تاثیر عملیات تار عنکبوت بر روند آتی جنگ اوکراین

آینده مذاکرات برای پایان جنگ در اوکراین به عوامل متعددی از جمله سطح و شدت واکنش روسیه به عملیات تار عنکبوت، تصمیم آمریکا درباره تداوم حمایت از اوکراین و تحولات غیرمنتظره آتی بستگی خواهد داشت. پیش از وقوع عملیات تار عنکبوت، ایالات متحده تحت رهبری دونالد ترامپ با کاهش حمایت‌های اطلاعاتی و نظامی از اوکراین، تلاش داشت طرفین درگیر را به مذاکره وادارد. این راهبرد که با هدف ثبت دستاورد دیپلماتیک برای ترامپ طراحی شده بود، با چالش‌های جدی مواجه شد.

روسیه با تسلط بر بخش‌هایی از خاک اوکراین، تمایلی به عقب‌نشینی از مناطق اشغالی نداشت، درحالی‌که اوکراین نیز به دلیل خسارات سنگین انسانی و مادی، شروط مسکو را غیرقابل‌قبول می‌دانست. این بن‌بست، دستیابی به صلح در کوتاه‌مدت را دشوار کرده بود، اما فشارهای واشنگتن، مذاکرات را به گزینه‌ای محتمل تبدیل کرده بود. کاهش کمک‌های اطلاعاتی آمریکا، که در دوره جو بایدن به اوج خود رسیده بود، بخشی از تلاش ترامپ برای ایجاد توازن در مذاکرات بود.

عملیات تار عنکبوت که پنج پایگاه هوایی روسیه را با استفاده از 117 پهپاد هدف قرار داد، این روند را مختل کرد. اگرچه حمله به برخی پایگاه‌ها ناموفق بود، نابودی حدود 14 هواپیمای راهبردی، از جمله بمب‌افکن‌های توپولف-22ام3، خسارتی بین 2 تا 7 میلیارد دلار به نیروی هوایی روسیه وارد کرد.  موفقیت یا شکست مذاکرات در آینده، شدت درگیری‌ها را تعیین خواهد کرد.

ناکامی گفت‌وگوها می‌تواند به تشدید حملات روسیه منجر شود، درحالی‌که تداوم مذاکرات ممکن است تنش‌ها را کاهش دهد. عملیات تار عنکبوت که به نابودی بمب‌افکن‌های راهبردی روسیه در پایگاه‌های نظامی این کشور انجامید، از پیچیده‌ترین عملیات‌های اطلاعاتی و نظامی جنگ اوکراین بود. این عملیات نتیجه همکاری اطلاعاتی گسترده اوکراین با کشورهای غربی، به‌ویژه اعضای ناتو بود. سازمان اطلاعات اوکراین (SBU) ابتدا ادعا کرد بیش از 40 هواپیما نابود شده‌اند، اما تصاویر ماهواره‌ای و ارزیابی کارشناسان، خسارت را به حدود 14 هواپیما محدود کرد.

با این حال، این عملیات که نیازمند نفوذ عمیق اطلاعاتی و برنامه‌ریزی دقیق بود، توانایی اوکراین و حامیانش را در اجرای حملات غافلگیرانه نشان داد. نابودی بمب‌افکن‌های توپولف که از پیشرفته‌ترین هواپیماهای راهبردی جهان با قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای و متعارف هستند، ضربه‌ای سنگین به پرستیژ نظامی روسیه وارد کرد. روسیه که پس از فروپاشی شوروی، برتری نظامی و اطلاعاتی را به‌عنوان مؤلفه ابرقدرتی حفظ کرده بود، با این عملیات در موضع ضعف قرار گرفت.

این تحقیر نظامی، به‌ویژه در روابط بین‌الملل، پیامدهای عمیقی برای مسکو دارد، زیرا پرستیژ برای کشورهای بزرگ مانند روسیه اهمیت بسزایی دارد.  واکنش روسیه ممکن است به تشدید حملات علیه اوکراین منجر شود، به‌ویژه اگر مسکو احساس کند جایگاهش در مذاکرات تضعیف شده است. دکترین دفاع ملی روسیه که تهدیدات هوایی را با بررسی استفاده از سلاح‌های هسته‌ای پاسخ می‌دهد، احتمال تشدید تنش‌ها را افزایش می‌دهد، هرچند انتظار می‌رود مسکو به حملات با سلاح‌های متعارف و هدف‌گیری زیرساخت‌های دوگانه مدنی-نظامی بسنده کند.

اوکراین با اجرای این عملیات که پیش از مذاکرات و با حمایت کشورهای بزرگ اروپایی انجام شد، در پی تقویت موضع خود در گفت‌وگوها بود. در تاریخ روابط بین‌الملل، کشورها اغلب پیش از مذاکرات، با دستاوردهای نظامی، قدرت چانه‌زنی خود را افزایش می‌دهند. عملیات تار عنکبوت نیز با این منطق اجرا شد، اما ریسک لو رفتن اطلاعات، اوکراین را وادار کرد تا آن را در زمان تعیین‌شده انجام دهد.

تاخیر در این عملیات می‌توانست به شکست برنامه منجر شود. آتش‌بس موقت برای تبادل اُسرا که از پیش توافق شده بود، نشان داد این عملیات تأثیری بر روند مذاکرات نداشت، اما به اوکراین برتری نسبی موقتی در میز گفت‌وگو بخشید. نابودی بمب‌افکن‌های توپولف که بخش کلیدی زرادخانه راهبردی روسیه بود، دکترین امنیتی مسکو و روابطش با ناتو و ایالات متحده را تحت تأثیر قرار داد.

این خسارت، اگرچه جبران‌پذیر است، اما توانایی نظامی روسیه را تضعیف کرد و اعتماد به برتری فناورانه و اطلاعاتی آن را کاهش داد.  عملیات تار عنکبوت، پرستیژ روسیه را در برابر ناتو خدشه‌دار کرد و تنش‌ها بین مسکو و اروپا، به‌ویژه بریتانیا را که متهم به حمایت از عملیات است، افزایش داد. 

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید