نبرد نیابتی خاورمیانه در آفریقا/ چگونه امارات متحده عربی با حمایت از جنایت‌های نیروهای پشتیبانی سریع در سودان به دنبال تضعیف رقبای خود در غرب آسیا است؟
جنگ داخلی در سودان، به محل تسویه‌حساب‌های بین‌المللی بین قدرت‌های رقیب به‌ویژه در غرب آسیا تبدیل شده‌است. نیروهای پشتیبانی سریع به صورت گسترده از سوی امارات متحده عربی تامین مالی و تسلیحاتی می‌شوند و کشورهایی مانند ترکیه، مصر، قطر، ایران و روسیه از نیروهای ارتش سوریه و دولت عبدالفتاح برهان حمایت می‌کنند
سقوط شهر الفاشر در ایالت دارفور شمالی سودان پس از بیش از ۵۰۰ روز محاصره توسط نیروهای پشتیبانی سریع به فرماندهی محمد حمدان دقلو (مشهور به حمیدتی) وقایع جنگ سودان را به کانون توجه بین‌المللی تبدیل کرده‌است. جمعیت شهر الفاشر، مرکز دارفور شمالی که پیش از آغاز جنگ داخلی در سودان بیش از یک و نیم میلیون نفر جمعیت داشت، پس از دو سال حملات هوایی و محاصره کامل توسط گروه شبه‌نظامی نیروهای پشتیبانی سریع، اکنون نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر جمعیت دارد. به محض فتح دروازه‌های الفاشر و ورود نیروهای شبه‌نظامی به این شهر، تاکنون هزاران نفر کشته شده‌اند و بر اساس تصاویر ماهواره‌ای منتشر شده، حوضچه‌های خون حتی از فضا و دوربین‌های ماهواره‌ای هم قابل مشاهده است. بعد از ۱۸ ماه محاصر شهر الفاشر، تقریباً دسترسی به ساکنان این شهر کاملاً قطع شده‌است و اطلاعاتی که از جنایات نیروهای پشتیبانی سریع منتشر شده‌است، عمدتاً از تصاویر و ویدئوهایی است که نیروهای پشتیبانی سریع از جنایات خود در این شهر برای ایجاد ارعاب و قدرتنمایی منتشر کرده‌اند.
جنگ داخلی سودان از دو سال پیش و پس از اختلاف میان عبدالفتاح برهان، فرمانده ارتش و محمد حمدان دقلو (مشهور به حمیدتی) فرمانده نیروهای پشتیبانی سریع آغاز شد. این دو فرمانده نظامی سودان که دو سال قبل با کودتا علیه دولت انتقالی غیرنظامی قدرت را قبضه کرده‌بودند، به تدریج با یکدیگر به اختلاف برخوردند و جنگ داخلی میان این دو گروه قدرتمند نظامی در خارطوم بالا گرفت. از آن زمان سودان درگیر یک جنگ داخلی مرگبار شده‌است که تاکنون جان صدها هزار نفر را گرفته‌است و به قحطی و گرسنگی گسترده در این کشور شمال آفریقا دامن زده‌است.
اما ریشه بخشی از درگیری‌های سودان به دهه‌ها پیش باز می‌گردد. درحالی‌که بخشی از رقابت قدرت در خارطوم میان دو نیروی نظامی و شبه‌نظامی قدرتمند ناشی از اختلاف‌نظر در گرایش سیاست خارجی و همچنین اسلام‌گرایی در حکومت است، در غرب سودان و منطقه دارفور، کشتار شهروندان قبایل غیرعرب به بیش از دو دهه پیش باز می‌گردد. جنگ در دارفور ابتدا از سال ۲۰۰۳ و در دوران ریاست‌جمهوری عمر البشیر با آغاز شورش دارفور آغاز شد. در آن زمان گروه شبه‌نظامی جنجاوید با پشتیبانی ارتش سودان دست به کشتار گسترده قبایل غیرعرب ساکن دارفور زد. کشتار دارفور باعث شد تا عمر البشیر، رئیس‌جمهور پیشین سودان در دیوان کیفری بین‌المللی به اتهام‌های نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت و جنایت جنگی به صورت غیابی محکوم شود. نیروهای پشتیبانی سریع به رهبری محمد حمدان دقلو، که امروز یک طرف درگیری در سودان محسوب می‌شود، در واقع ریشه در شبه‌نظامیان جنجاوید در دارفور دارد. محمد حمدان دقلو مشهور به حمیدتی، فرمانده شبه‌نظامی سودان از دوران جنگ دارفور به قساوت و بی‌رحمی مشهور شده‌است.
