بازسازی با تاخیر مجروحان بدون دیه/آخرین وضعیت خانه‌ها و شهروندان آسیب‌دیده شش‌ماه پس از جنگ

بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده در جریان جنگ 12 روزه، وارد ماه ششم خودش شده است و حالا شهرداری تهران می‌گوید مسیر بازسازی و نوسازی خانه‌هایی که خودش مسئولیت آن را پذیرفته، موفقیت‌آمیز بوده است. ازسوی‌دیگر، بررسی‌ها و گفته‌های شهروندان نشان می‌دهد خسارت خودروهای آسیب‌دیده که برعهده بیمه ایران گذاشته شده نه‌تنها با تأخیر آغاز شد، بلکه نسبتی با خسارت واقعی ندارد و پرداخت خسارت وسایل خانه‌ها هم هنوز آغاز نشده؛ وظیفه‌ای‌که تامین هزینه آن برعهده دولت است و هنوز بلاتکلیف مانده. 

پرداخت خسارت‌های ناشی از حمله اسرائیل تنها محدود به خانه‌ها نمی‌شود؛ نمونه آن پرداخت خسارت خودروهاست که بعد از پنج‌ماه، بالاخره آبان‌ماه امسال از سوی بیمه ایران آغاز شد و شهروندان زیادی تاکید می‌کنند که منصفانه نبوده است. یکی دیگر از خسارت‌هایی که پرداخت آن مورد انتظار مردم است، مربوط به جراحات بدنی ناشی از  جنگ 12 روزه است که باعث شده برخی از مجروحان، پرونده‌ای در قوه‌قضائیه برای پیگیری آن تشکیل دهند.

برخی از ساکنان خانه‌های آسیب‌دیده در این دوره به «هم‌میهن» می‌گویند خسارتی بابت تعمیر خانه‌هایشان پرداخت نشده، برخی می‌گویند در مواردی روند بازسازی خانه‌های کاملاً تخریب‌شده، تسهیل نشده و گروهی دیگر می‌گویند غیر از کارت غیرنقدی خرید از فروشگاه شهروند با سقف 250 میلیون تومان که از سوی شهرداری اختصاص داده شده، کمک بلاعوضی به آنها صورت نگرفته است؛ اینها انتقاداتی است که سازمان مدیریت بحران شهر تهران می‌گوید مواردی استثناست و بخش اعظمی از این مسیر به خوبی طی شده است.

18 آبان‌ماه امسال تعدادی از ساکنان خیابان فلسطین تهران که خانه‌های آنها هم در جریان جنگ 12 روزه خسارت دیده بود، نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور درباره پیگیری خسارت واردشده به خانواده‌های آسیب‌دیده نوشتند و درخواست کردند که پرداخت خسارت به خودروها، ساخت و تعمیر ساختمان، وام‌های کم‌بهره و دیه به آسیب‌دیدگان جسمی را پیگیری کند. در این نامه نوشته شده بود: «ما خانواده‌های ساکن در خیابان فلسطین، کوچه حجت‌دوست، تمام دارایی خود را در تاریخ 1404/03/25  از دست داده و متاسفانه با گذشت قریب به پنج‌ماه از وقوع حادثه، هنوز موفق به دریافت کمک و حمایت لازم از  جانب دولت محترم نشده‌ایم.

شهردار محترم تهران جناب آقای دکتر زاکانی به‌همراه جناب آقای روحانی (شهردار محترم منطقه 6 تهران) تا امروز از تلاش‌های جدی و انقلابی در راستای کمک به خانواده‌های آسیب‌دیده دریغ نکرده‌اند، لکن این کمک‌ها پاسخگوی جبران حجم خسارات واردشده، نیست. پیگیری ما از شهردار محترم، موکول به پاسخ دولت در راستای تامین اعتبار درخواستی جناب شهردار شده است.

متاسفانه عدم اقدام به‌موقع باعث‌شده تا هرروز زندگی خانواده‌های ما با مخاطرات جدی مواجه شود. در پایان ضمن عرض پوش از اطاله کلام، دست استمداد به‌سمت دولت محترم دراز و عاجزانه تقاضای پیگیری و مساعدت در راستای تامین اعتبار و رسیدگی به امور زیر را داریم:

1-پیگیری خسارت اثاثیه و وسایل‌منزل. 

