به هاشمی گفتیم وارد انتخابات نشود
روزنامه هم‌میهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
سعید شریعتی عضو حزب مشارکت:
به هاشمی گفتیم وارد انتخابات نشود
یکی از اتفاقات مهی که سال 78 افتاد، کنار گذاشتن آقای هاشمی از فهرست اصلاح‌طلبان بود. چرا جریان اصلاح‌طلب در آن مقطع به این جمع‌بندی رسید که از آقای هاشمی حمایت نکند؟
مسائل فهرست‌های انتخاباتی که سال 78 برای انتخابات مجلس ششم بسته شده بود، یکی از نقاط پرمساله اصلاح‌طلبان در آن سال بود. جریان‌های مختلف اصلاح‌طلب درباره ورود یا عدم ورود آقای هاشمی و چگونگی حمایت از ایشان نظرات واحدی نداشتند.
به طور کلی چند رویکرد میان اصلاح‌طلبان وجود داشت؟
موضع اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس ششم را می‌توان به چهار جریان تفکیک کرد. 1- کارگزاران سازندگی، 2- نیروهای مطبوعاتی، 3-جبهه مشارکت و 4- نیروهای نزدیک به آقای کروبی و مجمع روحانیون مبارز دسته اول، حامی آقای هاشمی بودند اما سه جریان دیگر، چندان تمایلی به حضور آقای هاشمی نداشتند و در نهایت از ایشان حمایت نکردند.
دلیل مخالفت نویسندگان مطبوعات با حضور آقای هاشمی چه بود؟
در آن انتخابات، نویسندگان روزنامه‌ها، برای خود جریانی اجتماعی محسوب می‌شدند و تحت لوای احزاب سیاسی عمل نمی‌کردند. بعضا افرادی که در این قالب فعالیت می‌کردند، تفکر مستقل و ابزار رسانه‌ای برای انتشار عقاید خود را داشتند و خیلی ملزم به تشکیلات سیاسی نبودند. اینها فهرستی دادند و تقریبا نتیجه انتخابات را هم فهرست مطبوعاتی‌های دوم‌خردادی بود که برنده شد. روزنامه‌های دوم‌خردادی در نقد آقای هاشمی خیلی تند بودند آن هم به خاطر بعضی موضوعات قبل از دوم‌خرداد و مشی غیرشفاف آقای هاشمی درباره پرونده‌های 76 تا 78. از جمله پرونده مدیران شهرداری که اینها انتظار داشتند آقای هاشمی موضع شفاف‌تری بگیرد که آن مساله حل شود. یا استیضاح آقای نوری وزیر وقت کشور، یا مساله کوی دانشگاه، یا مساله قتل‌های زنجیره‌ای. اینها موضوعاتی بود که افکار عمومی را متاثر کرده بود و رسانه‌های دوم خرداد نسبت به مشی آقای هاشمی در این بزنگاه‌ها، منتقد بود. آقای هاشمی سعی داشت چهره میانه‌رو و ریش‌سفید را در اختلافات داشته باشد، اما فضای آن زمان اقتضا می‌کرد که آقای هاشمی مواضع خود را تعیین‌تکلیف کند. چون هاشمی نمی‌خواست به این جبر تن بدهد، این جریان از او عبور کرد. البته در بین روزنامه‌های دوم‌خردادی، گروهی که با آقای شمس‌الواعظین روزنامه منتشر می‌کردند مشی میانه‌روتری داشتند.
