بررسی احتمال اعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران؛
حمله دیپلماتیک
گروه خبر: تصمیم برای وضع تحریمهای جدید علیه ایران، از سوی مقامات اروپایی و آمریکایی بعد از حمله ایران به اسرائیل تائید شده است. ایالات متحده آمریکا وضع تحریمهای جدید علیه ایران را اعلام کرده و قرار است جلسه سران اتحادیه اروپا نیز با هدف بررسی این تصمیم برگزار شود. اگرچه تحریم موضوع جدیدی برای ایران نیست و به قول بسیاری از سیاستمداران و کارشناسان دیگر حوزه مهمی برای تحریمهای جدید باقی نمانده است، با این حال وضع هر تحریمی علیه ایران در فضای بینالمللی میتواند نگرانکننده باشد.
در این شرایط رسانههای غربی درباره تحریمهای جدید ایران، به این موضوع پرداختهاند که آیا تحریمهای جدید کارساز هستند؟ رسانههایی همچون رویترز، دویچهوله و یورونیوز با پرداختن به این موضوع به نوعی تحریمها را تشکیک کردهاند. در هر صورت، اخبار و اظهارنظرها و حتی تصمیم برای وضع تحریمهای جدید حاکی از آن است که اروپاییها و آمریکاییها نسبت به آغاز یک جنگ گسترده در منطقه نگراناند.
بازیگردانی اسرائیل
یسرائیل کاتس، وزیر خارجه اسرائیل دو روز قبل در شبکه ایکس (توئیتر) نوشت که به ۳۲ کشور پیام فرستاده و با دهها وزیر خارجه و مقامات ارشد دیگر کشورها درباره تحریم برنامه موشکی ایران و تروریستی اعلام کردن سپاه گفتوگو کرده است. این مقام رژیم تلآویو از عبارت «حمله دیپلماتیک» استفاده میکند.
رژیم تلآویو صحنهگردان اصلی این بازی است که در مراودات دیپلماتیک با کشورهای مختلف، خواستار اعمال تحریمهای بیشتر علیه تهران شده است.
پیش از این هممیهن گفتوگویی با قاسم محبعلی، دیپلمات پیشین کشورمان انجام داد و وی معتقد بود که ممکن است رژیم صهیونیستی بهعنوان امتیاز در مقابل خودداری از پاسخ به حمله ایران، خواستار تحریم بیشتر علیه کشورمان شود.
در حال حاضر آمریکا در اعمال تحریم و تصویب قوانین ضدایرانی پیشتاز است اما برخورد تحریمی با ایران از سوی اروپا با اما و اگرهایی مواجه شده است. اسرائیل به غیر از فشار بر کشورها برای اعمال تحریم بر ایران، بهدنبال شناسایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بهعنوان یک گروه تروریستی است. تلآویو این خواسته را از کشورهای اروپایی دارد چراکه پیش از این و در دوران دونالد ترامپ، این نهاد در فهرست سازمانهای تروریستی آمریکا قرار گرفت.
افزایش تحریمهای اروپایی
دیوید کامرون، نخستوزیر پیشین و وزیر خارجه فعلی انگلستان روز گذشته در اسرائیل با اسحاق هرتزوگ، رئیس رژیم صهیونیستی دیدار و گفتوگو کرد. کامرون در گفتوگویی که با خبرنگاران داشت، حمایت تمامقد لندن از اسرائیل را اعلام کرد و خواستار اعمال تحریمهای بیشتر و هماهنگ علیه ایران شد.
وزیر خارجه انگلیس ابراز امیدواری کرد که پاسخ احتمالی اسرائیل به حمله ایران، تشدید تنش را به حداقل برساند. به گزارش ایرنا، وزیر خارجه انگلیس گفت: «ما خواهان وضع تحریمهای هماهنگ علیه ایران هستیم. بریتانیا در چارچوب نظام تحریمی خود، سپاه پاسداران و دهها نفر در ایران را تحریم کرده است اما به نظرم ما میتوانیم اقدامات بیشتری را صورت دهیم تا نشان دهیم که در یک جبهه هستیم.»
ریشی سوناک، نخستوزیر انگلیس نیز از آمادهسازی یک بسته از اقدامات هماهنگ در گروه ۷ برای اعمال تحریم علیه ایران خبر داد.
آنالنا بائربوک، وزیر خارجه آلمان در دیدار با کامرون و هرتزوگ حاضر بود. بائربوک پیش از سفر به اسرائیل، از لزوم تحریم بیشتر ایران صحبت کرد. به گزارش خبرگزاری دویچهوله – وابسته به دولت آلمان – وزیر خارجه این کشور اعلام کرده است که برای تشدید تحریمها علیه برنامه پهپادی ایران تلاش خواهد کرد.