اما جنگ داخلی در سودان، به محل تسویه‌حساب‌های بین‌المللی بین قدرت‌های رقیب به‌ویژه در غرب آسیا تبدیل شده‌است. نیروهای پشتیبانی سریع به صورت گسترده از سوی امارات متحده عربی تامین مالی و تسلیحاتی می‌شوند و کشورهایی مانند ترکیه، مصر، قطر، ایران و روسیه از نیروهای ارتش سوریه و دولت عبدالفتاح برهان حمایت می‌کنند. در عین حال به نظر می‌رسد که متحدان غربی امارات نیز به صورت عمده یا با سکوت یا با مشارکت غیرمستقیم، در حال حمایت از نیروهای پشتیبانی سریع در جنگ داخلی سودان هستند. روزنامه لوموند فرانسه در گزارشی می‌نویسد که کشورهای عضو اتحادیه اروپا کاملاً چشم خود را بر حمایت امارات متحده عربی از نیروهای پشتیبانی سریع بسته‌اند.
روزنامه ایل فوگلیوی ایتالیا در گزارشی تحقیقی که تابستان امسال منتشر کرد افشا کرد که عملیات دریایی اتحادیه اروپا در مدیترانه به‌رغم اطلاعاتی که از سوی آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (CIA) در مورد یک کشتی حامل سلاح از مبدأ امارات به سمت بندر بن‌غازی در لیبی دریافت کرده‌بود، هیچ اقدامی برای توقیف این سلاح‌ها انجام نداد و این تسلیحات بدون کوچک‌ترین مداخله از سوی غرب در اختیار نیروهای پشتیبانی سریع در سودان قرار گرفت. اسرائیل نیز متهم است که به صورت غیرمستقیم از تلاش‌های امارات متحده عربی برای حاکم کردن گروه شبه‌نظامی نیروهای پشتیبانی سریع در سودان حمایت می‌کند.
در عین حال برخی گزارش‌ها حاکی از این است که ایران نیز از ارتش سودان در این جنگ حمایت می‌کند و بخشی از توفیق‌های ارتش سودان در عقب راندن نیروهای پشتیبانی سریع از خارطوم و دیگر شهرهای سودان با استفاده از تسلیحات ایرانی، به‌ویژه پهپادهای انتحاری ممکن شده‌است. ترکیه نیز حامی دیگر ارتش سودان در این جنگ است.
مداخله کشورهای منطقه غرب آسیا در منازعه مرگبار داخلی سودان، نشان‌دهنده گسترده‌تر شدن رقابت‌های قدرت‌های خاورمیانه در شمال آفریقا است که پیش از این نیز خود را در منازعه داخلی لیبی به وضوح نشان داده‌بود. در منازعه لیبی نیز ترکیه و امارات متحده عربی در دو سوی جنگ داخلی قرار دارند و در کشورهایی مانند سومالی، دولت خودخوانده سومالی‌لند، اتیوپی و اریتره نیز رقابت‌های کشورهای غرب آسیا و خاورمیانه خود را به عنوان عامل پیشبرد جنگ داخلی نشان داده‌اند.
امارات متحده عربی و نسل‌کشی در سودان
تلاش امارات متحده عربی برای نفوذ در شمال آفریقا در دو دهه گذشته و به‌ویژه پس از خیزش‌های موسوم به بهار عربی تشدید شد. امارات متحده عربی با استفاده از منابع سرشار مالی ناشی از پول نفت، برنامه خود را برای مبارزه با قدرت گرفتن گروه‌های اسلام‌گرا در شمال آفریقا پیگیری کرد. رهبران امارات اسلام‌گرایی و شبکه اخوان‌المسلمین را تهدیدی وجودی علیه خود می‌دانند و به همین دلیل به صورت فعال علیه قدرت گرفتن نیروهای اسلام‌گرا در کشورهای مختلف تلاش می‌کنند. امارات متحده عربی پیش از این در مصر، لیبی، یمن و سومالی به صورت چشمگیر دخالت کرده و تلاش کرده‌است نیروهایی را که با اخوان‌المسلمین یا اسلام‌گرایی مرتبط هستند از صحنه سیاسی حذف کند. در دو سال گذشته امارات متحده عربی یکی از متهمان ردیف اول جنگ داخلی سودان است.
