تا امسال موضوع را به شکل جدی پیگیری کنیم، مستنداتی بود که افراد یا خانواده‌ها به ما رساندند. آنها از انتشار سوالات در کانال‌های تلگرامی فیلمبرداری کردند و بررسی‌های ابتدایی ما هم نشان می‌داد که این فیلم‌ها نمی‌تواند جعلی باشد. ما در یک هفته اخیر مراجعات مکرری در این زمینه داشتیم. به هر حال کارگروه آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت، پلی است میان مسئولان و دانش‌آموزان. داوطلبان کم سن‌اند و از اینکه خودشان مستقیما با مراجع امنیتی و قضایی تماس بگیرند، نگرانی دارند، به همین دلیل در پنج-شش سال گذشته به طور مرتب این گروه با ما در ارتباط است. تمام اطلاعات ما از گزارش‌های مردمی است.
بررسی این مدارک شما را به چه نتایجی رسانده است؟
اینکه متخلفان سودجو کارشان را به خوبی بلدند. اگر از داوطلبان پولی گرفته باشند تا خدماتی را برسانند، شاید این کار را کرده‌اند که کسی هم برای شکایت به ما مراجعه نمی‌کند. ممکن است این اتفاق هم نیفتاده باشد و مال‌باختگان ترس از شکایت داشته باشند. اما مراجعه‌ها به دیده‌بان از طرف افرادی است که در جریان این تخلف‌ها هستند اما خودشان درگیر آن نشده‌اند.
در هفته‌های گذشته شما در مصاحبه‌هایی درباره فروش و لورفتن پاسخ سوالات امتحانات نهایی و بعد از آن درباره کنکور صحبت کردید و حتی به پول‌های کلانی که برای خرید این سوالات یا تقلب‌فروشی پرداخت می‌شود اشاره کردید. این سوالات معمولا به چه قیمت و شیوه‌ای فروخته می‌شود؟
آنطور که ما بررسی کردیم نرخ مدعیان رساندن سوالات یا جواب سوالات کنکور بین پنج میلیون تا یک میلیارد تومان متغیر است که البته هر فرد متقلبی هم از عهده هزینه‌های آن بر نمی‌آید.
به نظر شما چرا مسئولان سازمان سنجش و در ادامه آن وزارت علوم، با وجود این شائبه‌ها، به طور کامل رقم خوردن تقلب در کنکور را از همان ابتدا رد کردند و حتی اظهارنظر قطعی خود را موکول به انجام بررسی‌ها نکردند؟
سازمان سنجش آنچه هست را کتمان می‌کند و همین موضوع میزان شبهات را بالا می‌برد. هیچ‌کس انتظار ندارد با پیشرفت تکنولوژی، تقلبات کمتری اتفاق بیفتد، اما صداقت، رمز اصلی ایجاد امنیت روانی است. آنها از همان ابتدا نباید انکار می‌کردند که سوالات حین آزمون در کانال‌های تلگرامی منتشر شده چراکه مردم این سوالات را دیده بودند. پدر و مادرها پشت در حوزه‌های امتحانی منتظر فرزندان‌شان بودند که در کانال‌ها با سوالات مواجه شدند. چطور می‌توان گفت که این اتفاق نیفتاده؟ انکار تقلب، قسم خوردن رئیس سازمان سنجش، بارگذاری سوالات کنکور تجربی حین برگزاری آزمون روی سایت سازمان سنجش، همه رفتارهای نامتعارفی است که باعث شده تا جامعه احساس کند اتفاق بدی رخ داده است. به هر حال بی‌تدبیری مدیریتی در این زمینه مطرح است. دیده‌بان شفافیت در این زمینه در پی شفاف‌سازی و ایجاد حس امنیت و عدالت است. مدیریت سازمان سنجش در این مورد ضعیف بوده و در این شش-هفت ماه گذشته هم که ریاست آن تغییر کرده، رفتارهای نامعمولی دیده می‌شود ازجمله مصاحبه‌های مکرر در مورد موضوعاتی که هنوز به قطعیت نرسیده و بارگذاری متن و عکس این مصاحبه‌ها روی سایت سازمان سنجش درحالی‌که تاکنون سایت سازمان سنجش فقط محل اعلام اطلاعیه‌های رسمی و قطعی بوده است به همه اینها اظهارات متناقض و عجیب رئیس این سازمان را هم باید اضافه کرد. او در این مدت چندین‌بار درباره تعداد آزمون‌های کنکور که در یک سال می‌تواند برگزار شود، صحبت‌های متفاوت کرده. شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای دارد که دستخوش اصلاحاتی شده و هنوز ابلاغ نشده و اگر هم ابلاغ شود تنها اجازه دو بار برگزاری کنکور در سال را می‌دهد اما رئیس سازمان سنجش، از برگزاری 12 بار کنکور در یک سال و بار دیگر ۶ بار کنکور در سال و ... خبر می‌دهد. فارغ از بحث امنیت برگزاری این همه آزمون در یک سال که نگران‌کننده است، طرح این موضوعات نیاز به قانون مصوب دارد و در محدوده اختیارات مجری قانون نیست و فقط باعث تهییج و التهاب در فضای آموزش می‌شود.
