رویاهای حقیقتیافته/خودروهای بنزینی به تاریخ خواهند پیوست
نوآوریهای امروزی در طراحی و تولید خودرو به این معنی است که خودروهای امروزی بسیار متفاوتتر هستند از آنچه که زمانی خودرو نامیده میشدند. با رواج روزافزون خودروهای برقی، بهویژه در کشورهای اروپایی و چین، دیدن ردیفی از خودروها که در یک ایستگاه شارژ خودروهای برقی پارک شدهاند، غیرمعمول نیست.

در داستان ایلیاد هومر، هفاستوس، خدای آتش و فلزکاری، یک سهچرخه متحرک میسازد و از آن برای جابهجایی استفاده میکند. بعدها در سال 1678 میلادی پدر فردیناند فربیست، مبلغ مسیحی در چین احتمالاً با الهام از هفاستوس، وسیلهای برای سرگرمی امپراتور چین طراحی کرد که با فشار بخار کار میکرد اما در نهایت اولین بار نیکل ژوزف کان فرانسوی در سال 1767 وسیلهای ساخت که میشد از آن برای جابهجایی انسانها استفاده کرد. 110 سال بعد نقطه عطفی در تاریخ خودروی جهان به وجود آمد و نیکلاس آگوست اتو یک موتور گازی موثر و کاربردی ساخت.
118 سال بعد از ژوزف کان، مهندس مکانیک آلمانی مشهور یعنی کارل بنز، نخستین خودروی کاربردی جهان را بر مبنای موتور درونسوز، طراحی و تجسم بخشید. اما تنها 16 سال لازم بود که هنری فورد خط تولید انبوه خودرو را راهاندازی کند و امروزه فاصله زمانی نوآوریها در صنعت خودرو به چند ماه کاهش یافته است. اگر نیکل ژوزفِ سال 1767 سفری کوتاه به هزاره سوم میلادی داشته باشد چه تصوری خواهد داشت از آنچه که او طراحی و ساخته بود با آنچه که امروزه به عنوان وسایل حمل و نقل موتوری شناخته میشوند؟
نوآوریهای امروزی در طراحی و تولید خودرو به این معنی است که خودروهای امروزی بسیار متفاوتتر هستند از آنچه که زمانی خودرو نامیده میشدند. با رواج روزافزون خودروهای برقی، بهویژه در کشورهای اروپایی و چین، دیدن ردیفی از خودروها که در یک ایستگاه شارژ خودروهای برقی پارک شدهاند، غیرمعمول نیست.اما خودروهای آینده چه شکلی خواهند بود و چه کارهایی میتوانند انجام دهند؟
خودروهای آینده
برخی کارشناسان خودرو بر این باورند که احتمال دارد خودروها در ۱۰ سال آینده هنوز هم برای ما ناظران امروزی کاملاً آشنا به نظر برسند و شبیه برخی از سوپرماشینهای لوکسی باشند که معمولاً مختص ثروتمندان و افراد مشهور میدانیم. با این حال پیشرفت در تولید مواد گوناگون میتواند استفاده از فیبر کربن، گرافن و کامپوزیتها را در تولید خودرو افزایش دهد. خودروهای ساختهشده از این مواد قویتر و اما سبکتر خواهند بود در عین حال احتمالاً میتوانند سادهتر و آیرودینامیکتر به نظر برسند.
احتمالاً استفاده از چراغهای جلو و عقب که از فناوری OLED استفاده میکنند هم بیشتر دیده خواهند شد. دیود نورگسیل ارگانیک (OLED) یا اُاِلایدی، نوعی دیود نورافشان است که در آن لایه الکترولومینسانس، یک لایه بسیار نازک از ترکیبی آلی است که در واکنش به جریان الکتریکی، نور منتشر میکند. این لایه نیمههادی آلی بین دو الکترود قرار دارد که حداقل یکی از آنها شفاف است. این ورقهای نازک و انعطافپذیر ظاهری کاملاً آیندهنگرانه برای خودروها ایجاد میکنند. از این ورقهای نازک در حال حاضر در طراحی خودرو استفاده میشود اما در آینده ممکن است به دلیل کیفیت جذاب نوری که تولید میکنند، بهطور گستردهتری در خودروها دیده شوند.