2-پیگیری پرداخت خسارت خودروها (دراین‌زمینه تا امروز هیچ نهادی قبول مسئولیت نکرده است).

3-پرداخت کمک ودیعه مسکن و کمک اجاره به مستاجران. 

4- پیگیری ساخت و تعمیر ساختمان‌ها.

5-پیگیری رفع تبعیض در رسیدگی به آسیب‌دیدگان.

6-پیگیری اعطای وام‌های کم‌بهره با مدت تنفس.

7-پیگیری رسیدگی در پرداخت دیده به آسیب‌دیدگان جسمی و وضعیت ایثارگری. 

آنها علاوه بر این نامه، درخواست دیگری هم خطاب به قوه‌قضائیه برای پرداخت دیه مجروحان ثبت کرده‌اند. آقای «م» یکی از ساکنان این محله است که پیگیری این نامه را برعهده گرفته است و در یک نامه جداگانه، درخواست پرداخت دیه جراحت ناشی از جنگ خود و همسرش را ثبت کرده است. او به «هم‌میهن» می‌گوید: «شهریورماه امسال حدود 40 تا 50 خانوار روبه‌روی مجلس تجمع کردند و قرار شد کمیسیون شوراها برای ما نامه‌ای صادر کند.

علاوه بر این، از قوه‌قضائیه هم پیگیری‌هایی دراین‌زمینه انجام شد اما گفتند به ما ارتباطی ندارد. درصورتی‌که وظیفه دیه و محاسبه آن برای همه کسانی که حادثه دیدند، با قوه‌قضائیه است. بعد از آن به نهاد ریاست‌جمهوری رفتیم و آنجا هم نامه و درخواست خود را مطرح کردیم؛ خواسته‌های ما هم بازسازی منازل و اثاث منزل و بیمه‌های خودرو بود، اما تا الان فقط شهرداری یک بُن 250 میلیون تومانی داده، ولی نه به همه؛ و ارقام آن متفاوت است و مشخص نیست چه قاعده‌ای برای پرداخت این بُن‌ها وجود دارد. برای تخصیص ودیعه‌مسکن هم ملاک خاصی وجود نداشت و حتی برای برخی هم پرداخت نکردند.»

بلاتکلیفی دریافت هزینه تعمیرات

خانه خانم «الف» و مادرش در یکی از محلات مرکزی شهر تهران، در یک بعدازظهر خردادماه ناگهان بر سرشان آوار شد، با انفجار موشکی که آنها را در میان آتش، خاک و دود گرفتار کرد. خانه آنها یکی از 652 واحد تخریب‌شده در جریان جنگ 12 روزه است که قرار بود صدور پروانه، تامین پول و اعتبار آنها انجام و پیمانکار هم مشخص شود، اما هنوز هیچ مرحله‌ای از بازسازی آن پیش نرفته است.

او می‌گوید یک‌ماه بعد از پایان جنگ، شهرداری برای تامین هزینه رهن ساکنان واحدهای آسیب‌دیده، به‌ازای هر واحد و متناسب با متراژ آن، مبلغی تا سقف یک‌میلیارد و 500 میلیون تومان به مالکان پرداخت کرد که با رضایت مالک، بخشی از آن یا کل پول واحد به مستاجر ساکن تعلق می‌گرفت.

خانم «الف» تعریف می‌کند که این مبالغ بلاعوض نیستند و شهرداری بابت پرداخت آن، چک صیادی گرفته و قرار است با ضمانت چک‌ها، مبالغ مردادماه 1405 به خزانه شهرداری برگردانده شود: «فارغ از مشکلاتی مثل اینکه ما دسته‌چک نداشتیم و در طبقات خانوادگی زندگی می‌کردیم، اعضای خانواده برای ما و خودشان چک نوشتند و در سامانه به‌نام مالک منتقل کردند و حالا همه بابت سرپناه موقت‌مان به خزانه شهرداری بدهکار هستیم، درحالی‌که هنوز خانه، آوار است و هشت‌ماهی بیشتر تا بازپس‌دهی پول ودیعه باقی نمانده.»