از آغاز درگیری‌های داخلی در سودان ادعای دخالت امارات متحده عربی در این جنگ مطرح شده‌بود. به تازگی پایگاه خبری میدل ایست آی در گزارش افشاگرانه از ارسال مستمر سلاح‌ها از سوی ابوظبی برای نیروهای پشتیبانی سریع در سودان خبر داده‌است. بر اساس این گزارش هواپیماهای باربری امارات متحده عربی به صورت مستمر به یک پایگاه هوایی در پونتلند سومالی ارسال می‌کند و از طریق سومالی به سودان منتقل می‌کنند. گزارش‌های متعددی وجود دارد که امارات متحده عربی به دلیل مخالفت با قدرت گرفتن اسلام‌گرایان در سودان از نیروهای پشتیبانی سریع حمایت می‌کند. اتهام‌هایی از جمله رابطه فرماندهی نیروهای مسلح سودان با علی‌احمد علی کرتی، وزیر خارجه پیشین سودان که از رهبران اخوان‌المسلمین که اکنون در قطر به سر می‌برد و همچنین از سرگیری رابطه سودان با ایران یا حمایت ترکیه از عبدالفتاح برهان، فرمانده ارتش به عنوان شواهدی مبنی بر نزدیکی حاکمان فعلی سودان به گروه‌های اسلام‌گرا تلقی می‌شود.
همزمان با بی‌توجهی جهانی به کشتار گسترده در سودان، امارات متحده عربی دخالت خود را در جنگ داخلی سودان تکذیب می‌کند، اما روزنامه‌نگاران تحقیقی و کارشناسان تقریباً بدون تردید اطمینان دارند که امارات به صورت مستمر از محمد حمدان دقلو (مشهور به حمیدتی) فرمانده گروه شبه‌نظامی نیروهای واکنش سریع حمایت مالی و تسلیحاتی می‌کند. روزنامه لوموند فرانسه در گزارشی می‌نویسد: «درحالی‌که نیروهای مسلح سودان (SAF) که آنها نیز بر اساس اذغان نهادهای بین‌الملل از جنایات جنگی علیه مردم سودان مبرا نیستند، از حمایت شبکه‌ای از متحدان منطقه‌ای و بین‌المللی (از جمله مصر، قطر، ترکیه، روسیه، ایران، عربستان سعودی و اریتره) برخوردار بوده‌اند، جریان تسلیحات پیشرفته از امارات متحده عربی به نیروهای ژنرال حمیدتی اجازه داده است تا ابتکار عمل را در میدان نبرد دوباره به دست آورند.» کامرون هادسون، تحلیل‌گر پیشین آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (CIA) به لوموند می‌گوید: «بدون حمایت امارات از نیروهای پشتیبانی سریع (RSF)، این جنگ مدت‌ها پیش به پایان می‌رسید.»
کامرون هادسون، تحلیل‌گر پیشین آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (CIA) و در حال حاضر عضو مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی مستقر در واشنگتن، می‌گوید: «به لطف اطلاعات منبع‌باز، می‌توانیم تأیید کنیم که حجم حمایت امارات متحده عربی از نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) از زمانی که ارتش خارطوم را پس گرفت [در آوریل ۲۰۲۵]، دو برابر شده است. امارات متحده عربی برای پیروزی نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) در میدان نبرد، از هیچ کاری فروگذار نخواهد کرد، حتی اگر به معنای فراهم کردن زمینه برای فجایعی باشد که امروز در الفاشر شاهد آن هستیم.»
لوموند می‌نویسد: «امارات متحده عربی، از طریق یک شبکه لجستیکی پیچیده شامل بسیاری از کشورهای همسایه مانند چاد، لیبی و سودان جنوبی، و همچنین اوگاندا و بندر بوساسو در سومالی، یک پل هوایی را برای تحویل تسلیحات پیشرفته به نیروهای پشتیبانی سریع (RSF)، شریک خود در سودان، سازماندهی کرده است. این تسلیحات شامل پهپادهای پیشرفته ساخت چین، سلاح‌های سبک، مسلسل‌های سنگین، خودرو، توپخانه، خمپاره‌انداز، مهمات، سامانه‌های پدافند هوایی پیچیده و حتی یگانی متشکل از صدها مزدور کلمبیایی است که در میدان نبرد الفاشر مستقر شده بودند.»