یکی از موارد شبهه‌برانگیز انتشار دفترچه سوالات تجربی روی سایت سازمان سنجش بود که قبل از پایان آزمون این اتفاق افتاد. چطور چنین اتفاقی می‌تواند رخ دهد؟
حدود ساعت 11 و 45 دقیقه صبح، بخشی از سوالاتی که حدود ساعت 9 و 45 دقیقه روی کانال‌های متخلف قرار گرفته بود، در سایت سازمان سنجش منتشر شد. این درحالی است که روی کانال‌ها عکس هر سه دفترچه سوال به‌طور کامل بود اما سایت سازمان سنجش پی‌دی‌اف دو دفترچه از سه دفترچه را منتشر کرد. این موضوع واقعا عجیب بود و مشخص نیست چرا این اتفاق افتاده است. طبق اعلام رسمی معاون سازمان سنجش، قرار بود سوالات همه گروه‌های آزمایشی روز شنبه و پس از برگزاری آخرین کنکور که مربوط به رشته زبان‌های خارجی است، روی سایت سازمان بارگذاری شود اما یکباره روز جمعه و حین برگزاری کنکور تجربی این اتفاق رخ داد. وقتی این مجموعه اتفاقات را در کنار هم قرار می‌دهیم هیچ توجیه منطقی برای آن پیدا نمی‌کنیم.
ظاهرا دیده‌بان شفافیت و عدالت هم درخواست استعفای رئیس سازمان سنجش را کرده، درست است؟
بله. ما در رسانه درخواست استعفای آقای پورعباس و مدیران ارشد او را که در این ماجرا نقش داشتند، کردیم. البته علت فقط بحث شبهات کنکور نیست. اطلاع‌رسانی و تصمیم‌گیری درمورد کنکور یک مساله بسیار مهم برای کشور است و هر اعلام نا‌به‌جا یا اتفاق کوچکی حدود 15 میلیون نفر را می‌تواند دچار چالش کند. ما حداقل 3 میلیون دانش‌آموز کلاس دهم، یازدهم و دوازدهم داریم که مستقیما درگیر کنکورند، با در نظر گرفتن خانواده‌های‌شان که حداقل 4 نفرند و همچنین بیش از یک میلیون کادر آموزشی؛ به عدد 15 میلیون نفر می‌رسیم. بنابراین موضوع کنکور بسیار مهم است. ما نباید این سرمایه مهم اجتماعی و حاکمیتی را خدشه‌دار کنیم. ما انتظار داشتیم وضعیت سازمان سنجش بعد از تغییر مدیریت، رو به ارتقا رود اما نسبت به مدیریت قبلی، وضعیت قابل مقایسه نیست. میزان شبهات کنکور امسال آنقدر زیاد بود که برای اولین بار رئیس‌جمهوری دستور رسیدگی به این موضوع را داد. پس نشان می‌دهد که اشکالاتی وجود دارد.
فقط هم دولت نبود، نمایندگان مجلس هم ماجرای وقوع برخی تخلفات در کنکور را تایید کردند. پرونده از آنجا هم در حال پیگیری است؟
بله برخی از نمایندگان، اظهارات تندی هم در این باره کردند. در حال حاضر چندین نماینده از سه کمیسیون مجلس موضوع را مطرح کرده‌اند.به محض اینکه تعطیلات مجلس تمام شود، نمایندگان چند کمیسیون، آقای پورعباس و اگر لازم باشد وزیر علوم را فرا می‌خوانند تا ماجرا روشن شود. البته اگر برای دیده‌بان تخلفات محرز شود و جزئیات به دست بیاید، دیگر لازم نیست موضوع رسانه‌ای شود تا امنیت روانی مردم بیش از این مخدوش نشود. اما مطمئنا موضوع از طریق مراجع قضایی پیگیری می‌شود و سودجویان به مجازات می‌رسند.