او می‌گوید تنها اقدام شهرداری برای بازسازی خانه آنها، پیشنهاد مشارکت در ساخت با سازندگان و صدور رایگان جواز ساخت بوده؛ جوازی‌که درواقع رایگان‌بودن آن تنها به سهم شهرداری برمی‌گردد. طبق سطح‌بندی خانه‌های خسارت‌دیده در دوران جنگ، خانه آنها «تخریب کامل و نوسازی» اعلام شده است و قابل بازسازی نیست.

«برای تخریب و نوسازی، هیچ کاری نمی‌کنند. به کسانی که خانه‌هایشان نیاز به بازسازی داشت، حداقل مبالغ اندکی تا سقف ۳۰۰ میلیون تومان به‌ازای هر واحد داده‌اند، اما شهرداری به ما پاسخ داد که بروید با نوساز مشارکت کنید و بسازید. خب ما همیشه می‌توانستیم خانه‌مان را بکوبیم و با مشارکت بسازیم، نخواسته‌ایم، الان جنگ این ویرانی را به‌بار آورده، چرا باز هم ما باید دچار خسران شویم، به‌جای دریافت خسارت؟

به ما گفته شد که پروانه ساخت را دستی صادر می‌کنیم و رایگان می‌دهیم و این امتیازی برای شماست، اما دریافت آن مستلزم واگذاری امتیاز به اصحاب ساخت‌وساز ساختمان است که آنها هم ارزش ریالی برایش در نظر نمی‌گیرند و مدعی‌اند که در زمان دریافت پایان کار مجبور خواهند شد همه هزینه‌ها را بپردازند! در ضمن شهرداری گفته بود که سه‌طبقه تراکم سیار به‌عنوان تشویقی (منظورشان خسارت) به جنگ‌زده‌ها می‌دهند که با فروش‌اش به نوسازان امتیازی کسب کنند. اما این وعده‌ای بیش نبوده و هنوز هیچ اقدام عملی دراین‌زمینه هم صورت نگرفته است.

درمجموع سازندگان مثل هر فردی در شرایط عادی که بخواهد مشارکتی ساخت‌وساز کند، با ما وارد مذاکره می‌شوند. حتی رایگان‌بودن پروانه ساخت هم تنها به این معناست که شهرداری فقط عوارض خودش را نمی‌گیرد، نه اینکه تمام پروانه ساخت رایگان باشد و می‌توان گفت که فقط تراکم رایگان است. ولی آنچه ما خواهان آن نبودیم، دو طبقه بیشتر بود.»

خانواده خانم «الف» درنهایت با مشورت و کمک یکی از مهندسان معمار، تصمیم گرفتند با قرض و فروش اندک باقی‌مانده داشته‌های خود، تلاش کنند تا حداقل جواز را خودشان بگیرند و توانستند طراحی نقشه را با تخفیف انجام دهند. آنها در حال تامین و پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور برگه‌ها، نقشه‌های معماری، سازه، تاسیسات، برق و دیگر مدارک لازم جهت صدور جواز هستند: «تا امروز هزینه‌های روند دریافت مجوز را خودمان پرداخت کرده‌ایم، درواقع شهرداری برای نوسازی خانه ما فقط پیشنهاد داد که با مشارکت نوسازها، کارتان را پیش ببرید و عوارض دوطبقه تراکم را نمی‌گیرد. درحالی‌که از چندسال پیش در کوچه ما ساخت شش‌طبقه مجاز بوده است.»

شهرداری برای پرداخت خسارت اموال، به ساکنان یک کارت غیرنقدی خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند اختصاص داده و به خانواده خانم «الف» هم یک کارت غیرنقدی 250 میلیون‌تومانی داده است. او می‌گوید فارغ از قیمت واقعی وسایلی که در جریان جنگ در خانه آنها ازبین‌رفته، با این کارت تنها چهار وسیله برقی خریده‌اند: «به ما گفتند که این کارت خرید غیرنقدی هم لطف شهرداری است و باید خسارت خودتان را از دولت بگیرید. ستاد مدیریت ‌بحران هم به‌نقل از شهرداری گفته بود که دولت بعد از این‌همه‌مدت، به شهرداری گفته است که مابه‌التفاوت خسارت اموال را هم به شهرداری می‌دهیم که پرداخت کند. اما هنوز هیچ بودجه‌ای داده نشده است.»