دولت سودان تاکنون از امارات به دیوان دادگستری بین‌المللی در لاهه و شورای امنیت سازمان ملل متحد شکایت کرده‌است. شهریورماه امسال سودان با ارسال نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد، از امارات متحده عربی به دلیل سربازگیری، تامین مالی و انتقال مزدوران به‌جهت حمایت از نیروهای واکنش سریع شکایت کرد. سودان در نامه خود از وجود ادله کافی از جمله کشف پاسپورت‌های سفر و کارت‌های شناسایی که تابعیت اماراتی دارند و توسط مزدوران مورد استفاده قرار گرفته بودند، خبر داد. در نامه‌ای که مقامات سودانی به شورای امنیت سازمان ملل ارائه داده‌اند، آمده است که نیروهای مسلح سودان توانسته‌اند با دستگیری چند مزدور بیگانه که از طریق مسیرهای رسمی از امارات و سومالی برای کمک به نیروهای موسوم به واکنش سریع آمده بودند، به هویت این مزدوران و حامی مالی آنان دست یابند.
ایران و جنگ داخلی سودان
از ابتدای انقلاب اسلامی در ایران تا امروز، روابط تهران و خارطوم فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته‌است. تسخیر سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران باعث شد تا جعفر النمیری، رئیس‌جمهور وقت سودان در حمایت از واشنگتن روابط سودان را با تهران قطع کند. سه سال بعد از اشغال سفارت، جعفر النمیری دیپلمات‌های ایرانی در سودان را عنصر نامطلوب خواند و از خارطوم اخراج کرد. در این دوران نمیری از صدام حسین در جنگ تحمیلی علیه ایران و همچنین بازگشت حکومت پهلوی حمایت می‌کرد. نمیری سال ۱۳۸۴ در سفری به واشنگتن برای جلب حمایت مالی و نظامی آمریکا به سر می‌برد که با کودتای وزیر دفاع وقت، عبدالرحمن سوار الذهب، از کار برکنار شد.
سوار الذهب روابط را با تهران از سر گرفت و یک سال بعد دولت را تحویل شورای حکومتی غیرنظامی داد. سال ۱۳۸۹ بار دیگر کودتا در سودان باعث سرنگونی دولت شد و عمر البشیر قدرت را در اختیار گرفت. در طول سه دهه حکومت عمر البشیر، روابط تهران و سودان در سطوح مختلف توسعه زیادی پیدا کرد. اما عمر البشیر که در سال‌های آخر حکومتش تلاش می‌کرد موقعیت خود را در جهان عرب بهبود دهد، به تدریج روابط خود را با ایران قطع کرد. ابتدا فعالیت‌های فرهنگی ایران در سودان هدف دولت بشیر قرار گرفت و رایزنی فرهنگی ایران در سودان تعطیل شد و سپس سال ۲۰۱۶ در پی حمله به سفارت عربستان در تهران، عمر البشیر کلیه روابط دیپلماتیک خارطوم و تهران را قطع کرد و دیپلمات‌های ایرانی را از خاک سودان اخراج کرد. اما حکومت عمر البشیر هم مدت طولانی پس از قطع روابط با تهران دوام نیاورد و سال ۲۰۱۹ در پی کودتا و خیزش عمومی در سودان، حکومت بشیر سرنگون شد. به رغم سرنگونی حکومت بشیر، روابط تهران و خارطوم همچنان قطع باقی ماند تا اینکه سال ۲۰۲۳ مجدداً تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط از سرگرفته‌شد. تابستان سال گذشته برای نخستین بار پس از ۸ سال قطع روابط دیپلماتیک، سفیر جدید ایران در خارطوم مجدداً کار خود را آغاز کرد.
از سرگیری روابط ایران و سودان همزمان با شعله‌ور شدن جنگ داخلی در این کشور بود. برخی رسانه‌های غربی ادعا کرده‌اند که ایران در دو سال گذشته حمایت‌های نظامی از نیروی مسلح سودان برای مقابله با نیروهای پشتیبانی سریع انجام داده‌است. اوایل سال جاری رسانه‌های غربی گزارش‌هایی مبنی بر استفاده ارتش سودان از پهپادهای ایرانی در نبرد با نیروهای پشتیبانی سریع منتشر کردند.
