وضعیت مبهم اورانیوم غنی‌شده ایران
ایران روز پنج‌شنبه اعلام کرد که از توافقی که اجازه می‌داد بازرسی‌ها از تاسیسات اتمی‌اش از سرگرفته‌شود، کناره‌گیری می‌کند.
ایران روز پنج‌شنبه اعلام کرد که از توافقی که اجازه می‌داد بازرسی‌ها از تاسیسات اتمی‌اش از سرگرفته‌شود، کناره‌گیری می‌کند. این تصمیم ساعاتی پس از آن اعلام شد که نهاد دیده‌بان سازمان ملل متحد خواستار اطلاعات در مورد وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران و وضعیت تاسیسات هسته‌ای ایران که ماه ژوئن توسط اسرائیل بمباران شده‌بودند، شد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از زمانی که اسرائیل جنگ ۱۲ روزه را علیه ایران آغاز کرد و به مدت کوتاهی آمریکا هم به این جنگ اضافه شد، نتوانسته‌است از تاسیسات هسته‌ای ایران بازرسی کند.
این جنگ باعث آسیب شدید به تاسیسات هسته‌ای و نظامی ایران شد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرده‌است که برنامه غنی‌سازی هسته‌ای ایران در این جنگ کوتاه «کاملاً نابود» شده‌است. اما کارشناسان و مقام‌های منطقه‌ای نگران این موضوع هستند که تمایل ایران به توسعه محرمانه سلاح هسته‌ای بر اثر این حملات تقویت شده‌باشد. در طول هفته‌های اخیر، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته‌است که هرچند به نظر نمی‌رسد ایران به صورت فعالانه به غنی‌سازی اورانیوم بپردازد اما فعالیت‌هایی در برخی از تاسیسات هسته‌ای ایران از سر گرفته‌شده‌است.
اورانیوم درصورتی‌که در سطح پایین غنی‌سازی شود می‌تواند برای تولید انرژی هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد، اما اگر در سطح بالا غنی‌سازی شود، می‌توان از آن در ساخت سلاح هسته‌ای استفاده کرد. ایران پافشاری می‌کند که هدف برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً صلح‌آمیز است اما در ماه ژوئن پیش از آنکه اسرائیل به تاسیسات ایران حمله کند، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای تصویب کرد که در آن ادعا شده‌بود ایران تعهدات عدم اشاعه هسته‌ای خود را اجرا نمی‌کند. مقام‌های ایران استدلال می‌کنند که این قطعنامه یک پوشش حقوقی برای حمله اسرائیل ایجاد کرد و از آن زمان به آژانس برای بازرسی اجازه نداده‌اند.
در ماه ژوئیه تهران به صورت رسمی هرگونه همکاری با نهاد ناظر سازمان ملل را تعلیق کرد. این بن‌بست در ماه سپتامبر در حال نزدیک شدن به صدور یک قطعنامه بود که دو طرف در قاهره به توافق رسیدند و مقرر شد که بازرسی‌ها از سر گرفته‌شود اما حتی پس از آن نیز مقام‌های ایرانی پافشاری می‌کردند که نزدیک شدن به تاسیسات بمباران‌شده برای بازرسان «امن نیست.» در ماه اکتبر پس از آنکه کشورهای اروپایی تصمیم گرفتند تحریم‌های سازمان ملل را علیه ایران از سربگیرند، بار دیگر پیشرفت متوقف شد.
هیچ بازرسی‌ای بر اثر این توافق اتفاق نیفتاد. روز پنج‌شنبه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه‌ای تصویب کرد که از ایران می‌خواهد تا «بدون فوت وقت» اطلاعاتی در مورد مواد غنی‌شده در اختیار آژانس قرار دهد و دسترسی به تاسیسات هسته‌ای‌اش بدهد. ایران در واکنش از توافق قاهره کنار کشید. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در پیامی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در رسانه‌های ایران منتشر شد، گفت: «این تفاهم دیگر اعتبار ندارد و باید آن را خاتمه‌یافته تلقی کرد.»
کارشناسان و مقام‌های منطقه‌ای نگران هستند که بدون از سرگیری بازرسی‌ها و تضمین در خصوص برنامه هسته‌ای ایران، بار دیگر ممکن است جنگ میان ایران و اسرائیل از سرگرفته‌شود. برخی کارشناسان تاکید دارند که به این باور رسیده‌اند ایران در حال کار بر روی تاسیسات غنی‌سازی جدید در محل موسوم به کوه کلنگ است.
ایران تاکنون اجازه دسترسی بازرسان بین‌المللی به این تاسیسات و دیگر تاسیسات مشکوک به فعالیت هسته‌ای به جز آنها که از قبل اعلام شده‌است، نداده‌است. ماه گذشته توافق ۲۰۱۵ هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی که با هدف محدود کردن غنی‌سازی هسته‌ای ایران منعقد شده‌بود، منقضی شد و هیچ نشانه‌ای از تلاش‌های بین‌المللی برای جایگزین کردن آن توافق دیده نمی‌شود. پاسکال کنفاورو، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، روز پنج‌شنبه گفت که کشورهای اروپایی هنوز به دنبال گفت‌وگو با مقام‌های ایرانی هستند.
اما غیرقابل تصور است که بدون مداخله واشنگتن معامله‌ای تازه شکل بگیرد. زمانی که ایران در ماه ژوئن هدف حمله قرار گرفت در حال گفت‌وگوهای هسته‌ای با دولت ترامپ بود. مقام‌های ایرانی گفته‌اند که بدون تضمینی مبنی بر اینکه مجدداً مورد حمله قرار نمی‌گیرند، با دولت ترامپ مذاکره نخواهند کرد. ایران همچنین خواستار غرامت آسیب‌های وارده بر اثر حملات هوایی شده‌است.
مقام‌های آمریکایی این خواسته‌ها را رد کرده‌اند اما همچنان سرنوشت ذخایر اورانیوم غنی‌شده سطح بالای ایران نامشخص است. ایران گفته‌است که این مواد نابود شده‌اند یا اینکه زیر آوار بمباران‌های ماه ژوئن دفن شده‌اند اما رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته به فایننشال‌تایمز گفت که آژانس باور دارد که بخش اعظم این ذخایر از جنگ نجات یافته‌اند و بدون بازرسی‌های بیشتر، سرنوشت این مواد مشخص نخواهد شد.