خانم «الف» هم مثل بسیاری از کسانی که در جریان جنگ 12 روز دچار خسارت شدند، بالاخره بعد از پنج‌ماه پیامکی از طرف بیمه ایران دریافت کرده و حالا بیمه برای خودروی او که تنها یک‌سال کار کرده بوده و به‌صورت کامل زیر آوار ازبین‌رفته، تنها یک‌سوم قیمت فعلی ماشین در بازار را به‌عنوان خسارت در نظر گرفته است.

به او گفته شده، در صورت اعتراض حداکثر 10 تا 30 ‌درصد بیشتر از این مبلغ پرداخت خواهد شد و «بهتر است برود لاشه ماشین را خودش بفروشد تا پول بیشتری دست‌اش را بگیرد. ماشین، بیمه بدنه کامل داشته، اما بیمه سامان زیر بار پرداخت خسارت جنگی نرفته است. پس از آوارگی و ازدست‌رفتن اموال‌مان، حالا باید با دلالان لاشه ماشین و ساخت‌وساز سروکله بزنیم که شاید بخشی از داشته‌های سالیان‌مان برگردد.»

شهرداری منطقه‌ای که این خانه در آن قرار دارد، به هم‌میهن پاسخ می‌دهد: «باتوجه به بخشنامه‌های ابلاغی معاونت شهرسازی شهرداری تهران و در راستای کمک به شهروندان، این منطقه اقدام به صدور نقشه برای ملک ایشان با لحاظ شش‌طبقه مسکونی با سطح اشغال ۶0 درصد و درمجموع 360 درصد تراکم و سه‌طبقه مازاد دیگر در قالب تراکم تی.دی.آر (حق ساخت قابل انتقال) کرده است. درواقع ملک  ۱۸ درصد از این تراکم را به‌صورت شناور دارد.

علاوه بر این درحال‌حاضر نقشه معماری تایید شده و پرونده در انتظار مستندات پیش‌نویس پروانه از سوی مالک است. عوارض حدودی صدور پروانه ملک مذکور، حدود ۱۰ میلیارد است که به‌صورت رایگان، به‌غیر از ارزش تراکم ۱۸۰ درصدی تعیین شده است. علاوه بر این خط آسمان گذر این خانه به صورت نهایتاً شش طبقه مسکونی بر روی پیلوت است و مابقی تراکم اعطایی املاک آسیب‌دیده ( ۳ طبقه ۱۸۰ درصدی است) که در قالب TDR به صورت شناور به مالک اختصاص داده شده است. عوارض حدودی صدور  پروانه ملک مذکور حدود ۱۰ میلیارد است که به‌صورت رایگان، به جز ارزش تراکم ۱۸۰ درصدی TDR در اختیار مالک قرار گرفته است.»

خانم «ت» هم ساکن خیابان پاسداران است و در جریان جنگ، خانه‌اش آسیب‌های زیادی دید اما به‌صورت کامل تخریب نشد. حالا بعد از گذشت حدود پنج‌ماه از آغاز ارزیابی خسارت خانه‌های آسیب‌دیده، او خانه خود را با هزینه شخصی تعمیر کرده و هنوز خسارتی از شهرداری منطقه 4 تهران دریافت نکرده و پیگیری‌هایش به نتیجه نرسیده است.

او تعریف می‌کند که تا امروز نزدیک به یک‌میلیارد و 500 میلیون تومان بابت بازسازی خانه هزینه کرده و در تمام مدت پنج‌ماه گذشته، نمایندگانی از شهرداری و حتی شهردار منطقه از خانه آنها بازدید کرده ولی غیر از کارت غیرنقدی خرید از فروشگاه شهروند به مبلغ 250 میلیون تومان، مبلغ دیگری بابت خسارت خانه دریافت نکرده است.

او می‌گوید کارشناسان، میزان خسارت وسایل خانه را هم ارزیابی کردند و گفتند شما خسارت زیادی دیدید و درنهایت یک کارت خرید از شهروند دادند؛ ولی کفاف خسارت واردشده به وسایل خانه را نمی‌دهد: «من بلافاصله بازسازی خانه را آغاز کردم و بعد از آن به من گفتند اگر می‌خواهید پیمانکار بفرستیم؛ اما زمانی بود که خانه را تعمیر کرده بودیم. علاوه بر این به ما پاسخ داده بودند که فاکتور هزینه‌های انجام‌شده برای بازسازی خانه را تحویل دهید که پرداخت خسارت صورت گیرد، اما هنوز از پول خبری نیست.