موضع رسمی جمهوری اسلامی ایران در قبال جنگ داخلی سودان «حمایت از تمامیت و یکپارچگی ارضی» سودان اعلام شده‌است و ایران روابط دیپلماتیک خود را با دولت تحت حاکمیت نیروهای مسلح سودان به رهبری ژنرال عبدالفتاح برهان حفظ کرده‌است. هفته گذشته سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با محی‌الدین سالم وزیر خارجه سودان حملات اخیر و کشتار غیرنظامیان در شهر فاشر را محکوم کرد و بر حمایت جمهوری اسلامی ایران از تمامیت و یکپارچگی سرزمینی سودان تاکید کرد. وزیر امور خارجه سودان ضمن ارائه گزارشی از آخرین تحولات کشورش، از حمایت‌های ایران از دولت قانونی سودان و همبستگی با مردم این کشور قدردانی کرد. دو وزیر همچنین ضمن ابراز خرسندی از پیشرفت روابط دوجانبه، بر عزم دو کشور برای توسعه روابط در زمینه‌های مختلف تاکید کردند.
عراقچی پس از این تماس تلفنی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «در تماس با همتای سودانی خود، آقای محی‌الدین سالم، مراتب اندوه و نگرانی عمیق جمهوری اسلامی ایران را نسبت به کشتار فاجعه‌بار غیرنظامیان بی‌گناه در شهر فاشر ابراز کردم و بر همبستگی ایران با دولت و ملت سودان تأکید کردم.» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نوشت: «برخی، تروریست‌ها را به دو دسته خوب و بد تقسیم می‌کنند و از آن‌هایی حمایت می‌کنند که به قول خودشان، برای تحقق منافع آنها کارهای کثیف انجام می‌دهند. چنین استانداردهای دوگانه تأسف‌باری که مدت‌ها است از سوی دولت‌های غربی دنبال می‌شود، نباید در سال ۲۰۲۵ جایی داشته باشد. تروریسم و خشونت علیه افراد بی‌گناه، به هر شکل و در هر نقطه از جهان، باید همواره محکوم شود.»
اسرائیل و نسل‌کشی در سودان
موضع اسرائیل در خصوص جنگ داخلی سودان چندان روشن نیست. هرچند برخی رسانه‌ها به حمایت ضمنی اسرائیل از نیروهای پشتیبانی سریع اشاره کرده‌اند، اما اطلاعات موثقی در مورد دخالت مستقیم اسرائیل در جنگ داخلی سودان وجود ندارد. سودان به لحاظ موقعیت ژئوپلیتیک در ساحل دریای سرخ و همسایگی با مصر، منطقه مهمی برای اسرائیل تلقی می‌شود. در عین حال روابط صمیمانه خارطوم و تهران در گذشته و دوره فعلی، باعث نگرانی اسرائیل شده‌است. اشتراک منافع اسرائیل و امارات متحده عربی در مقابله با نفوذ اسلام‌گرایی در شمال آفریقا نیز باعث می‌شود که احتمال همسویی ابوظبی و تل‌آویو در این جنگ وجود داشته‌باشد.
روابط خارطوم و تل‌آویو در سال‌های اخیر در کانون توجه قرار داشته‌است. پس از امضای توافقنامه‌های موسوم به ابراهیم توسط بحرین و امارات متحده عربی و عادی‌سازی روابط دیپلماتیک این کشورها با رژیم اسرائیل، سودان به عنوان هدف بعدی آمریکا در بین کشورهای عربی برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل انتخاب شد. پیش از سودان آمریکا چاد و مراکش را در شمال آفریقا برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل متقاعد کرده‌بود.
