تریبون به پزشکان نرسید

گزارش میدانی هم‌میهن از تجمع در مقابل سازمان نظام‌پزشکی که به برخورد فیزیکی و بازداشت تعدادی از نیروهای کادر درمان کشیدرئیس و قائم‌مقام سازمان نظام پزشکی تهران در اعتراض به برخورد با تجمع پزشکان استعفا کردند

ساکنان، رهگذران و اهالی خیابان دوازدهم تا هجدهم امیرآباد شمالی (کارگر)، از ساعاتی قبل از ظهر روز گذشته، لحظات سخت، عجیب و دلهره‌آوری را تجربه کردند. نیروهای موتورسوار یگان‌ویژه با اسحله‌های بزرگ مشکی، ده‌ها بار خیابان امیرآباد از تقاطع جلال تا بالای خیابان شانزدهم (فرشی مقدم) را بالا و پایین و با تجمع‌کنندگان و رهگذران برخورد کردند. ساعتی از برپایی تجمع روز گذشته در مقابل سازمان نگذشته بود که خبر آمد محمد رازی، قائم‌مقام نظام‌پزشکی تهران استعفا داد. او در گفت‌وگو با «هم‌میهن» از استعفای موید علویان، رئیس نظام‌پزشکی تهران هم در اعتراض به برخورد خشونت‌آمیز، خبر داد. موید علویان، رئیس هیئت‌مدیره این سازمان در متنی خطاب به هیئت‌مدیره نظام‌پزشکی تهران بزرگ نوشته است: «هیئت‌مدیره محترم نظام‌پزشکی تهران بزرگ، با سلام و تشکر از اعتمادی که به اینجانب داشتید؛ به دلیل این‌که در حال حاضر امکان انجام تکالیف قانونی و‌ محوّله خود را ندارم، ضمن استعفا از ریاست، از عضویت در هیئت‌مدیره هم کنار می‌روم. عزت و سربلندی جامعه‌پزشکی آرزوی همگان است.»

دیروز قرار بود اعضای نظام‌پزشکی تهران، در یکی از سالن‌های ساختمان بلند خیابان شانزدهم که سازمان نظام‌پزشکی کشور است، تجمعی آرام و به‌دور از تنش با خواندن بیانیه‌ای هشت‌بندی برپا کنند اما اعضای این سازمان که ساعت 10 و 30دقیقه در مقابل این ساختمان قرار گرفتند، با درهای بسته مواجه شدند: «دیروز سازمان نظام‌پزشکی به کارکنانش اعلام کرده بود، روز چهارشنبه تعطیل است و کسی نیاید.» این را یکی از کارکنان سازمان نظام‌پزشکی به هم‌میهن می‌گوید. به گفته او، موید علویان که رئیس نظام‌پزشکی تهران است، اطلاعیه‌ای داده و گفته بود، با توجه به این‌که شرایط برای برپایی تجمع فراهم نیست، تجمع لغو شود. در درون سازمان هم سازوکاری برای تجمع این افراد فراهم نشده بود. روز چهارشنبه هم جز چند نگهبان، کسی در ساختمان نبود.

با این حال اما روز گذشته با اعلام قبلی، مبنی بر تجمع اعضای سازمان نظام پزشکی، بیش از 500نفر از پزشکان، پرستاران، ماماها، دندان‌پزشکان، چشم‌پزشکان و فارغ‌التحصیلان دانشکده‌های توانبخشی و... در حدفاصل خیابان هجدهم تا دوازدهم امیرآباد تجمع کردند. آن‌ها زمانی‌که با درهای بسته سازمان مواجه شدند، به سمت کوچه‌های پایین و بالای سازمان رفتند و تلاش کردند صدای‌شان را بلندتر برسانند اما صدای‌شان با صدای گلوله‌های سیاه پلاستیکی، گلوله‌های ساچمه‌ای و پینت‌بال در هم پیچید. مشاهدات عینی و اعلام تجمع‌کنندگان، حکایت از بسته‌بودن درهای سازمان نظام‌پزشکی دارد اما رضا لاری‌پور، سخنگوی این سازمان به هم‌میهن می‌گوید، در سازمان باز بود و امکان تریبون دادن به بخشی از پزشکان هم وجود داشت. نزدیک 30 تا 40پزشک وارد سازمان شده و با همکاران صحبت کرده بودند، اما نیروهای امنیتی در مقابل ساختمان بودند و اجازه ندادند سایر افراد وارد شوند. با این حال او تاکید می‌کند، روز گذشته در محل سازمان نبوده و اطلاعی از جزئیات ندارد: «آنطور که اطلاع دارم، تجمع سازمان‌دهی شده‌ای از سوی گروه‌مشخصی در کار نبوده و معلوم نیست حرف‌شان چیست. از جامعه‌پزشکی انتظار می‌رود کنار مردم باشند و اینطور هم است. به‌طور کلی جامعه‌پزشکی مطالبات مشخصی دارد اما ممکن است در تجمعات، افراد دیگری هم حضور داشته باشند.»