پارکینگ و حیاط هنوز در دست تعمیرات است. هنوز هم شهرداری هیچ خسارتی پرداخت نکرده است. کارشناس بارها از خانه بازدید و برآورد قیمت کرده است، همچنین پرونده را در شهرداری تشکیل دادیم اما هنوز هیچ خبری نیست و نتیجه پیگیری را مدام به هفته بعدی موکول می‌کنند. حتی خود شهردار ناحیه 3 و منطقه 4 هم از خانه بازدید کردند، ولی همه هزینه تعمیر را خودمان پرداخت کردیم.»

آبان‌ماه امسال علیرضا زاکانی، شهردار تهران گفته بود که 95 درصد بازسازی منازل آسیب‌دیده از جنگ در پایتخت بدون هیچ‌گونه کمک مالی از دولت انجام شد و تنها پنج‌درصد دیگر در کشور با بودجه دولتی در حال تکمیل است. به گفته او سه‌ماه پیش، دولت تنها برای پنج‌درصد دیگر از پروژه‌های بازسازی در سطح کشور، مبلغ 5400 میلیارد تومان پرداخت کرده است، اما همان هم به اتمام رسیده است، درحالی‌که شهرداری تهران بدون دریافت هیچ‌گونه کمک مالی از دولت، بازسازی آن 95 درصد را به پایان رسانده ‌است.

به گفته او، تنها دو تعهد برعهده دولت باقی مانده است: «یکی، جبران خسارت خودروها و دیگری، خسارت لوازم منزل شهروندان که تاکنون هیچ‌یک پرداخت نشده است. حتی چند تجمع مردمی در مقابل نهاد ریاست‌جمهوری و شهرداری انجام شده و مردم خواستار پرداخت این خسارات از بودجه شهرداری شده‌اند، اما پیگیری واقعی دراین‌زمینه از سوی دولت صورت نگرفته است.» زاکانی ششم آذرماه نیز، گزارش کاری نهایی شهرداری را برای بازسازی خانه‌ها اعلام کرد.

به گفته او: «امروز با افتخار اعلام می‌کنم که از ۸۵۲۰ واحد مسکونی آسیب‌دیده در جنگ، تمام واحدها تعیین‌تکلیف شده‌اند و خانواده‌های آسیب‌دیده بدون تحمل هیچ هزینه اضافی، در مسکن مناسب اسکان یافته‌اند. ماه‌ها پیش بازسازی ۵۲۸۰ خانه با آسیب جزئی در این جنگ، به پایان رسید. از ۲۵۲۱ واحد با آسیب متوسط، بخش عمده‌ای تکمیل و مابقی در حال اتمام است. ۶۸ واحد نیازمند مقاوم‌سازی هم تا سه‌ماه آینده کارشان به پایان می‌رسد و ۶۵۲ واحد نیازمند تخریب و نوسازی نیز کاملاً تعیین‌تکلیف شده‌اند.»

تسهیلات به‌جای خسارت

یکی از دیگر از ساکنان خانه‌های آسیب‌دیده که ساکن محله سیدخندان است به «هم‌میهن» می‌گوید، خانه‌اش آسیب‌هایی اساسی دیده و اولویت آن را تخریب و نوسازی گذاشته‌اند؛ چون تضمین به مقاوم‌سازی نیست و به‌همین‌دلیل بیشتر افراد به ساخت دوباره خانه رضایت می‌دهند.

او می‌گوید اجازه نمی‌دهند که کارشناسان دادگستری که با هزینه شخصی ما برای بازدید می‌آیند، تخمین ریالی خسارت داشته باشند: «درواقع در جهت فرآیند انبوه‌سازی عمل می‌کنند و بیشتر افراد خانه‌های خود را به بسازبفروش‌ها داده‌اند. دلیل آن هم این است که به‌جای خسارتی که بخواهند به ما پرداخت کنند، تسهیلاتی برای ساخت داده‌اند. یعنی جواز رایگان است، عوارض هم تا جایی‌که می‌دانم، گفته‌اند نمی‌گیرند. درواقع تسهیلات را به این شکل فراهم می‌کنند که خانه تخریب و دوباره ساخته شود.