به طور مداوم از اهمیت فوق‌العاده کنکور در ایران صحبت می‌شود، چرا این آزمون تا این اندازه تبدیل به یک موضوع مهم و امنیتی شده است؟ به نظر شما این مساله خود سبب شکل گرفتن شبکه‌های مختلف تقلب در کشور نشده است؟
این استدلال درست نیست. ما همین تقلبها را در امتحانات نهایی هم داشتیم و اگر اهمیت تاثیر معدل در نتیجه کنکور بالا برود، قطعا با افزایش چشمگیر میزان تقلب روبه رو می‌شویم. در آزمون دستیاری یا آزمون های استخدامی هم کلاهبردار‌ی‌ها و گاهی تقلباتی رخ می‌دهد. هرچند تقلب بزرگ در کنکور در سال 83 رخ داد و در آزمون دستیاری در همان دهه 80 تقلب دیگری صورت گرفت. همین حالا هم در فضای مجازی بسیاری در زمینه تقلب‌فروشی فعالیت می‌کنند که فقط هم محدود به کنکور نیست. دلیل آن هم مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. تنها راه دستیابی طبقه متوسط و فقیر جامعه به حلقه محدود ثروت و قدرت در کشور، ورود به رشته های خاص در دانشگاه‌های غیرپولی است. این هم از افتخارات سیستم آموزشی ماست که مثلا برخلاف سیستم خرید و فروش و واردات و صادرات خودرو و دارو یا انبوه‌سازی و ... که مردم اصلا توانایی ورود به آن را ندارند، کنکور، فقیر و غنی نمی‌شناسد. این جا تقریبا مسابقه عادلانه‌ای است و کسی که رتبه‌اش هزار شده هیچوقت نمی‌توان گفت که با رانت به این رتبه رسیده است. مردم به این دلایل به کنکور رو آورده‌اند و زمانی‌که یک میلیون و 500 هزار داوطلب کنکور برای حدود 20 هزار صندلی پرمتقاضی در دانشگاه‌های دولتی رقابت می‌کنند، باید هم آزمونی منسجم و خشن برگزار شود. اگر این آزمون به درستی برگزار نشود، تمام آن یک میلیون و 500 هزار نفر معترض می‌شوند و با مطرح شدن ماجرای تقلب، قبول نشدن‌شان را از راه مکانیسم دفاعی فرافکنی به گردن همین تقلبها می‌اندازند، کنکور موضوعی آموزشی با جنبه های امنیتی است. طبقه متوسط و محروم توانایی پرداخت شهریه دانشگاه آزاد و غیرانتفاعی و ... را ندارند. آنها تنها همین راه را دارند تا ارتقای طبقه اجتماعی و اقتصادی پیدا کنند به این امید که در آینده هزینه زندگی خود و خانواده‌های‌شان را تامین کنند. دلیل اهمیت کنکور، خود کنکور نیست، این تفاوت شدید عرضه و تقاضا مسبب چنین شرایطی شده است.
به پرونده تقلب سال 83 اشاره کردید، آن پرونده به کجا رسید؟
تمام افرادی که در فروش سوالات نقش داشتند شناسایی شدند و در آن وضعیت دیگر نیازی به ابطال کنکور نبود. اما گویا پرونده آنها هیچوقت مختومه نشد. تعدادشان بالای 30 نفر بود و به گفته زاکانی که آن زمان نماینده مجلس بود، پرونده این افراد گم شد. چند نفر از این افراد حالا جزو فعالان آموزشی هستند و حتی گاهی آنها را در تلویزیون می‌بینیم و کسی کاری با آنها ندارد. آنها حتی به کارشان افتخار هم می‌کنند. در کشورهای دیگر هم کنکور با این میزان سختی و امنیت برگزار می‌شود؟ در کشورهایی که آزمونی شبیه کنکور دارند، اتفاق مشابهی میفتد. مثلا در چین، کنکور بسیار امنیتی است تا جایی که حتی اینترنت را به مدت سه روز که دوره برگزاری آزمون است، محدود یا قطع می‌کنند. در آن سه روز کشور در سکوت به‌سر می‌برد. در ژاپن و کره جنوبی هم آزمونی مثل کنکور برپا می‌شود. دانشگاه‌های معتبر و معروف آمریکا هم همینطور. آنجا سوابق تحصیلی برای ورود به دانشگاهی مانند هاروارد کافی نیست، داوطلبان آزمون سختی را باید از سر بگذرانند.