اخطار و پیام‌های تهدید

دیروز تعداد زنان چندین برابر مردان بود، آنها در دسته‌های کوچک، از دو طرف خیابان امیرآباد شمالی به سمت پایین حرکت می‌کردند و شعار می‌دادند. توقف‌شان در مقابل دانشکده زبان و ادبیات خارجی بود. آن‌سوی نرده‌ها، دانشجویان به تماشا ایستاده بودند و در سوی دیگر که خوابگاه کوی دانشگاه است، پسران با لباس راحتی، از نرده‌ها آویزان شده بودند و اعتراضات را نظاره می‌کردند. ساعت از 12ظهر گذشته بود و تجمع‌ها از چهارراه‌ جلال‌آل‌احمد به‌سمت شمال خیابان امیرآباد کشیده شد. ترافیک سنگینی بود و در خیابان شانزدهم به اوج خود ‌رسید. خودروها هم‌زمان با تجمع افراد در دو سوی خیابان با بوق‌های ممتد اعتراضات را همراهی می‌کردند. خیابان شانزدهم توسط گروه‌های یگان‌ویژه مسدود شده بود. گاز اشک‌آور در میان تجمع‌کنندگان انداخته می‌شد و با اضافه‌شدن جمعیت‌، نیروهای یگان‌ویژه با تجمع‌کنندگان برخورد کردند: «چندین نفر را هم با خودشان بردند.» این روایت یکی از پزشکان است. او می‌گوید، از ساعت 10و30دقیقه چهارشنبه در مقابل سازمان ایستاده بود اما درهای سازمان به‌روی او و سایر تجمع‌کنندگان باز نشد. آنها در همان محل شاهد وارد شدن ضربه به همکاران‌شان، همچنین دستگیری گروهی از آنها شده بودند.

«ما قرار بود ساعت 11 مقابل سازمان باشیم، اما اصلا نگذاشتند کسی جمع شود.» این روایت یک ماماست و شاهد ساچمه خوردن یکی از تجمع‌کنندگان است:«شب قبل یعنی سه‌شنبه شب، برای آنها از طرف گروهی به‌نام گرداب، پیامی فرستاده شده که تجمع‌کنندگان را دشمن خوانده است. این پیام برای تعداد زیادی از اعضای کانال اطلاع‌رسانی درباره تجمع روز چهارشنبه پزشکان و کادردرمان فرستاده شده بود.» قبل از آن هم پیامی در فضای مجازی منتشر شده بود که خطاب به اعضای سازمان نظام‌پزشکی اخطار داده بود، در صورت امضای بیانیه یا تجمع، از سوی دستگاه‌های امنیتی کشور شناسایی می‌شوند. این پیام به امضای مرکز مقابله با جرائم سازمان‌یافته رسیده بود.

قرار نبود تجمع آرام به خشونت کشیده شود

پریسا، پزشک متخصص زنان است که ساعت 10و30دقیقه صبح روز گذشته برای شرکت در یک تجمع آرام و بی‌حاشیه، مقابل در اصلی سازمان نظام‌پزشکی رفته بود اما با درهای بسته مواجه شد. او می‌گوید، درست مقابل در ورودی سازمان، ده‌ها موتورسوار یگان‌ویژه راه را بسته بودند: «ما در کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی زیادی عضو هستیم. از چند وقت پیش یکی از پزشکان ما را به گروهی دعوت کرد که در آن درباره تجمع مسالمت‌آمیز روز چهارشنبه در سازمان نظام‌پزشکی تاکید شده بود. به ما اعلام شد، این تجمع در یکی از سالن‌های این سازمان برگزار می‌شود. اعضای کانال اصلی، حدودا سه‌هزار نفر است اما مشخص نیست چه تعدادی برای شرکت در تجمع، شماره نظام‌پزشکی و اسم خود را اعلام کرده بودند.» دعوت از اعضای سازمان نظام‌پزشکی تهران، در پی انتشار بیانیه‌ای هشت‌ماده‌ای بود: «1- هرگونه خشونت در تمام سطوح جامعه را محکوم و خواهان توقف آن هستیم. 2- خواهان جلوگیری از آسیب بدنی و روانی وارده به جامعه مخصوصا کودکان و نوجوانان هستیم. 3- هرگونه تغییر کاربری آمبولانس و نمادهای پزشکی را محکوم کرده و جهت ترمیم اعتمادعمومی جامعه، خواستار توقف آن هستیم. 4- خواستـار ایجاد بستر مناسب برای ارائه خدمات جامعه‌پزشکـی به همه آسیب‌دیدگان حوادث اخیر و دخالت نکردن نیروهای‌امنیتی در پروسه درمان هستیم. 5- خواهان حفظ محرمانـه‌بودن اطلاعـات و اسرار مصدومان مراجعـه‌کننده به مراکـز درمانـی مطابق با قوانین کشوری، بین‌المللی و سوگندنامه پزشکی هستیم. 6- خواهان شرایط مناسب برای شنیدن اعتراض مردم بدون لکنت در محیط‌امن هستیم. 7- خواهان حفظ استقلال سازمان پزشکی‌قانونی کشور به‌جهت جلوگیری از تخریب اعتمادعمومی هستیم. 8- هرگونه ورود نیروهای نظامی، انتظامی، امنیتی و نیروهایی با هویت نامشخص به محیط آموزشی و درمانی را محکوم کرده و خواستار توقف آن هستیم. در ادامه هم در همین گروه از اعضای نظام‌پزشکی تهران خواسته شده تا در تجمع روز چهارشنبه، نظم و آرامش حفظ شود.

سی‌ام مهرماه هم سازمان نظام‌پزشکی پیرامون اقدامات انجام‌شده در حوادث اخیر، بیانیه‌ای صادر کرد. در بخشی از این بیانیه به اقدامات این سازمان درباره فوت مهسا امینی و درخواست تشکیل کمیته حقیقت‌‌یاب و ماجرای استفاده غیردرمانی از آمبولانس‌ها و حمله به آمبولانس‌های در حال ماموریت، اشاره شده بود.

پریسا (متخصص زنان که در تجمع روز گذشته شرکت کرده بود) می‌گوید، اساس تجمع روز گذشته، همین بیانیه بود. یعنی قرار این بود یکی از پزشکان در سالن سازمان نظام‌پزشکی این بیانیه را بخواند اما اتفاقات دیگری رخ داد: «در آن گروه بارها اعلام شد اغتشاش نکنید، به کسی فحاشی نکنید، فقط موضوعات صنفی را بیان کنید و شعار ندهید. قرار بود فقط روی همان بندهای بیانیه مانور داده شود. اصلا کسی فکر نمی‌کرد که به تنش کشیده شود. شب قبل از تجمع اما پیامی در کانال قرار گرفت که در آن اعلام شده بود، سازمان نظام‌پزشکی روز چهارشنبه تعطیل است و نمی‌توان در آنجا تجمع کرد. احتمالا خیلی‌ها آن پیام را ندیده بودند. البته بسیاری هم دیده بودند اما به محل رفتند.» به گفته او، اگر تجمع در نظام‌پزشکی صورت می‌گرفت، به خشونت کشیده نمی‌شد، آن‌همه پزشک مصدوم نمی‌شد. او می‌گوید: «در ابتدا افراد زیادی در مقابل ساختمان نبودند اما به‌تدریج تعدادشان زیاد شد و زمانی‌که یگان‌ویژه با آنها برخورد کرد، به سمت خیابان‌های بالایی و پایینی فرار کردند. خیلی‌ها کتک خوردند و تعدادی را هم با خود بردند. نیروهای یگان‌ویژه از ساعت هشت صبح در مقابل سازمان حضور داشتند و راه را بسته بودند. البته سازمان نظام‌پزشکی هم روز چهارشنبه را تعطیل اعلام کرده بود و اصلا نمی‌شد وارد ساختمان شد.» او می‌گوید، پیش از این در شیراز و مشهد هم پزشکان به‌عنوان

اعضای سازمان نظام‌پزشکی در محل اداره‌شان تجمع کرده بودند، البته به نظر می‌رسد سازمان احساس خطر کرده است: « بعد از برخورد نیروها، ما همراه تعدادی از پزشکان به‌سمت یکی از ساختمان‌های دانشگاه تهران رفتیم، در میان راه به خیلی‌ها گلوله‌های پینت‌بال خورد، یکی از همکاران از ناحیه گردن مورد اصابت‌شدید قرار گرفت.»