سقف خسارت وسایل‌خانه را هم کمتر کسی 250 میلیون تومان دریافت کرده است. به خود من 180 میلیون داده‌اند و فقط امکان خرید و کالاهای محدودی وجود دارد. تلاش شده که فرآیند بوروکراتیک بازسازی خانه هم تا حدی تسهیل شود اما درعمل اصلاً تسهیل نشده و هرروز یک‌ماه تمام بعد از خرابی، شهرداری بودم و هنوز درگیری‌های ثبتی دارم، اما هیچ هماهنگی بین شهرداری و اداره ثبت دراین‌زمینه صورت نگرفته است.»

آخرین وضعیت بازسازی‌ها به روایت سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران

پس از پایان حملات اسرائیل به ایران، خانه‌های آسیب‌دیده در شهر تهران به چهار گروه تقسیم شدند: گروه «ای» شامل واحدهای نیازمند تعمیرات جزئی مثل شیشه‌ها و پنجره‌ها، گروه «بی» شامل واحدهای نیازمند پایدارسازی که فقط اجزای معماری آنها آسیب‌ دیده و سازه آسیب ندیده بود، گروه «سی» شامل واحدهای نیازمند مقاوم‌سازی و گروه «دی» واحدهای نیازمند تخریب و نوسازی بودند.

علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت‌بحران شهر تهران به «هم‌میهن» درباره آخرین وضعیت روند بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده در دوره جنگ 12روزه توضیح می‌دهد.

به گفته او، مجموع واحدهای آسیب‌دیده در شهر تهران، هشت‌هزار و 520 واحد بود که از این تعداد حدود پنج‌هزار و 280 واحد نیاز به تعمیرات جزئی داشتند که تا امروز 100 درصد آن به‌صورت کامل با هزینه شهرداری انجام شده است. بخشی از این تعمیرات توسط خود مردم انجام شد و شهرداری هزینه آن را پرداخت کرد، بخشی دیگر نیز با انتخاب پیمانکار از سوی شهرداری انجام شد، مثل ساختمان اساتید که کارگاهی مجزا برای بخش شیشه‌‌بری آن به‌کار گرفته شد و مبنای تعمیرات نیز شرایط واحد آسیب‌دیده پیش از جنگ بود. 

به گفته رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، پنج‌هزار و 280 واحد در گروه «ای» طبقه‌بندی شدند و تعمیرات آنها در کمتر از یکماه انجام شد. دو هزار و 521 واحد نیز در گروه «بی» قرار داشتند که تعمیرات آنها تا 11 شهریورماه، 95 درصد پیشرفت داشت و آن پنج‌درصد باقی‌مانده نیز موارد خاص هستند؛ برای مثال ممکن است واحد، مشکلاتی حقوقی داشته باشد و برطرف‌نشدن آن ارتباطی با شهرداری نداشته است.

67 واحد نیز مشمول خسارت‌های گروه «سی» می‌شوند که تا پنجم مهرماه وضعیت همه آنها روشن شد. 652 واحد نیز در گروه «دی» مشمول تخریب و نوسازی است که همه فرآیند تخریب و نوسازی آنها آغاز شده و تا 10 آبان‌ماه تکلیف همه این واحدها روشن شده است. نصیری می‌گوید، بخش عمده‌ای از ساخت‌وساز این واحدها آغاز شده است، پروانه ساخت همه واحدهای گروه «دی» رایگان و به‌صورت دستی صادر شده و همه خدماتی که شهرداری ارائه‌کرده، بدون دریافت هزینه بوده است.  

به گفته او، بازساری واحدهای گروه «بی» نیز پیشرفتی 100 درصدی داشته است: «حدود دوهزار و 580 واحد نیازمند پایدارسازی (تعمیرات متوسط) بودند و کارشناسی‌ برآورد هزینه‌های وارده نیز از سوی نظام مهندسی انجام شد. درنهایت هزینه تعمیرات واحدهایی که کمتر از 500 میلیون تومان خسارت دیده بودند، در قالب یک یا دو چک به مردم پرداخت شد که خودشان پیمانکار را انتخاب کنند.