برخی پیشبینیها از این هم دورتر میروند و مثلاً میگویند در عرض ۲۵ سال، خودروها میتوانند طرحهای مدولاری داشته باشند. طراحـی ماژولار یا مدولار یکی از رویکردهای مدرن در طراحی است که در آن سیستم یا محصول به جای طراحی یکپارچه، به اجزای جداگانه و مستقل (ماژولها) تقسیم میشود. این ماژولها قابلیت ترکیب، جایگزینی و ارتقا دارند و به طراحان، تولیدکنندگان و کاربران اجازه میدهد خودرویی طراحی کنند که بتوانند «تغییر شکل» دهند، بهطور خودکار در واکنش با شرایط آب و هوایی تغییر کنند، یا برای افزایش سرعت، بدون افزایش خطر تصادف، آیرودینامیکتر و در نتیجه فوقالعاده ایمنتر شوند. ویژگیهایی مانند اسپویلرها و دریچهها احتمالاً بدون نیاز به دستور راننده تنظیم خواهند شد.
از طرفی در 25 سال آینده فناوری باتریهای حالت جامد هم شاید به نقطهای برسد که بتوان از آن در خودروها استفاده کرد. در آن زمان، خودروهای برقی که از باتریهای جدید با بهرهوری انرژی بالا استفاده میکنند، نسبت به خودروهایی که موتور احتراق داخلی سنتی دارند، ارزانتر تمام میشوند. باتریهای حالت جامد باعث سبکتر شدن خودروها میشوند، زیرا به دلیل افزایش چگالی انرژی، فضای زیادی در خودرو اشغال نخواهند کرد. این فناوری مدت زمان لازم برای شارژ کامل باتری را هم کاهش میدهد.
فناوریهایی که دیگر رویا نیست
فناوری VTOL (برخاست و فرود عمودی) که در حال حاضر در حال توسعه است، احتمالاً تا 50 سال آینده در وسایل نقلیه شخصی یا تاکسیها اعمال شود، به این معنی که رانندگان میتوانند خودروهای خود را نیز پرواز دهند. درحالیکه مردم دهههاست که ظهور خودروهای پرنده را پیشبینی میکنند، اکنون این خودروها بسیار واقعیتر به نظر میرسند. پیشتر اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده برخی از مدلهای اولیه خودروهای پرنده را تأیید کرده است، بنابراین دور از ذهن نیست که بگوییم در ۵۰ سال آینده، وسایل نقلیهای مانند این خودروها ممکن است در جاده یا هوا به یک منظره عادی تبدیل شوند!
وقتی خودروهایی که میتوانند پرواز کنند در دسترس مصرفکنندگان باشند، چهره سفرهای بینالمللی تغییر خواهد کرد، به این معنی که مردم میتوانند برای تعطیلات در جزایری خوش آب و هوا خودرویی با قابلیتهای برخاست و فرود عمودی اجاره کنند.
کارشناسان بر این باورند که شاید بتوان گفت خودروها در ۵۰ سال آینده با یک نمای بیرونی بسیار مدولار و قابل تنظیم، احتمالاً در هر زمینی بتوانند حرکت کنند. رانندگان خواهند توانست با یک خودرو هم به راحتی در شهر و هم در کوهستان سفر کنند.
این کارشناسان میگویند فناوری حسگرها به توسعه خود ادامه خواهد داد، به این معنی که خودروها تواناییهای پیشرفتهتری برای حس کردن موانع، سایر مسافران حاضر در جادهها و شرایط آب و هوایی خواهند داشت. انواع دوربینهای موجود در خودروها قدرتمندتر و قویتر شده و به احتمال بسیار توسط هوش مصنوعیِ قادر به رمزگشایی اطلاعات بصری، تقویت خواهند شد.
خودروها تا سال 2033 ممکن است در تشخیص اشیاء بهبود یابند و همراه با حسگرها، رانندگی را ایمنتر کنند. این امر کاربردهای مختلفی خواهد داشت: از افزایش سرعت پارک گرفته تا آسودهخاطر کردن رانندگان در عبور از جاده و خیابان همراه با عابران پیاده و دوچرخهسواران در شب.