دلیل کنار گذاشتن آقای هاشمی از لیست جبهه مشارکت چه بود؟
دلیل کنار گذاشتن آقای هاشمی این نبود که با خود آقای هاشمی مشکل داشتیم. ما در جبهه مشارکت به این جمع‌بندی رسیده بودیم که پایگاه رای اصلاح‌طلبان، به هیچ عنوان یک مشی ائتلافی با جریان تندروی رقیب را برنمی‌تابد. در آن موقعیت توجیه‌پذیر نبود که حزب پیشرو جریان دوم‌خرداد، بیاید با فهرست جامعه روحانیت مبارز، که لیدر مقابله با برنامه‌های اصلاحی آقای خاتمی بود، از افراد مشترکی حمایت کند. این ربطی هم به آقای هاشمی و روحانی و محسن رضایی نداشت. این قاعده وجود داشت. کسی که در لیست جامعه روحانیت هست، در لیست ما نخواهد بود. این کار مثل این بود که در لیست مجلس هشتم از یکی از اصولگرایان حمایت می‌کردیم. امروز را نمی‌دانم، اما این منطق در آن موقعیت قابل توجیه نبود. آن هم درباره کسانی که کارشان شفاف نبود. ما این اصل را گذاشتیم و به همه گفتیم. از روحانی و هاشمی تا محسن رضایی؛ که اگر می‌خواهید در لیست جبهه مشارکت قرار بگیرید، از لیست جامعه روحانیت خارج شوید که این افراد به خصوص آقای هاشمی شأن خود را بالاتر از این می‌دیدند که برای ایشان تعیین تکلیف کنند. در آن مقطع بعضی اعضای موثر و موسس جبهه مشارکت می‌خواستند که قاعده را برای آقای هاشمی بشکنند. اما در احزاب دیکتاتوری اعداد حاکم است. آقای هاشمی حتی در شورای مرکزی و دفتر سیاسی حامی داشت. بهزاد نبوی (رئیس ستاد انتخاباتی جبهه دوم خرداد)، در جلسه دفتر سیاسی جبهه مشارکت، استدلال می‌کرد ایشان باید در فهرست قرار بگیرد.
آقای کروبی و مجمع روحانیون هم با آقای هاشمی مخالف بودند؟
اختلاف آقای کروبی هم اختلاف قدیمی و تشکیلاتی بود و هم بحث‌های ریاست مجلس. مجمع روحانیون مبارز می‌گفت اصلا آقای هاشمی کاندیدا نشوند. قبل از ثبت‌نام اصرار داشت که ایشان ثبت‌نام نکند و بیاید از لیست حمایت کند که اصلا به این آزمون نرسیم.
نقدهایی که می‌شود این است که جبهه مشارکت پرچم‌دار حذف آقای هاشمی در آن انتخابات بود؟
خیلی‌ها در جبهه مشارکت به دنبال این بودند که آقای هاشمی به انتخابات نیاید. ما نگاه دلسوزانه به هاشمی داشتیم. بلافاصله در بهار 1379 دادگاه بلژیک، حکم جلب آقای هاشمی را به خاطر دادگاه میکونوس صادر کرد. اولین جایی که بیانیه داد و اقدام دادستان بلژیک را محکوم کرد، جبهه مشارکت بود.
به نظر شما دلیل حضور آقای هاشمی در آن انتخابات چه بود؟
چیزی که هاشمی را به انحراف انداخت و منتهی به رای پایین ایشان شد، این بود که دوستان ما در کارگزاران نظرسنجی کرده بودند. مثل همین دوره که بعضی نظرسنجی‌ها منتهی به تصمیم اشتباه دوستان ما شد. نتیجه نظرسنجی این بود که رضا خاتمی نفر اول و هاشمی نفر دوم انتخابات می‌شوند. دوستان کارگزاران می‌گفتند دوم شدن مساله‌ای نیست. خطای برآوردی این بود که حامیان محمدرضا خاتمی به لیست او رای دادند و باعث شد آقای هاشمی سی‌ام شود. نظرسنجی درست بود، تحلیل آن غلط بود. در کتاب خاطرات آقای هاشمی این مسائل نیست. آنها معتقدند جبهه مشارکت یک حزب دگم جوزده فلان است و متوجه اثرگذاری آقای هاشمی نشده است. جبر تاریخی باید بر ایشان می‌گشت تا پس از سال 1388 کنار مردم بایستد، کما اینکه اواخر عمر به این ضرورت رسید که آنچه برای سیاستمدار می‌ماند، ایستادن در کنار مردم است.
