پزشکیان برای وفاق باید اصول اخلاقی را رعایت کند

مسعود سپهر، استاد علوم سیاسی دانشگاه شیراز و فعال سیاسی اصلاح‎طلب معتقد است که «رویکردی که دولت‌های قبل در تخریب دولت‌های پیش از خود و انداختن مسئولیت مشکلات به گردن آنها داشتند، دیگر بین افکار عمومی جایگاهی ندارد و اگر مسعود پزشکیان رویکرد اخلاقی و برعهده گرفتن مسئولیت دولت با هر شرایطی که تحویل گرفته است را اجرایی نکند، منجر به از بین رفتن سرمایه اجتماعی و فروپاشی بسیاری از ساختارها می‌شود.» در ادامه گفت‌وگوی هم‌میهن درباره رویکرد اخلاقی مسعود پزشکیان و بازگشت اعتماد ازدست‌رفته را می‌خوانید. 

‌مسعود پزشکیان از زمانی که اداره کشور را در دست گرفت، یک رویکرد اخلاقی را در پیش گرفت و فضای رسانه‌ای را به انتقاد از دولت‌های قبلی اختصاص نداد. فکر می‌کنید این رویکرد چقدر در جلب اعتماد مردم به دولت‌ها تاثیرگذار خواهد بود؟

دولت آقای دکتر پزشکیان با عنوان دولت وفاق وارد کار شده است و در واقع تجربه جدیدی در حال اجرا شدن است که از انداختن مشکلات به گردن دولت‌های قبلی خودداری می‌کند. هدف آقای پزشکیان جلب اعتماد مردم است؛ به‌ویژه جلب اعتماد گروه‌های دیگر سیاسی که به هر دلیل بخش زیادی از قدرت واقعی را نیز در دست دارند و می‌توانند با کارشکنی خود بسیاری از کارها را به تاخیر بیاندازند.

این مسئله زمانی می‌تواند مورد قضاوت قرار گیرد که عملکرد گروه‌های دیگر منتسب به دولت‌های قبلی را بتواند تغییر دهد و به همکاری با دولت جدید روی بیاورند. در واقع قضاوت درباره تاثیر این رویکرد بر مردم در درجه اول به تاثیری که بر گروه‌های حاضر در قدرت در دولت قبلی خواهد داشت معطوف می‌شود و بعد به تبع آن آرامشی که برای مردم ایجاد می‌شود منجر به ظهور تاثیرهای ثانویه خواهد شد.

قدر مسلم این است که زمانی که ما انگشت اتهام را به طرف دیگری می‌گیریم سه تا از انگشت‌های ما به طرف خودمان است و چنین اتفاقی می‌تواند در مورد هر دولتی بیفتد. کسانی در مورد دولت اتهام‌زنی می‌کنند که نسبت به توانایی‌های خود مطمئن نباشند و اعتمادبه‌نفس کافی نداشته باشند. مشکلی که الان وجود دارد، کاهش سرمایه اجتماعی است. بخش بزرگی از جامعه به دولت‌ها از هر جناحی اعتماد ندارند و این یک واقعیت است که تعداد کسانی که در انتخابات شرکت نکردند از کل کسانی که با هر سلیقه و دلیلی در انتخابات شرکت کردند بیشتر هستند.

بنابراین اعتمادسازی و بازگرداندن سرمایه اجتماعی بسیار مهم است و مهمترین قسمت آن نیز همین است که افراد مسئولیت کارهایی که کردند را بپذیرند و برعهده بگیرند. متاسفانه این رسم در گذشته نبوده است و اینکه چه نتیجه‌ای حاصل می‌شود به گذر زمان و همچنین عملکردها به‌ویژه عملکرد نیروهای حاضر در قدرت بسیار ارتباط دارد.

الان متاسفانه دیده می‌شود برخی از بلندگوهای دولت قبلی تنها کاری که در یادداشت‌ها و پیام‌های خود انجام می‌دهند این است که سعی می‌کنند همه صحبت‌های عادی که در ارائه مطالب مختلف از سوی دولت جدید صورت می‌گیرد را به عنوان ابزار مقابله فرض کنند و با عددسازی و آمارسازی از دولت قبلی یک قهرمان بسازند. اینکه دولت جدید بتواند در این سیاست جدید موفق شود به این نیز باز می‌گردد که این گروه هم دست از این کار بردارند و یاد بگیرند که اشتباهات خود را بپذیرند و خودشان به اشتباه اقرار کنند، نه اینکه آن را به گردن دیگری بیاندازند و با معصوم‌سازی جلوی نقد سازنده و درس گرفتن از اشتباهات را بگیرند. 

‌آیا این رویکرد آقای پزشکیان که متفاوت از رویکرد دیگر دولت‌ها است را ناشی از ویژگی اخلاقی ایشان می‌دانید و یا اینکه خواستند این رویکرد را در پیش بگیرند تا مسئولیت‌ها را بپذیرند و واقعیتی که مردم می‌خواهند و انتظار دارند از زبان مسئولین بشنوند را بیان کنند؟

من احساس می‌کنم که آقای پزشکیان با توجه به سابقه بسیار زیادی که در مجلس داشتند و با همه دولت‌ها و پشت پرده دولت‌ها مواجه بودند، وقتی وارد این صحنه شدند به این نتیجه رسیدند روشی که آنها در پیش گرفتند امکان جلو رفتن را ندارد و خودش موفق نخواهد شد. در واقع زمانی که دروغ گفته می‌شود و زمانی که دروغ برملا می‌شود، تاریخ مصرفی دارد و نمی‌شود یک ملت را برای همیشه فریب داد.

اگر دولتی به جای دولت آقای پزشکیان برسر کار می‌آمد که با شعارها و بلوف‌هایی که همه مردم طی سالیان گذشته با آن مواجه شدند دولت‌اش را پیش ببرد، صددرصد می‌شود گفت به سرعت به وضعیت از کار افتادن و توقف می‌رسید. حتی در  اواخر دولت قبل هم دیگر خیلی از مسائل قابل تکرار نبود و چیزهایی که بیان می‌شد برای  مردم قابل پذیرش نبود و سرمایه اجتماعی به پایین‌ترین حد خود رسیده بود.

آقای پزشکیان صرف نظر از اینکه در سابقه زندگی شخصی او صداقت و راستی وجود دارد، اما واقعاً به این نکته رسیده است که امکان ادامه آن وضعیت وجود ندارد. برای نمونه مسئله مازوت‌سوزی و قطع برق را در نظر بگیرید؛ در سال‌های قبل مازوت‌سوزی انجام می‌شد و انکار می‌شد درحالی‌که مردم دود آن را در آسمان می‌دیدند، ایشان هم اگر همان رویه را در پیش می‌گرفت بن‌بست مطلق بود.

در واقع راه دیگری برای ایشان وجود ندارد که با مردم روراست باشند و سرمایه اجتماعی را بازگردانند. کارت‌های بازی کردن با افکار عمومی به خاطر بد بازی کردن دولت‌های قبلی همه‌اش سوخته است و به همین دلیل هم صرف‌نظر از صداقت ذاتی ایشان چاره دیگری برای ایشان وجود ندارد و هر کار دیگری غیر از این انجام شود، منجر به از بین رفتن سرمایه اجتماعی و فروپاشی بسیاری از ساختارها می‌شود. 

‌پس رویکرد اخلاقی‌آی که پزشکیان در پیش گرفته برای دولت حیاتی و لازم است... 

حتماً همینطور است. در واقع بن‌بستی که توسط دولت‌های قبلی ایجاد شده راهی جز حرکت با رویکرد اخلاقی را باز نگذاشته است.