فناوری حسگر لیدار LiDAR، سیگنالهای لیزری را در پالسهای سریع ارسال میکند و قادر به اندازهگیری فاصله، اندازه، سرعت و جهت یک شیء است. این حسگر میتواند در فواصل کوتاه، متوسط و طولانی کار کند. با توسعه و پیشرفت این فناوری، حسگرهای لیدار سبکتر شده و به راحتی در وسایل نقلیه ادغام میشوند تا رانندگان بتوانند از مزایای آن بهرهمند شوند. از طرفی خودروها در ۲۵ سال آینده احتمالاً از انرژی خورشیدی استفاده میکنند، به این صورت که پنلهای خورشیدی سبک و انعطافپذیر در سقف و بدنه خودرو تعبیه میشوند.
یک خودروی خورشیدی با محیط زیست بسیار سازگارتر بوده و بهویژه در کشورهایی که میزان تابش خورشید در آنها زیاد است مفید خواهد بود. رانندگان میتوانند خودروهای خود را برای شارژ در آفتاب پارک کنند و حتی میتوانند هنگام رانندگی شارژ کنند. تا سال ۲۰۴۸، میتوانیم خودروهایی را برانیم که بخشی از آنها از مواد خود تمیزشونده یا حتی مواد خود ترمیمشونده ساخته شدهاند که این امر نگهداری خودرو را آسانتر و ارزانتر میکند. مواد هوشمندی که میتوانند آسیبها را ترمیم کند، ترکها را ببندد یا به شکل اولیه خود بازگردد، چنین موادی که معمولاً از جنس پلیمرند در حال حاضر در حال توسعه و آزمایش هستند. خودروهایی با پوشش خود ترمیمشونده میتوانند همیشه ظاهر تازه و براق خود را حفظ کنند.
آزمایشهایی در حال حاضر برای توسعه یک پوشش ویژه برای بدنه خودرو که خاک و آب را دفع میکند، در حال انجام است. اگر این پوشش به صورت استاندارد در دسترس همه خودروسازها باشد، خودروها به دلیل حفظ یک لایه بسیار کوچک هوا بین رنگ و محیط، به طور موثری خود را تمیز نگه میدارند.
اما شاید بخش هیجانانگیز خودروهای آینده، شناوری مغناطیسی باشد که میتواند امکان سفری روان و بدون اصطکاک را فراهم کرده باعث کاهش حالت تهوع در خودرو شود، یا حتی به خودروها اجازه میدهد تا بالای سطح زمین معلق بمانند. در سال ۲۰۲۲ در چین، خودرویی با فناوری شناوری مغناطیسی برای رانندگی آزمایشی رونمایی شد؛ این خودرو ۳۵ میلیمتر بالاتر از سطح زمین شناور بودند.
احتمالاً خودروهای مجهز به این فناوری میتوانند به طور نامحدود بالای سطح جاده معلق بمانند، مشروط بر اینکه جاده نیز مغناطیسی باشد. به دلیل حذف نیروی اصطکاک، این خودروها به طرز باورنکردنی از نظر انرژی کارآمد خواهند بود. کارشناسان میگویند در دهه هفتاد هزاره سوم میلادی، ممکن است از مواد شفاف برای بهبود دید راننده یا سرنشین و ایجاد خودرویی با ظاهری آیندهنگر و چشمنواز استفاده شود. این مواد شفاف میتوانند به صلاحدید راننده مات شوند و خودرو را فوقالعاده قابل انعطاف کنند و به رانندگان اجازه دهند هر بار با خودرویی با ظاهری متفاوت رانندگی کنند.
فضای داخلی خودروهای آینده
نمایشگرهای واقعیت افزوده میتوانند اطلاعات را بدون نیاز به برداشتن نگاه از جاده به راننده منتقل کنند. با این فناوری، تصاویر، متن و انیمیشنها روی شیشه جلو نمایش داده میشوند. برخی از تولیدکنندگان خودرو در حال حاضر نسخهای از این ویژگی را در اختیار دارند و از آن برای نمایش مسیر پیشنهادی استفاده میکنند.