سودان که در آن زمان به تازگی انقلاب-کودتا با حمایت غرب پشت سر گذاشته‌بود و سال ۲۰۱۹ یک دولت انتقالی ترکیبی از نیروهای نظامی و نیروهای غیرنظامی جانشین حکومت خودکامه عمر البشیر شد، شرط‌های سرسختانه‌ای برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل نداشت. تابستان ۱۳۹۹ مایک پمپئو، وزیر خارجه وقت ایالات متحده آمریکا، پس از امضای توافقنامه‌های ابراهیم توسط امارات متحده عربی و بحرین، در نخستین پرواز مستقیم بین اسرائیل و سودان، از تل‌آویو به خارطوم سفر کرد و برای قانع کردن عبدالله حمدوک، نخست‌وزیر غیرنظامی وقت دولت انتقالی سودان، برای پیوستن به پیمان‌های ابراهیم تلاش کرد. حمدوک در آن دوران اعلام کرد که دولت انتقالی از اختیار کافی برای چنین تصمیمی برخوردار نیست.
پیشنهاد واشنگتن در آن زمان برای عادی‌سازی روابط سودان و اسرائیل، خارج کردن نام سودان از فهرست دولت‌های حامی تروریسم بود. مخالفت حمدوک با این پیشنهاد، بعدها به یکی از نقاط اختلاف در دولت انتقالی میان نظامیان و غیرنظامیان تبدیل شد. میدل ایست آی در آن زمان نوشت که همزمان با مخالفت حمدوک با عادی‌سازی روابط با اسرائیل، امارات متحده عربی یک دیدار محرمانه بدون حضور نخست‌وزیر غیرنظامی بین ژنرال عبدالفتاح برهان، فرمانده ارتش و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل برگزار کرده‌است. پاییز سال ۲۰۲۰ حمدوک، تحت فشار نظامیان در یک کنفرانس ویدئویی تمایلش برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل را اعلام کرد.
ژنرال برهان، چند ماه پیش از کودتایش در سودان، در دیدار با استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا یک تفاهمنامه مقدماتی برای شناسایی اسرائیل به ازای خروج سودان از فهرست دولت‌های حامی تروریسم امضا کرد. این تفاهمنامه هرگز عملی نشد و روابط دیپلماتیک رسمی میان خارطوم و تل‌آویو برگزار نشد. بر اساس تفاهمنامه اولیه قرار بود که پاییز سال ۲۰۲۱ توافقنامه رسمی عادی‌سازی روابط اسرائیل و سودان امضا شود، اما کودتای عبدالفتاح برهان علیه دولت غیرنظامی در ماه اکتبر باعث شد تا امضای این توافقنامه متوقف شود.
از زمان آغاز جنگ داخلی سودان در سال ۲۰۲۳ گزارش‌های ضد و نقیضی در مورد تمایل دولت سودان به عادی‌سازی روابط با اسرائیل منتشر شده‌است. به نوشته ریسپانسبل استیت‌کرفت، درون اسرائیل برای رابطه با نیروهای مسلح یا نیروهای پشتیبانی سریع در سودان اختلاف نظر وجود دارد، درحالی‌که موساد تمایل دارد از نیروهای واکنش سریع حمایت کند، وزرات خارجه به دنبال رابطه با عبدالفتاح برهان و نیروهای مسلح است. احتمالاً عادی‌سازی روابط نیروهای مسلح سودان با جمهوری اسلامی ایران، حمایت اسرائیل را به سمت نیروهای واکنش سریع برده‌باشد.
در طول روزهای گذشته، به‌ویژه پس از برقراری آتش‌بس شکننده در غزه، رسانه‌ها و حامیان اسرائیل در شبکه‌های اجتماعی به صورت گسترده‌ای در توجیه جنایات اسرائیل در غزه این استدلال را مطرح می‌کنند که رسانه‌ها و فعالان حقوق بشر که در مورد کشتار غزه اعتراض می‌کردند، در مقابل «نسل‌کشی واقعی» در سودان سکوت کرده‌اند.
آریلا کارمل، ستون‌نویس روزنامه تایمز آو اسرائیل می‌نویسد: «از آوریل ۲۰۲۳ تاکنون ۱۵۰ هزار نفر کشته‌شده‌‌اند و مقیاس خشونت، قحطی و بیماری بسیار وسیع‌تر از نوار [غزه] است، اما این مسئله توجه زیادی را از سوی جهانیان جلب نکرده‌است و این تردید را دامن زده‌است که این بی‌توجهی ناشی از نژادپرستی است.» این روزنامه اسرائیلی ادامه می‌دهد: «بسیاری از اسرائیلی‌ها و یهودیان فقدان علاقه بین‌المللی به سودان را در قیاس با تمرکز قابل توجه به غزه به عنوان شاهدی برای استاندارد دوگانه در تعصب ضداسرائیلی و حتی یهودی‌ستزی تلقی می‌کنند.»