میزان تقلب در آزمونی مانند کنکور، باید در چه حدی باشد تا آزمون باطل شود؟
ما قوانین آموزشی کاملی نداریم. اینکه باید چه میزان تقلب حین جلسه رخ دهد یا به چه شکلی رخ دهد تا منجر به منحل شدن یک آزمون شود، یا اینکه به چه کسی گفته می‌شود متقلب یا تقلب فروش و اینکه چطور باید با این افراد برخورد شود؟ موضوعاتی است که در قانون تعریف مشخص و ثابتی ندارد. ما در دیده‌بان، طرح این موضوع را به کمک واحد حقوقی دیده‌بان و وکیل ویژه کارگروه آموزش، آغاز کرده‌ایم و حتما هم پیگیری می‌کنیم. در تلاشیم با کمک مجلس شورای اسلامی قوانینی در این زمینه مدون کنیم. باید مجموعه قوانین آموزشی جدید متناسب با شرایط، نیازها و فناوری روز تدوین شود. مثلا بحث لو رفتن پاسخ‌ها حین برگزاری آزمون، مساله بسیار مشکل‌سازی است که با پیشرفت فناوری و فراوان شدن جاسوس‌افزارها اتفاق افتاده است و برای مقابله نیاز به قوانین نوین دارد. به جاسوس‌افزارها اشاره کردید. استفاده از این ابزارها چقدر در تقلب‌های آزمونی مانند کنکور نقش دارند؟ ابزار اصلی تقلب‌های امسال و سال گذشته جاسوس‌افزارها بوده است. اگر اشتباه نکنم، سال قبل 1700 نفر برای آزمون مجدد فراخوانده شدند چراکه به آنها مشکوک شده بودند که تقلب کرده‌اند اما درنهایت با تصمیم جدید سازمان سنجش، اتفاقی برای عمده آنها نیفتاد و وارد دانشگاه شدند.
اطلاعی دارید که بازار این جاسوس‌افزارها کجاست و دانش‌آموزان چطور به آنها دسترسی پیدا می‌کنند؟
بیشتر این ابزارها چینی‌اند و به طور قاچاق وارد کشور می‌شوند. شناسایی آنها هم کار ساده‌ای است. اما جاسوس‌افزارهای پیشرفته‌تری هم هستند که قیمت بالایی دارند و به راحتی قابل شناسایی نیستند. آنها هم به صورت قاچاق وارد می‌شوند. اطلاعی از قیمت‌شان ندارم اما طوری نیست که کسی از طبقه متوسط نتواند بخرد. البته پول اصلی برای تقلب‌فروشی را همان شبکه‌ای به جیب می‌زند که پاسخ سوالات را منتقل می‌کند. این افراد حتی از کارت بانکی خودشان برای جابه‌جایی پول، استفاده نمی‌کنند. ما اطلاع داریم که گاهی برای کارتن‌خواب‌ها یا معتادان کارت بانکی صادر می‌کنند و از کارت آنها برای جابه‌جایی این پول‌ها استفاده می‌کنند تا شناسایی نشوند. آنها حتی در فضای مجازی به صورت مستقیم فعالیت نمی‌کنند و دسترسی به آیدی آنها به این راحتی نیست.