این فناوری میتواند با گذشت زمان پیشرفتهتر و مقرونبهصرفهتر شود. در سالهای آینده، احتمالاً شاهد استفاده از فناوری نمایشگر واقعیت افزوده برای اهداف مختلف باشیم. شاید مربیان رانندگی بتوانند به صورت مجازی در کلاسها شرکت کنند و از گوشه شیشه جلو با راهنماییهای بصری به داوطلبین یادگیری رانندگی مشاوره دهند.
داشبورد یک خودرو در دهه آتی دادههای بین خودروها، مانند اطلاعات ترافیکی را نمایش خواهد داد تا به راننده در انتخاب کارآمدترین مسیر کمک کند. همچنین میتواند دادههای حسگرهای پیشرفته را نشان دهد و رانندگان را از سرعت متوسط سایر وسایل نقلیه در جاده یا هر چیز دیگری که ممکن است برای رانندگی ایمن به آن نیاز داشته باشند، آگاه نگه دارد. کارشناسان شک دارند خودروهای کاملاً خودران در دهه آتی بتوانند بدون زحمت در جادهها تردد کنند اما بدون شک این فناوری در حال توسعه است و شاید خودروها بخشی از ویژگیهای خودران بودن را در دهه بعد در خود جای دهند.
اما میتوان گفت در ۲۵ سال آینده، داشبورد خودروها احتمالاً عناصری از واقعیت افزوده را در خود خواهند داشت. این داشبوردهای تعاملی و لمسی تجزیه و تحلیل دادههای پیچیدهای را برای رانندگانی فراهم میکنند که میخواهند مطمئن شوند رانندگی آنها از نظر مصرف انرژی کارآمد است یا قصد دارند رفت و آمد خود را سادهتر کنند. داشبوردهای دارای واقعیت افزوده میتوانند با ویژگیهایی مانند مانیتور ضربان قلب و اسکن وضعیت بدن، بر وضعیت سلامتی رانندگان و مسافران خود نظارت کنند.
ویژگیهایی مانند این، از نرمافزارهای پیشرفته خودروها برای ارائه ارزش افزوده به رانندگان استفاده میکنند. کارشناسان خودرو پیشبینی کردهاند که در دهه 40 هزاره سوم، خودروهای کاملاً خودران با استفاده از آرایههای حسگر پیشرفته و الگوریتمهای هوش مصنوعی برای رانندگی با حداقل دخالت انسان، متداول خواهند بود. زیرساختهای جادهای که باید به وجود بیایند خودروها را قادر میسازند تا علائم جادهای را به تنهایی تشخیص داده و به آنها پاسخ دهند.
فراتر از رابطهای داشبورد امروزی، رابطهای زیستی-یکپارچه میتوانند تجربه رانندگی را بسیار حسیتر کنند. رانندگان خواهند توانست آنچه را که خودرو احساس میکند، از وزش باد گرفته تا تعویض دنده موتور به دنده بالاتر، حس کنند. یک رابط زیستی-یکپارچه به اشکال مختلف وجود خواهند داشت؛ از دستگاه الکترونیکی انعطافپذیر و سبک قابل پوشیدن تا یک حسگر کوچک مانند یک برچسب. دستگاهی مانند این میتواند اطلاعات دیجیتال را دریافت کرده و آن را به سیگنالهایی تبدیل کند که بتوانید در بدن خود احساس کنید.
خودروی سالهای بعد از پایان دهه 60 هزاره سوم به هوش مصنوعی مجهز خواهند بود که میتواند احساسات شما را حس کند تا تجربه بهتری را در هنگام سفر برای شما فراهم کند. یک خودرو بیشتر به یک همراه در جاده تبدیل میشود و با همکاری با راننده-مسافر سفر را دلپذیرتر میکند. برخی کارشناسان پا را از این فراتر میگذارند: خودروها به تصمیمگیری آنی مجهز میشوند؛ خودروهای خودران بر اساس عوامل مختلفی مانند ترافیک، شرایط آب و هوایی و هرگونه توقف در مسیر رسیدن به مقصد اصلی، بهترین مسیر را انتخاب میکنند. در داخل خودرو هم مسافران میتوانند صندلیهای قابل تنظیم و متحرک خود را بچرخانند تا بتوانند رو به روی یکدیگر قرار گیرند و با هم صحبت کنند.
