سهم مردم سیستانوبلوچستان از تخصیص آب
شرکت آب منطقهای سیستانوبلوچستان باید برای افکار عمومی شفافسازی کند که منابع آب را در چه فرآیند رقابتیای، به این شرکتها تخصیص داده و اگر این مسئله در قالب ترک تشریفات رخ داده، علت آن چه بوده و آیا الزامات قانونی آن رعایت شده است؟
در سنوات گذشته بارها اخباری مبنی بر تخصیص آب و واگذاری اراضی ملی به هلدینگهای سرمایهگذاری، بهمنظور توسعه کشاورزی در شرایط کمآبی سیستانوبلوچستان به گوش میرسد، اما جزئیاتی از این تخصیصها، ضوابط واگذاری و سهم مردم سیستانوبلوچستان از این فرآیند در دسترس نیست، بنابراین ضرورت دارد که وزارت نیرو و نمایندگان مجلس در قبال این تخصیصها بیتفاوت نباشند.
در ادوار مختلف توسط دولت سرمایهگذاری بسیاری برای احداث سدها در نقاط مختلف بلوچستان بهمنظور تامین آب شرب و صنعت و توسعه کشاورزی جامعه محلی انجام شده است که بهعلت انفعال دستگاههای متولی در زمینه احداث و تکمیل شبکه آبیاری زهکشی و اتصال منابع آبی به شبکه آب شرب شهری، غالباً از حیّز انتفاع خارجشده و نتوانسته برای اشتغال، رفاه و رضایتمندی مردم، مؤثر واقع شود.
ازطرفی، اخبار نگرانکنندهای در فضای عمومی منتشر میشود که از محل سدهای بلوچستان به برخی از هلدینگهای سرمایهگذاری غیربومی، تخصیصهایی برای توسعه کشاورزی داده شده؛ این موضوع در حالی رخ داده که مراکز جمعیتی پیرامون این سدها ازجمله چابهار، پیشین و... با مشکل تأمین آب شرب مواجهاند و آب در این مناطق جیرهبندی شده است.
شرکت آب منطقهای سیستانوبلوچستان باید برای افکار عمومی شفافسازی کند که منابع آب را در چه فرآیند رقابتیای، به این شرکتها تخصیص داده و اگر این مسئله در قالب ترک تشریفات رخ داده، علت آن چه بوده و آیا الزامات قانونی آن رعایت شده است؟ آیا شرکتهای سرمایهگذاری دیگر، متقاضی تخصیص از سدهای کهیر، پیشین، زیردان و... نبودند؟ آیا سایر شرکتها نرخ بالاتری برای هر مترمکعب آب پیشنهاد نکردند؟ فرآیند واگذاری اراضی و تخصیص آب بهصورت عمومی اعلام شده است؟ یا این امتیاز بهصورت انحصاری به یک شرکت خاص اعطا شده؟
در این فرآیند، چه منافعی نصیب مردم سیستانوبلوچستان شده است؟ منافع اهالی سیستانوبلوچستان، سهم آب شرب و صنعت در این استان کمآب برای توسعه کشاورزی و سودآوری شرکتهای مذکور، به چه قیمتی واگذار شده است؟ آیا حقوق حقابهداران و ذینفعان پاییندست، رعایت شده است؟ دولت برای ارتقای سطح معیشت و رفاه مردم، با بودجههای قابلتوجه نسبت به احداث سد اقدام کرده تا منافع آن نصیب مردم شود، بیگمان بهجای تخصیص آب به یک هلدینگ سرمایهگذاری، باید با ایجاد شبکه آبیاری زهکشی، آب را بهسمت اراضی کشاورزی مردم هدایت کرد، تا بهجای اینکه مردم کارگر هلدینگها شوند، خودشان بهصورت مستقل اشتغالزایی کنند تا سود حاصله، بهجای سودآوری برای هلدینگها، صرف توسعه سیستانوبلوچستان شود.
سد کهیر نیازمند حدود ۱۰ کیلومتر شبکه آبیاری زهکشی است تا آب به مزارع مردم برسد، آیا تدبیری اتخاذ شده تا هلدینگهایی که بهنام سرمایهگذار، از منابع آبی بلوچستان تخصیص گرفتهاند، در ازای اراضی و آب مورد نیاز، مجبور شوند نسبت به تکمیل شبکه آبیاری زهکشی سد کهیر یا تکمیل شبکه پاییندست شرب سد زیردان اقدام کنند؟
باتوجه به اینکه هلدینگها در فرآیند سدسازیها، هیچگونه سرمایهگذاری نکردند و صرفاً چندینهزار هکتار زمین و میلیونها مترمکعب آب دریافت کردهاند، یا باید در ازای اراضی و آب، هزینهاش را پرداخت کنند یا در قالب یک مدل مشخص، نسبت به تکمیل زیرساختهای منطقه مبادرت ورزند. زیرا اگر آب به کشاورزان پاییندست تخصیص داده شود، جامعه محلی توان توسعه کشاورزی را دارد؛ تخصیص زمین و آب به هلدینگها، بیشتر به بهرهبرداری شباهت دارد تا به سرمایهگذاری. برخی از کارشناسان معتقدند که تخصیصهای بیحساب و کتاب آب به هلدینگهای سرمایهگذاری، یکی از علل متوقفشدن پروژههای شبکه پاییندست سدهاست.
در منطقه سیستان از سفره تجدیدناپذیر دشت بندان که برای طرح اضطراری تأمین آب شرب سیستان، حدود دو همت صرف شد، قرار بود که ضمن واگذاری ۵۰۰ هکتار از اراضی این دشت، از محل چاههای بندان برای ایجاد باغات پسته به یک هلدینگ سرمایهگذاری تخصیص داده شود. نمایندگان سیستانوبلوچستان در مجلس شورای اسلامی، سازمان برنامه و بودجه و سایر نهادهای نظارتی چرا در قبال این تخصیصها سکوت کردهاند؟
وزارت نیرو از فرآیند واگذاری منابع آبی سیستانوبلوچستان و تضییع حقوق مردم استان، اطلاع دارد؟ خوشبختانه معاون جدید آب و آبفای وزارت نیرو سالها در بخش آب سیستانوبلوچستان فعالیت داشته و کاملاً با مسائل و چالشهای مردم منطقه آشناست، انتظار میرود با ورود مستقیم او به موضوع، بهسرعت نسبت به ابطال هر مصوبه و تخصیصی که آینده مردم منطقه را واگذار کرده و زمینهساز بروز مشکلات اجتماعی آتی است، اقدام شود.