جاسوس‌افزارها، نسبت به گذشته پیشرفت کرده؟
بله. آنطور که می‌بینیم پیشرفت زیادی کرده. ابزاری هست که در گوش قرار می‌گیرند و به راحتی قابل تشخیص نیست. مهم این است که سیستم گیرنده‌ای که می‌خواهد امواج را به صوت تبدیل کند و آن صوت را به گوش فرد برساند، کجا قرار می‌گیرد. حالت‌های ابتدایی آن به صورت گوشی‌هایی است که در لباس جاسازی می‌شود با یک سمعک که در گوش قرار می‌گیرد و فرد مثلا مقنعه روی آن قرار می‌دهد یا زیر ماسک می‌گذارد. اما حالا تصاویری به دست ما رسیده که نشان می‌دهد این جاسوس‌افزارها به صورت سیم‌کارت هستند که روی کارت‌های اعتباری قرار می‌گیرند یا روی پاک‌کن و خودکار جاسازی می‌شوند. اینها به کمک بلوتوث اطلاعاتی که از بیرون می‌آید را تبدیل به صوت می‌کنند و از طریق همان جاسوس‌افزارهایی که داخل گوش است و دیده هم نمی‌شود، صوت را منتقل می‌کنند. گویا با درخواست سازمان سنجش، شرکت‌های دانش‌بنیان به مقابله با سوءاستفاده از این ابزارها تلاش کرده‌اند و بسیاری از متقلبان از همین راه شناسایی شده‌اند. برخی از گزارش‌ها نشان می‌دهد که امسال برای ورود داوطلبان به کنکور سختگیری زیادی هم صورت نگرفته و برخی از داوطلبان اعلام کردند که با کوله‌پشتی یا حتی موبایل وارد حوزه امتحانی شده‌اند. این درست است؟ با وجود تلاش کارکنان سازمان سنجش و عوامل اجرایی حوز‌‌ها، به نظر می‌رسد میزان سختگیری امسال در برخی حوزه‌ها کمتر از پارسال بود. این اتفاقات غیرقابل توجیه است زیرا به هر حال گروه‌های تقلب‌فروش، تجربه بالاتری پیدا کرده‌اند و بنیاد مالی‌شان قوی‌تر شده و باید سختگیری‌ها بیشتر شود. هر سال همین شبکه‌ها چند 10 میلیارد تومان پول به جیب‌شان می‌رود و بیزینس‌شان را گسترده‌تر می‌کنند. هر روز به نفوذشان اضافه می‌شود و میتوانند افراد بیشتری را بخرند. باید با آنها برخورد قاطع و جدی کرد.
به نظر شما، این شبکه‌ها به داخل سازمان سنجش هم رخنه کرده‌اند؟
تصورم این است که این اتفاق نیفتاده و هیچ گزارش قابل اعتنایی در این زمینه به ما نرسیده است. اما اگر جلوی این مفسدان را نگیریم و نفوذ و ثروت‌شان هر سال بیشتر شود، اتفاقاتی نظیر این هم می‌تواند بیفتد.
شیوه تقلب در مناطق مختلف کشور متفاوت است؟
در استان‌های مرزنشین یا استان‌هایی که بافت اجتماعی و قومیتی آنها با کل کشور کمی متفاوت است، امکان وقوع تخلف بیشتر است. برخی از افراد انگشت‌شمار در این مناطق رفتار غیراخلاقی خود را با این بهانه که به منطقه و استان‌شان بی‌توجهی می‌شود، توجیه می‌کنند و البته مردم همین مناطق هم گزارش آنها را ارسال می‌کنند. مساله اینجاست که در گذشته سوالات تا این میزان منتشر نمی‌شد اما حالا در چند دقیقه سوالات در تمام کانال‌ها منتشر می‌شود و به دست همه می‌رسد. در کنار آن هم یکسری از تقلبها همیشه اتفاق می‌افتد؛ مثل تقلب‌هایی که سر جلسه رخ می‌دهد یا دوقلوها به جای هم سر امتحان حاضر می‌شوند. اینها ماهیت آزمون را مخدوش نمی‌کنند و خیلی هم مهم نیست؛ مساله قابل اعتنا تقلب‌های سیستماتیک است.
چه مواردی در آزمون، شبهه‌برانگیز است و نشانه‌هایی از تقلب دارد؟
چندین مورد است که البته نباید به طور شفاف درباره آنها توضیح داده شود. اما یکی از آنها که دیگر همه می‌دانند مساله الگوریتم شک‌برانگیز پاسخ‌دهی است. یک مورد دیگر تفاوت فاحش در امتیازهای قبلی و فعلی فرد است. یعنی مثلا بین رتبه سال قبل و سال بعد، تفاوت 100 هزارتایی دیده می‌شود. یا اینکه کسی در همان درس‌هایی که در امتحانات نهایی کمترین نمره را آورده، در کنکور بالاترین امتیاز را به‌دست می‌آورد. این مسائل ضوابطی دارد که براساس آن تقلبها مشخص می‌شود و تک‌مولفه‌ای نیست و نباید مایه نگرانی داوطلبان درس‌خوان شود.