رانندگان قادر خواهند بود با استفاده از یک هدست رابط عصبی پوشیدنی و غیرتهاجمی برای کنترل سرعت، به خودرو با افکار خود جهت دهند. این فناوری بهویژه رانندگی را برای افراد دارای معلولیت جسمی امکانپذیرتر میسازد و میتواند به عنوان جایگزینی برای رانندگی خودکار باشد. خودرویی که ۵۰ سال بعد در جادهها خواهد بود احتمالاً یک فضای متحرک هوشمند با ذهن هوش مصنوعی است که کاملاً قادر به برقراری ارتباط با سرنشینان است.
داخل خودرو فضایی چندمنظوره است که در آن سرنشینان میتوانند از سرگرمیهای هولوگرافیک واقعگرایانه لذت ببرند، بر روی یک تخت راحت بخوابند و در طول سفر حتی بتوانند به تمرینات نرمشی خود هم بپردازند. به باور کارشناسان خودرو چندمنظوره بودن میتواند یکی از ویژگیهای کلیدی خودروها در ۵۰ سال آینده باشد؛ ویژگیهای ماژولاری که فضا را مطابق با نیاز سرنشینان تغییر میدهند.
حتی جلوتر که برویم خودروها احتمالاً تبدیل به یک سیستم یکپارچه بیولوژیکی میشوند: به عنوان مثال، موجودات زنده مانند گیاهان ممکن است هوا را تصفیه کنند. ما میتوانیم به آیندهای نگاه کنیم که در آن خودروها نهتنها کربن خنثی، بلکه کربن منفی هستند و هوای داخل و خارج خودرو را تمیز میکنند. گیاهان زنده در دیوارههای تراریوم ادغامشده در خودرو یک افزودنی زیباست که سفر با خودرو را آرامشبخشتر کنند. برخی بر این باورند ویژگیهای پیشرفتهای مانند چاپ سهبعدی یا حتی تکثیر ماده در خودروها تعبیه خواهد شد، به این معنی که افراد بتوانند در حین سفر از خودروی خود به عنوان یک کارگاه پیشرفته استفاده کنند. این امر به ویژه برای صنعتگران و تعمیرکاران یا حتی امدادگران در آمبولانسهای آیندهنگر که نیاز به ساخت تجهیزات پزشکی سفارشی برای بیمار دارند، مفید خواهد بود.
آمارها چه میگویند؟
نشریه اینترنتی اتو آپروو مینویسد که کارشناسان حوزه فناوریهای نهفته (فناوریهایی که به طور مستقیم در دستگاهها و سیستمهای مختلف تعبیه و برای انجام وظایف خاصی در آن سیستمها طراحی شدهاند) پیشبینی میکنند که رانندگی تا حدی خودران در 10 سال آینده ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار درآمد ایجاد خواهد کرد. درحالیکه این فناوری هنوز بسیاری از مردم را نگران میکند، مطالعات نشان دادهاند که بیش از ۹۴ درصد از تصادفات رانندگی که هر ساله در سراسر جهان رخ میدهد، ناشی از خطای انسانی است.
کارشناسان بر این باورند که خودروهای بنزینی به تاریخ خواهند پیوست. آینده از آن خودروهای برقی و خودرانهاست. بر اساس گزارش «آژانس بینالمللی انرژی» فروش خودروهای برقی در سال ۲۰۲۴ از ۱۷ میلیون دستگاه در سراسر جهان فراتر رفت و سهم فروش آن به بیش از 20 درصد رسید. تنها 3/5 میلیون دستگاه خودروی برقی اضافهشده به آمارِ خودروهای برقی در سال ۲۰۲۴ در مقایسه با سال قبل، بیشتر از کل تعداد خودروهای برقی فروختهشده در سراسر جهان در سال ۲۰۲۰ است.