تعمیرات واحدهایی که میزان خسارت آنها بیشتر از 500 میلیون تومان برآورد شده بود نیز به‌کمک پیمانکارهایی که از سوی شهرداری به‌کار گرفته شده بودند، انجام و هزینه آن به روش‌های غیرنقدی به پیمانکار پرداخت شد. در همه گروه‌ها، هرجا پروانه صادر شده، رایگان و دستی است.»

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت‌بحران شهر تهران توضیح می‌دهد که شهرداری تلاش کرد، تعداد واحدهای گروه «سی» را که نیازمند مقاوم‌سازی بودند به حداقل برساند و تسهیلات گروه «دی» را به آنها اختصاص دهد: «برای خسارت‌های بالای 500 میلیون تومان در گروه «بی» و نیز بازسازی در گروه‌های «سی» و «دی»، از سوی شهرداری پیمانکار گرفته شد که تسویه آن به شیوه‌های غیرنقدی صورت گرفته است.

به مالکان مالکان واحدهای گروه «سی» پیشنهاد شد که اگر واحد آسیب‌دیده را تخریب و نوسازی کنند، تسهیلات گروه «دی» برایشان در نظر گرفته می‌شود؛ چون مقاوم‌سازی بسیار تخصصی است و هر شرکت سازنده‌ای نمی‌تواند آن را به‌خوبی انجام دهد. در بسیاری از موارد هم ممکن است در آینده، قیمت خانه کاهش پیدا کند. به‌همین‌دلیل درنهایت چهار ساختمان (شامل 67 واحد) مشمول روال بازسازی گروه «سی» شدند که عمدتاً هم مربوط به برج اساتید می‌شد که خود سازنده آن که از اساتید برجسته معماری‌اند، اعلام کرد که مقاو‌م‌سازی آن را انجام می‌دهد و کل این 67 واحد امیدواریم تا پایان سال به پایان برسد.» 

علی نصیری می‌گوید، اسکان اضطراری شهروندان طبق قانون، وظیفه شهرداری محسوب نمی‌شود، اما شهرداری مسئولیت آن را با اسکان در دو هتل شهر و شیان (متعلق به شهرداری تهران) آغاز کرد و با اجاره اتاق‌هایی از 9 هتل دیگر به 11 هتل رساند، به گفته او درمجموع،  494 خانوار در این هتل‌ها به‌مدت میانگین سه‌ماه مستقر شدند و سرویس‌دهی در هتل‌ها به شهروندان در این هتل‌ها به‌صورت رایگان انجام شد: «شهرداری 662 خانوار را به هتل‌ها معرفی کرد اما برخی از آنها تصمیم گرفتند در محل دیگری مستقر شوند. درحال‌حاضر نیز کسی در هتل‌ها مستقر نیست.»

در دوره 12 روزه حملات اسرائیل به تهران، مناطق یک، دو، سه، چهار، شش، هفت، هشت، 13 و 20 بیشترین آسیب را از نظر خسارت به خانه‌های شهروندان داشتند و به‌گفته رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، درمجموع 588 خانوار مشمول اسکان موقت (اجاره خانه) شدند؛ از این تعداد شهرداری برای 120 خانواده به‌صورت مستقیم و برای 468 خانواده نیز به‌صورت غیرمستقیم خانه اجاره کرد: «شهرداری در مواردی خودش به‌عنوان مستأجر وارد قرارداد با مالکان شد. در روزهای اول پیشنهادی‌که توسط وزارت راه برای ارائه به دولت آماده شده بود، رقم یک‌میلیارد تومان پول پیش و ماهیانه 20 میلیون تومان اجاره خانه را تعیین کرده بود‌،‌ اما باتوجه به اینکه بخش زیادی از خانه‌های آسیب‌دیده در شمال تهران بودند، با این رقم امکان اجاره خانه در این مناطق کمتر بود.

به‌همین‌دلیل شهرداری این رقم را به‌طور میانگین برای کل تهران، یک‌میلیارد و 500 میلیون تومان پیش و 30 میلیون تومان اجاره تغییر داد که به عرف مناطق آسیب‌دیده نزدیک باشد و این اختیار به شهرداران مناطق درگیر داده شد که در موارد مورد نیاز تا 20 درصد بیش از این رقم هم براساس قیمت کارشناسی منطقه بپردازند. بخش زیادی از این روند به‌درستی پیش رفت و ممکن است در آن شرایط، در مواردی هم مشکلاتی پیش آمده باشد، اما درنهایت مردم حادثه‌دیده اسکان پیدا کردند و درمجموع رضایت دارند. ما تصور می‌کنیم بهترین اقدامی که در آن شرایط ممکن بود را انجام دادیم.»  

