منازعه میان جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان در طول سه دهه گذشته به اصلی‌ترین شاخصه تعریف وضعیت ژئوپلیتیکی منطقه قفقاز جنوبی تبدیل شده‌است. استمرار درازمدت این منازعه باعث شده‌است تا بازیگران منطقه‌ای و قدرت‌های منطقه‌ای عملکرد خود را در منطقه براساس نمودها و شرایط این منازعه تعریف کنند.
اظهارنظر اخیر کمال خرازی با واکنش‌های زیادی در ایران و خارج از کشور مواجه شد. این نخستین بار نبود که خرازی در مورد تغییر بالقوه در دکترین هسته‌ای ایران سخن می‌گفت. تیرماه سال ۱۴۰۱ نیز خرازی در گفت‌وگویی با شبکه خبری الجزیره از توانایی ایران برای تولید بمب هسته‌ای گفته‌بود. خرازی در این گفت‌وگو تاکید کرد: «بر کسی پوشیده نیست که ما توانایی فنی تولید بمب اتم را داریم ولی تصمیمی برای این کار نداریم.» خرازی گفته‌بود: «تنها در چند روز سطح غنی‌سازی اورانیوم را از ۲۰ درصد به ۶۰ درصد رساندیم و به سادگی می‌توان آن را به ۹۰ درصد رساند.»
آبراهامیان معتقد است که سرکوب اعتراض‌های دانشجویی ضداسرائیل در هفته‌های گذشته، نتیجه یک پروژه دودهه‌ای است که باعث شده‌است نقش و نفوذ حامیان مالی و ثروتمندان در دانشگاه‌های آمریکا افزایش پیدا کند. به اعتقاد او نقش تعیین‌کننده‌ای که حامیان مالی در اداره دانشگاه‌های آمریکا پیدا کرده‌اند، باعث شده‌است که تمایلات این دسته از ثروتمندان در نحوه مواجهه با دانشجویان و دانشگاهیان اثرگذارتر شود و به همین دلیل شکاف شدیدی میان اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها با رؤسا و هیئت امنای این دانشگاه‌ها پدید آمده‌است.
کتاب «شاه و شطرنج خاورمیانه» بررسی دقیقی از اسناد و روایات حضور منطقه‌ای ایران و روابط حکومت شاه با بازیگران غیردولتی در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ است که نشان می‌دهد سیاست حمایت ایران از بازیگران غیردولتی برای رسیدن به اهداف خود از پیش از انقلاب اسلامی هم بخشی از استراتژی منطقه‌ای تهران بوده‌است. این کتاب به‌صورت ویژه روابط حکومت شاه با کردهای عراق و مصطفی بارزانی و همچنین حمایت شاه از تلاش‌های امام موسی‌صدر برای ایجاد همبستگی و ارتقای جایگاه شیعیان در لبنان را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که حکومت شاه به صورت ویژه از تلاش‌ها برای تقویت بازیگران غیردولتی برای رسیدن به اهداف منطقه‌ای‌اش به ویژه مقابله با قدرت گرفتن ناسیونالیسم عربی و نفوذ کمونیسم استفاده کرده‌است.
شاید برای بسیاری از مخالفان حکومت جمهوری اسلامی و حامیان اسرائیل، پاسخ ساده در مورد عامل خصومت میان ایران و اسرائیل به ایدئولوژی و ماهیت جمهوری اسلامی بازگردد. برخی ادعا می‌کنند که در منطقه خاورمیانه بزرگ، ایران، اسرائیل و ترکیه سه قدرتی هستند که به صورت طبیعی در محاصره تهدید پان‌عربیسم، متحد یکدیگر محسوب می‌شوند. گروهی دیگر هم ایران، اسرائیل و ارمنستان را در محاصره پان‌عربیسم و پان‌ترکیسم متحد طبیعی یکدیگر می‌دانند. اما بسیاری از کارشناسان هستند که چنین تحلیل‌هایی را ساده‌انگارانه تلقی می‌کنند و معتقدند که چنین اتحادهایی به لحاظ عملی امکان‌پذیر نیست و تعارض منافع طرف‌ها بارها ثابت شده‌است.
در روزهای ۱۳ و ۱۴ آوریل ۲۰۲۴ موجی از حملات پهپادی و موشکی ایران به اسرائیل آغاز شد و برای نخستین بار، ایران از خاک خود اسرائیل را هدف قرار داد. یک هفته بعد، حمله کوچکی به یکی از مواضع نیروی هوایی ایران در اصفهان انجام شد که به گزارش رسانه‌ها پاسخ اسرائیل به حمله ایران تلقی می‌شد. پژوهشگران مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن در یادداشت‌هایی این وقایع را بررسی کرده‌اند و ارزیابی می‌کنند که این وقایع چه اثری در آینده خاورمیانه و سیاست‌های واشنگتن در قبال منطقه بر جای خواهد گذاشت.
مقام‌های ارشد دولت چین به شکل محتاطانه در مورد وضعیت جاری در خاورمیانه سخن می‌گویند. مواضع چین عمدتاً با هدف به دست آوردن دل افکار عمومی جنوب جهانی با محور «عدالت برای فلسطینیان» و «ضرورت توقف فوری خشونت‌ها» بیان می‌شود اما در عین حال پکن تلاش می‌کند از اظهارنظرهایی که باعث آزردن دولتمردان اسرائیل و حامیان غربی‌اش شود، اجتناب کند.
سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که در این شرایط دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران باید به‌شدت فعال‌تر شود و ضمن در پیش گرفتن دیپلماسی متوازن و متعادل با همه کشورهای جهان، به‌دنبال خنثی کردن تلاش‌های حامیان اسرائیل برای افزایش فشار علیه ایران باشد. این دیپلمات پیشین معتقد است که وزارت امور خارجه باید تلاش برای احیای برجام و خروج از لیست سیاه FATF را در اولویت کارهای خود قرار دهد، چراکه این دو پرونده باعث شده‌است که استمرار تحریم‌های گسترده علیه ایران باعث مشکلات عدیده اقتصادی برای کشور شود.