چین همچنان پیشتازی خود را در این صنعت حفظ کرد و خودروهای برقی تقریباً نیمی از کل فروش خودروی چین را در سال ۲۰۲۴ از آنِ خود کردهاند. بیش از ۱۱ میلیون خودروی برقی فروخته شده در چین در سال گذشته، بیشتر از فروش جهانی تنها دو سال قبل از آن بود. در نتیجه رشد مداوم و پرقدرت خودروهای برقی، از هر ۱۰ خودرو در جادههای چین، یک خودرو برقی است.
اروپا در سال ۲۰۲۴ با کاهش طرحهای یارانهای و سایر سیاستهای حمایتی، شاهد رکود فروش بود، اما سهم فروش خودروهای برقی حدود 20 درصد باقی ماند. در ایالات متحده، فروش خودروهای برقی نسبت به سال گذشته حدود ۱۰ درصد افزایش یافت و به بیش از یک خودرو از هر ۱۰ خودرو فروخته شده رسید.
بازارهای نوظهور خودرو در آسیا و آمریکای لاتین در حال تبدیل شدن به مراکز جدید رشد فروش خودروهای برقی هستند و فروش این نوع خودروها در سال ۲۰۲۴ با بیش از ۶۰ درصد افزایش به تقریباً ۶۰۰۰۰۰ دستگاه رسیده است یعنی تقریباً به اندازه بازار ۵ سال قبل اروپا. در آسیای جنوب شرقی، فروش خودروهای برقی تقریباً ۵۰ درصد رشد داشته و ۹ درصد از کل فروش خودرو در منطقه را تشکیل میدهد، و سهم فروش در تایلند و ویتنام بهطور قابل توجهی بالاتر است. در برزیل، بزرگترین بازار خودرو در آمریکای لاتین، فروش خودروهای برقی در سال ۲۰۲۴ بیش از دو برابر شد و به ۱۲۵۰۰۰ دستگاه و سهم فروش بیش از ۶ درصد رسید.
فروش خودروهای برقی در آفریقا نیز بیش از دو برابر شده است که بیشتر به دلیل رشد فروش در مصر و مراکش است، هرچند هنوز هم خودروهای برقی کمتر از ۱ درصد از کل فروش خودرو در سراسر قاره را تشکیل میدهند. حمایت سیاستی و واردات نسبتاً مقرونبهصرفه خودروهای برقی از چین نقش محوری در افزایش فروش برخی از بازارهای نوظهور خودروهای برقی در دنیا داشته است؛ به عنوان مثال ۸۵ درصد از فروش خودروهای برقی در برزیل و تایلند تولیدات چین هستند. در تمام اقتصادهای نوظهور خارج از چین، واردات از چین ۷۵ درصد از افزایش فروش خودروهای برقی را در سال ۲۰۲۴ تشکیل داده است.
یکی از بزرگترین مشکلات خودروهای برقی مسئله شارژ و باتری این خودروهاست. هنوز هم حتی در میان بهترین برندهای خودروهای برقی از جمله تسلا، تعویض باتری کاری است زمانبر. از این رو خودروسازان بر آنند تا خودروهای برقی آینده خودروهایی باشند که به راحتی و بدون استفاده از مکانیک امکان تعویض قطعات داشته باشند. بهویژه مدلهایی که زمان شارژ کمتری دارند مسلماً در اولویت تولید هستند.
به غیر از فناوریهایی که پیشتر ذکر آنها رفت و خودروسازان و طراحان خودرو به دنبال راهاندازی این فناوریها در خودروهای آیندهنگر خود هستند، خودروهای برقی که در سال ۲۰۲۵ از راه میرسند، نوید پیشرفتهای چشمگیری را به همراه دارند و این پیشرفتها چه از نظر برد و چه از نظر عملکرد کلی قابل توجه هستند.
تمرکز اصلی روی باتریهای بهبود یافته است. رقابت برای باتریهای با انرژی بیشتر ادامه دارد و تولیدکنندگان از ساخت باتریهایی خبر میدهند که قادر به ذخیره بیشتر انرژی در حجمهای کمتر هستند. در نتیجه باید بهزودی منتظر باتریهایی باشیم با بردهایی تا ۶۰۰ کیلومتر یا بیشتر، بدون آنکه وزن اضافی به خودروها وارد شود.