نصیری می‌گوید در سازمان پیشگیری و مدیریت‌بحران شهر تهران، شش‌فرم‌ برای جمع‌آوری آمار خسارت‌ها تدوین شد و دقت زیادی برای تدوین آن صورت گرفت. از آن جمله در قالب فرم شماره 3 شناسایی خودروهای آسیب‌دیده از سوی کارشناسان سازمان پیشگیری و مدیریت‌بحران با تایید پلیس انجام شد و در اختیار کارشناسان بیمه ایران قرار گرفت. میزان خسارت به خودروها نیز بیش از هزارمیلیارد تومان برآورد شد و به‌تازگی پرداخت این خسارت‌ها توسط بیمه ایران آغاز شده است.

طبق گفته رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت‌بحران شهر تهران، شهرداری برای رسیدن به یک مدل جامع پرداخت خسارت خانه‌ها، از پژوهشکده بیمه کمک گرفت و به پیشنهاد آن، مدل پرداخت خسارت آتش‌سوزی مبنا قرارداده شد: «در مقایسه با سایر دستگاه‌ها، ساختار اداری شهرداری به‌دلیل شبکه گسترده موجود در مناطق 22 گانه، نواحی 124 و محلات 352 گانه، توانمندی و بضاعت بیشتری برای مدیریت این شرایط دارد.

همچنین تخمین زده می‌‌شود که اعتبار لازم برای پرداخت خسارت وسایل خانه‌های آسیب‌دیده بالغ بر چهار همت است که پس از تخصیص نقدینگی توسط دولت محترم قابل پرداخت است، اما هنوز و تا این لحظه، پولی از این بابت پرداخت نشده و ارزیابی خسارت اثاثیه خانه‌های آسیب‌دیده فعلاً متوقف شده است. در این شرایط شهرداری تصمیم گرفت که کارت‌های غیرنقدی خرید از پنج فروشگاه منتخب شهروند با سقف 250 میلیون تومان را برای خرید 16 قلم لوازم خانه ضروری ایرانی، برای تهیه امکانات اولیه زندگی به‌عنوان هدیه و بیشتر برای گروه‌های «سی» و «دی» در اختیار مردم قرار دهد.»

به گفته او آنچه تکلیف قانونی شهرداری بود و مصوبه شورای شهر را داشت، تعمیر شیشه و پنجره خانه‌های آسیب‌دیده و صدور پروانه رایگان بود، اما نوسازی خانه‌ها، پیشنهاد شهردار به رئیس‌جمهور بود: «انتقاداتی که به واگذاری تراکم توسط شهرداری مطرح می‌‌شود، وارد نیست؛ چون تعداد ساختمان‌هایی که این تراکم تشویقی به آنها تعلق گرفت، کمتر از 200 واحد بود و رقمی نبود که تراکم و وضعیت عمومی شهر را تحت‌تاثیر قرار دهد. همچنین در بازسازی خانه‌های آسیب‌دیده گروه «دی»، تسهیلاتی به‌نام آپارتمان معوض در نظر گرفته شد که طبق آن، برخی از مردم که متقاضی بودند و این امکان در شهرداری منطقه وجود داشت، آپارتمان معوض براساس هزینه‌های کارشناسی قیمت منزل قبل از جنگ به آنها داده شد.

دیگر هزینه‌های مرتبط مانند هزینه‌های بنگاه، انتقال بار و... توسط شهرداری برای مردم رایگان شد. سازمان پیشگیری و مدیریت‌بحران شهر تهران در روزهای اوج جنگ، با برپایی چادر و میز خدمت پای ساختمان‌های آسیب‌دیده، به‌صورت رودررو به مردم خدمت‌رسانی کرد و  علاوه بر این خدمات روانشناسی، هم در محل، هم هتل‌ها به مردم ارائه شد. داخلی سوم شماره 137 از همان روزهای اول پاسخگوی مردم دراین‌زمینه است.»

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید