چشم‌اندازهای مجمع نهم

هشتمین دوره مجمع تشخیص مصلحت نظام با حاشیه‌‌ها و مسائلی که پیرامون آن وجود داشت، سرانجام تقریبا با یک ماه تاخیر به پایان خواهد رسید و احتمالا طی روزهای آینده احکام جدیدی برای اعضای دوره نهم مجمع تشخیص مصلحت نظام از سوی رهبری صادر خواهد شد. دوره‌‌ای که شاید بتوان مهم‌‌ترین موفقیت ثبت‌‌شده در تصمیمات آن را ماجرای سپنتا نیکنام دانست که رای صادرشده توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام توانست گامی به سوی عدالت در حوزه تثبیت حقوق شهروندی به شمار آید و مانع از آن شود که موضوعی ساده برای نظام تبدیل به چالش و بحرانی بزرگ مبنی بر عدم تساوی در حقوق شهروندی بین مسلمانان و اقلیت‌‌های دینی شود. در مقابل، مهم‌‌ترین و بزرگ‌‌ترین چالش دوره اخیر روند بررسی پیوستن ایران به FATF بود که همچنان به نتیجه نرسیده و رای نهایی از سوی مجمع صادر نشده و به عبارتی پرونده در حالت سکون قرار دارد.

آملی لاریجانی می‌‌ماند؟

و حالا دوره نهم در حالی آغاز خواهد شد که چند وقتی است گمانه‌‌زنی‌های رسانه‌‌ای درباره تغییرات احتمالی دوره جدید به گوش‌‌ می‌‌رسد و حتی در مقطعی، این گمانه وجود داشت که شاید آیت‌الله صادق آملی‌لاریجانی جای آیت‌الله احمد جنتی را در دبیری شورای نگهبان بگیرد و به همین علت ریاست مجمع تغییر کرده و به حسن روحانی یا علی لاریجانی واگذار شود؛ موضوعی که با ابقای احمد جنتی در دبیری شورای نگهبان منتفی شد و بدین ترتیب، احتمالا باز هم شاهد ریاست آیت‌الله آملی‌لاریجانی بر مجمع در دوره نهم خواهیم بود.

سرنوشت روحانی و احمدی‌‌نژاد

البته یکی دیگر از مسائل مهمی که می‌‌توان در دوره نهم به آن اشاره کرد، درباره دو رئیس‌‌جمهوری اسبق ایران است که آیا آنها در دوره نهم مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور خواهند داشت یا خیر؟ موضوعی که برای سیدمحمد خاتمی پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری‌‌اش در تابستان 1384 رخ داد و حکم عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام برای او صادر نشد، در پایان دوره حسن روحانی هم تکرار شد و او نیز حکمی را برای عضویت در مجمع دریافت نکرد. نکته جالب توجه این است که حسن روحانی از دوره سوم تا ششم عضو حقیقی مجمع بوده است و در دوره هفتم نیز به علت حضور در جایگاه ریاست‌‌جمهوری عضویت حقوقی مجمع را در اختیار داشته است. حال این سوال مطرح است که آیا حکمی برای او در نهمین دوره صادر خواهد شد یا سرنوشت خاتمی برای روحانی هم تکرار شده و با پایان دوره ریاست‌جمهوری، هیچ سمت رسمی به وی تعلق نخواهد گرفت و به فعالیت سیاسی خارج از قدرت ادامه خواهد داد. سمت دیگر این ماجرا، محمود احمدی‌‌نژاد است که در سال 1392 و پایان دوره ریاست‌جمهوری برخلاف خاتمی و روحانی حکم حضور در مجمع تشخیص مصلحت نظام را دریافت کرده است. البته حضوری که چالش‌‌های زیادی را همراه داشته و نوع برخوردهای او در خارج از مجمع انتقادات زیادی نه‌تنها در فضای تحلیلی-سیاسی کشور بلکه حتی در داخل مجمع به همراه داشته است. چنانچه برخی معتقد بودند که در همان دوره هشتم با رفتار و سخنانی که احمدی‌‌نژاد انجام داد، احتمال دارد حکم حضور او توسط رهبر انقلاب باطل شود؛ ولی در هر صورت با تمام حاشیه‌‌های احمدی‌‌نژاد، تسامح و تساهل نسبت به او صورت گرفته و حکم او برای حضور در دوره هشتم باطل نشد و حالا یکی از سوال‌‌های دیگر این است که آیا در نهمین دوره برای محمود احمدی‌‌نژاد حکم صادر خواهد شد یا اینکه او نیز از ترکیب مجمع خارج می‌‌شود؟ در کنار گمانه‌‌زنی‌‌ها درباره اعضای جدید مجمع و احکام صادرشده برای دوره نهم، یکی از موضوعات مهمی که به نظر می‌‌رسد می‌‌تواند در دستور کار مجمع قرار بگیرد، ادامه روند بررسی پیوستن ایران به FATF است. همچنین، شاید بررسی روند بازنگری در قانون اساسی نیز در دوره نهم مجمع صورت بگیرد و در لیست ماموریت‌‌هایی باشد که به این دوره واگذار خواهد شد.