لابی‌های بودجه

به نظر می‌رسد قرار نیست صف‌بندی‌ها، زدوبندها و نگاه‌های جریانی دست از سفره تصمیم‌گیران بیرون بکشد و جناح‌بندی‌های سیاسی همچنان تمام موضوعات، حتی بررسی و تصویب بودجه 1404 را تحت سلطه خود قرار داده و حرف اول را می‌زنند.

پربیراه نیست اگر بگوییم نگاه‌های جریانی به قدری قوت گرفته که علاوه بر شکاف بین دولت و مردم - که بارها و بارها مسئولان از آن سخن گفتند - حالا شکاف سیاسی در طیف‎های مختلف اصولگرایان نیز عمق پیدا کرده است. دولت چهاردهم به‌ویژه رئیس‌جمهور که با شعار «وفاق ملی» سکان قوه اجرایی کشور را به دست گرفت، علاوه بر تشکیل جلسات به تندروترین مخالفان مجلس که سردمدار آن جبهه پایداری است و حتی حزب مؤتلفه، در انتصابات خود نگاه وفاق‌محور داشت.

شاید این اقدام پزشکیان با واکنش‌های منفی بسیاری روبه‌رو شد اما او نشان داد که می‌خواهد اختلافات سیاسی را به اختلاف‌نظر تبدیل کند؛ شاید انسجامی نسبی در کشور حاصل شود. در برابر این رفتار دولت، هنوز نگاه‌های سیاسی تندروانه به دولت و فعالیت‌های آن وجود دارد؛ نگاه‌هایی که به دنبال ناکارآمد نشان دادن و از کارانداختن دولت است تا دوباره قدرت را به دست بگیرد و یکه‌تازی کند.

این نگاه به مجلس هم رخنه کرده است و شاهد آن هستیم با وجود تاکیدات بسیار برای تعامل مناسب بین دولت و مجلس، باردیگر این رابطه دستخوش بازی‌های سیاسی می‌شود. از جمله یکی از آخرین نمونه‌های آن، دیدار برخی نمایندگان مجلس با سعید جلیلی از رقبای انتخاباتی پزشکیان و از چهره‌های شاخص جریان مخالف دولت؛ آن هم چندی قبل از بررسی کلیات بودجه است؛ درحالی‌که جلیلی سال‌هاست خود را دولت در سایه نامیده و فعالیت دولت در سایه‌اش برای دولت‌های همسو و غیرهمسو مشکلات و مصائبی به وجود آورده است.

او به مجلس آمد تا در مورد بودجه سال 1404 نظر دهد. نتیجه این هم‌اندیشی با جلیلی، رئیس دولت سال‌ها در سایه، این شد که غلامرضا تاج‌گردون، رئیس کمیسیون تلفیق در صفحه شخصی اینستاگرامش نوشته است: «روزی که بررسى کلیات بودجه در صحن علنی بودجه مطرح شد آقای رئیس‌جمهور تشریف آورد مجلس و صحبت‌های خودش را ارائه داد و چند دقیقه‌ای نشست و رفت.

نمی‌دانست صبح زود رقیب انتخاباتی‌اش در مجلس حضور پیدا کرده بود و با نشستی منتقدانه در خصوص کلیات بودجه، تلویحاً خواستار ردکلیت بودجه شده بود. با شروع به‌کار جلسه فکر کنم ٨٦ نفر مخالف کلیات اسم نوشتند و اگر اشتباه نکنم حدود ٣٨ نفر هم موافق. در حساب و کتاب مجلس این یعنی کلیات رد می‌شود؛ به‌خصوص اینکه سران جریان مخالف، خودشان هم اسم نوشته بودند و هم صحبت کردند.»

او با اشاره به اینکه کار کمی سخت به نظر می‌رسد، افزود: «به دلیل اینکه تمایل ندارم وقتی مسئولی به مجلس می‌آید جلو بروم، جلو نرفتم و نتوانستم ایشان را ببینم. دیدم قصد ترک مجلس را دارد رفتم و خدمت‌شان عرض کردم نمی‌خواهید بمانید تا آخر جلسه؟ متوجه شدم فضای صحن دستش نیست و خیلی ساده گفت: نمی‌دانم لازمه بمانم. مگر مشکلی وجود دارد؟ شما که هستید.

اگر فکر می‌کنید لازمه تا بروم و برگردم. پیش خودم فکر کردم وقتی ما می‌توانیم با مشارکت و همراهی مشکلات را حل کنیم چرا باید به صورت هم چنگ بزنیم؟ جلسه دفاع خیلی جدی بود و من هم آخر جلسه صحبت جدی و مفصلی داشتم و بودجه با بیش از ٥٨ درصد رای مثبت تصویب شد. آخر جلسه چند نفر از سران منتقد که حتی مخالف هم ثبت‌نام کرده بودند، گفتند: ما توجیه شدیم و صحبت‌های شما را پذیرفتیم و رای دادیم. می‌خواستم بگویم خیلی از اختلافات را می‌شود با حرف و مذاکره حل کرد.»

کاهش قدرت با افزایش مشارکت مردم

تاجگردون به این موضوع مهم اشاره می‌کند که افرادی خارج از مجلس آنقدر برخی از نمایندگان را تحت سیطره خود قرار داده‌اند که به مجلس دعوت می‌شوند و حتی رای نمایندگان را هم تحت تاثیر قرار می‌دهند. پزشکیان مخالفان خود و تندروها را دعوت می‌کند تا گفتمان «وفاق ملی» را پیش ببرد اما برخی از این افراد که گاه با وفاق بیگانه‌اند، به رقیب دولت میدان می‌دهند و رفتارهایشان این شائبه را به وجود می‌آورد که انسجام ملی برایشان اهمیتی ندارد.

برخی از نمایندگان سابق مجلس البته این رفتارها را حاکی از آن می‌دانند که انسجام و وحدت ملی به افزایش مشارکت مردم می‌انجامد اما مشارکت مردم با قدرت آنها رابطه مستقیم دارد و هر چقدر این مشارکت بیشتر شود، قدرت آنها کمتر می‌شود. عقل به آنها حکم می‌کند که به دنبال ایجاد شکاف و انشقاق اجتماعی باشند تا قدرت خود را از دست ندهند و بیش از آن که به منافع ملی بیاندیشند، به منافع و قدرت جریانی توجه دارند.

در همین راستا و در گفت‌وگو با فرهاد شهرکی عضو کمیسیون تلفیق بودجه، عبدالوحید فیاضی نماینده نور و محمودآباد، مصطفی پوردهقان نماینده اردکان، علی آذری نماینده قوچان و فاروج و مجید نصیرپور نماینده سراب به بررسی مشاوره و دیدار نمایندگان مجلس با سعید جلیلی و اختلافات درباره بودجه 1404 پرداختیم.