درخواست ساترا از نمایندگان، وهن مجلس است

محمود صادقی/ نماینده مجلس دهم:

بحث شکل‌‌گیری ساترا در مجلس دهم هم مطرح بود اما رسمیت پیدا نکرد تا زمان روی کار آمدن مجلس جدید؛ به‌نظر می‌‌رسد نامه رئیس ساترا و تعیین‌‌تکلیف برای نمایندگان هم با اتکا به رویکرد مجلس جدید باشد. چقدر بندهای این نامه وجاهت قانونی دارد؟

جایگاه چنین نهادی از نظر حقوقی کماکان زیر سوال است؛ متولیان با برداشت نادرست از قانون اساسی مدعی‌‌اند که می‌‌توانند هرگونه فعالیت خارج از چارچوب صداوسیما را نظارت یا کنترل کنند. آنچه در قانون اساسی درباره اختیارات صداوسیما آمده مربوط به شبکه رادیو و تلویزیون است. اما فعالیت‌‌های مختلفی که در پلتفرم‌‌ها انجام می‌‌شود هیچ‌‌کدام مصداق این عبارت نیستند. اگر بر فرض هم این پلتفرم‌‌ها مصداق شبکه تلویزیونی باشند، وجود ساترا به این شکل غیرقانونی است. تشکیل نهادها قانون خاص خود را دارند و باید طبق موارد قانونی تاسیس شوند. اما ساترا این مراحل را طی نکرده و فاقد وجاهت قانونی است. اگرچه در قانون امسال بودجه‌‌ای به آن اختصاص داده شد، اما همین کار هم ایراد قانونی دارد. ضمنا در متن نامه، احکام و دستورهایی صادر شده که از طریق رئیس سازمان صداوسیما به دستگاه‌‌های مختلف ابلاغ شود. درحالی‌‌که اینها احکامی است مثل احکام قضایی که باید ابتدا مسیر قانونی را طی کند و ساترا چنین صلاحیتی ندارد. قبل از اینکه شکایتی مطرح شود، عملا حکم صادر کرده و از طریق رئیس صداوسیما خواسته تا جلوی فعالیت پلتفرم‌‌ها گرفته شود و دستگاه‌‌های مختلف از همکاری با آنها منع شوند؛ دستورهایی که اساسا در شان و جایگاه چنین سازمانی حتی به‌فرض داشتن جایگاه قانونی هم نیست.

بند مربوط به رایزنی با کمیسیون فرهنگی برای تنبیه پلتفرم‌‌ها آن‌‌هم با این صراحت، توهین به ساحت مجلس نیست؟

اینکه دستگاهی بیاید و در یک مکاتبه رسمی درخواست رایزنی رئیس صداوسیما را با نمایندگان کمیسیون فرهنگی داشته باشد تا در نطق پیش از دستور و تذکرات‌‌شان این مساله را مطرح کنند، خیلی عجیب است و برای همین فکر می‌‌کنم ممکن است این نامه جعلی باشد. اما بر فرض صحت، نشان می‌‌دهد چقدر جایگاه مجلس تنزل پیدا کرده که دیگری، آن‌‌هم دستگاهی غیرقانونی رایزنی می‌‌کند که فلان نماینده و فلان کمیسیون در نطق خود یک موضع مشخص را مطرح کنند. این مساله درواقع وهن مجلس است و انتظار می‌‌رود نمایندگان به این مساله واکنش نشان دهند.

ساترا ماه‌‌هاست با بحران مشروعیت قانونی هم روبه‌‌رو است؛ اما این اصرار در واگذاری مسئولیت نظارت بر پلتفرم‌‌ها از کجا نشات می‌‌گیرد؟

سابقا و زمانی که من هم نماینده مجلس بودم، برای شکل‌‌گیری ساترا تلاش می‌‌شد. اما همانطور که گفتم اینها براساس برداشتی غلط از قانون اساسی، خودشان را صاحب چنین اختیاراتی می‌‌دانند. ضمن اینکه به‌وضوح پیداست که تعارض منافعی در این مساله وجود دارد. صداوسیما با گسترش فضای مجازی خودش را مقابل رقبایی حس کرد که پایگاه اجتماعی بیشتری دارند و از نظر منافع اقتصادی هم خودشان را متضرر می‌‌بینند. درحقیقت، این ایراد است که سازمانی ذی‌‌نفع در مقام ناظر بر رقبایش قرار بگیرد. فکر می‌‌کنم عمده‌‌ترین مساله‌‌شان هم عدم توانایی در رقابت با بخش غیردولتی است. البته محتوایی که در این پلتفرم‌‌ها ارائه می‌‌شود، مراحل نظارتی را برای تولید طی کرده اما می‌‌خواهند یک نظارت مضاعف غیرقانونی در این زمینه اعمال شود. نظارت بر محتوا هم فرآیند قانونی خودش را دارد که وقتی فیلمی تولید و عرضه می‌‌شود قاعدتا آن را طی کرده است. با این کار، صداوسیما دارد پا در کفش نهادهای نظارتی دیگر هم می‌‌کند.