پایگاه خبری شبکه الجزیره در گزارشی با مقایسه چارچوب جنایت‌های شبه‌نظامیان نیروهای پشتیبانی سریع در سودان با روش‌های ارتش اسرائیل می‌نویسد: «در تمام دوران جنگ داخلی سودان، نیروهای پشتیبانی سریع از اصطلاح‌های حقوق بشری و عبارات مرتبط با حقوق بین‌المللی بشردوستانه برای توجیه اقدام‌های جنایتکارانه‌شان استفاده کردند. اسرائیل برای سالیان دراز با هدف خاموش کردن انتقادها از سرکوب و کشتار فلسطینیان از همین روش استفاده کرده‌بود.
از زمان آغاز نسل‌کشی در غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ این رویکرد اسرائیل تشدید شد.» الجزیره می‌نویسد: «نیروهای پشتیبانی سریع تاکتیک دیگر اسرائیل را نیز تقلید کرده‌اند و تحت پوشش اقدام‌های بشردوستانه، به اخراج دسته‌جمعی مردم دست می‌زنند. از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، اسرائیل 3/2 میلیون فلسطینی را به مناطق کوچک و کوچک‌تر رانده است و این مناطق را مناطق امن در غزه توصیف می‌کند. اسرائیل بعد از حضور آوارگان در این نقاط این مناطق را بمباران یا اشغال می‌کند و ادعا می‌کند که به دلیل حضور فرضی فردی از حماس در آنجا، به اهداف نظامی تبدیل شده‌اند. در ۱۱ آوریل، تاسیس (حزب سیاسی وابسته به نیروهای پشتیبانی سریع) در فیسبوک پستی منتشر کرد و از غیرنظامیان خواست از طریق کریدورهای بشردوستانه که به شهرهای مجاور مانند طویله و کرمه منتهی می‌شوند، از اردوگاه آوارگان زمزم فرار کنند.»
شواهد روشنی در مورد مداخله اسرائیل در جنگ داخلی سودان منتشر نشده‌است، اما رسانه‌های حامی اسرائیل به صورت تلویحی حمایت خود را از نیروهای پشتیبانی سریع ابراز می‌کنند. جوئیش اینسایدر در گزارشی مدعی شده‌است که «فعالان ضداسرائیلی، روابط نیروهای مسلح سودان با ایران و اخوان‌المسلمین را نادیده می‌گیرند.» این رسانه هوادار اسرائیل می‌نویسد: «نمایندگان چپ‌گرای افراطی [کنگره آمریکا] هر چند امارات متحده عربی را به اتهام حمایت از نیروهای پشتیبانی سریع سودان محکوم می‌کنند، اما به سادگی از کنار حمایت اخوان‌المسلمین و ارتباطات خارجی گروه رقیب، یعنی نیروهای مسلح سودان، عبور می‌کنند.» جوئیش اینسایدر مدعی شده‌است که ایران، مصر، ترکیه و روسیه از نیروهای مسلح سودان حمایت می‌کنند.
در تهران موضوع احتمال دخالت اسرائیل در جنگ داخلی سودان مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌است. ناصر کنعانی، دیپلمات جمهوری اسلامی ایران اخیراً این گمانه را مطرح کرده‌است که اسرائیل برای تحت‌الشعاع قرار دادن نسل‌کشی در غزه بر آتش جنگ داخلی در سودان می‌دمد.
ناصر کنعانی، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه ایران در شبکه اجتماعی ایکس در مورد تحولات اخیر در سودان نوشت: «جنایات هولناک در شهر الفاشر در غرب سودان، دارای ابعاد مختلفی است.» وی افزود: «بی‌شک از وجوه آن، تحت‌الشعاع قرار دادن مسئله فلسطین و غزه، کمرنک کردن جنایات جنگی و نسل‌کُشی اسرائیل در غزه و کاستن از فشار جهانی بر رژیم کودک‌کُش اسرائیل است.» کنعانی خاطرنشان کرد: «نقش اسرائیل در تحولات جاری سودان باید جدی گرفته شود.»
عکس: AFP