او در این رابطه با بیان اینکه در پاییز گذشته همراه با همتای فرانسوی و سایر همتایان اروپایی خود تلاشهایی معطوف به گسترش تحریمهای موجود علیه جمهوری اسلامی بر فناوریهای موشکی این کشور انجام دادهاند، ابراز امیدواری کرد که این تلاشها حالا مشترکاَ در سطح اروپا به نتیجه و تصمیمگیری برسد.
براساس این گزارش، بائربوک تاکید کرده است که در اتحادیه اروپا برای تشدید تحریمها علیه ایران اقدامات و تلاشهایی انجام خواهد شد. این دو مقام اروپایی با بنیامین نتانیاهو دیدار کردند.
بنا بر گزارش فارس، این دیدار در قدس اشغالی (اورشلیم) صورت گرفته است. روزگذشته دفتر نخستوزیر اسرائیل با صدور اطلاعیهای، از بائربوک و کامرون به خاطر «حمایت بیچونوچرای دولتهایشان و ایستادگی آنها در دفاع بیسابقه در برابر حمله ایران به اسرائیل» تشکر کرد.
جوزف بورل، رئیس اتحادیه اروپا نیز از اهمیت اعمال تحریم علیه ایران صحبت کرده است. البته بورل پیش از این اعلام کرده بود که اتحادیه اروپا امکان قرار دادن سپاه در فهرست گروههای تروریستی را ندارد اما اخبار حاکی از این است که او مخالفتی با اعمال تحریمهای بیشتر علیه جمهوری اسلامی ندارد.
به گزارش دویچهوله، بورل شامگاه سهشنبه پس از برگزاری نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل گفت: «تشدید تحریمها باید بر صادرات تسلیحات ایران از جمله عرضه هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه تأثیر بگذارد.» مقامات اروپایی ادعا میکنند که پهپادهای ایران در جنگ اوکراین استفاده میشوند.
تحریمهای آمریکایی
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی جو بایدن بامداد چهارشنبه از اعمال تحریمهای جدید علیه ایران خبر داد. آنطور که العربیه گزارش داده، در روزهای آینده، ایالات متحده تحریمهای جدیدی را علیه ایران اعمال خواهد کرد و سپاه پاسداران، وزارت دفاع و برنامههای پهپادی و موشکی ایران هدف این تحریمها خواهد بود. سالیوان ابراز امیدواری کرده که شرکای واشنگتن بهزودی تحریمهایی علیه ایران اعمال کنند.
مشاور امنیت ملی آمریکا تحریمهای جدید علیه جمهوری اسلامی را در راستای مهار ظرفیتهای نظامی ایران عنوان کرد. به گفته سالیوان، تحریمهای جدید ایران پشتیبانی کنگره و هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه را دارد.
وبسایت پولیتیکو خبر از تحرکات ضدایرانی در مجلس نمایندگان آمریکا میدهد. به گزارش ایسنا، یکی از دو مجلس آمریکا بدون در نظر گرفتن حق دفاع مشروع ایران بر مبنای اصل ۵۱ منشور ملل متحد، چند لایحه ضدایرانی را به تصویب رسانده است.
براساس این گزارش، این لوایح شامل «پاسخگو کردن مقامات ارشد ایران (با هدف ارائه گزارش درباره دارایی مقامات ارشد ایران)، پاسخگویی درباره تحریمهای ایران (با هدف مقابله با دور زدن تحریمهای ایران)، ممنوعیت صادرات فناوریهای ساخت آمریکا به ایران (با هدف جلوگیری از اقدامات ادعایی تروریستی)، پاداش ندادن به گروگانگیرها (با هدف منع پذیرش مقامات تحریمشده در نشستهای سازمان ملل) و تحکیم تحریمهای ایران (با هدف دائمی کردن تحریمهای ایران)» است.
مجلس نمایندگان آمریکا قطعنامهای نیز صادر کرده و از اتحادیه اروپا خواسته که سپاه پاسداران را به سرعت، سازمانی تروریستی اعلام کند. هنوز مشخص نیست که این لوایح مورد تائید سنای آمریکا قرار میگیرند یا نه. تبدیل لوایح به قانون در آمریکا، نیازمند تصویب مجلس سنا و نمایندگان (در مجموع کنگره آمریکا) و امضای رئیسجمهور این کشور است.
وبسایت آکسیوس ۲۸ فروردین به نقل از وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرده بود که این نهاد دولت فدرال، تحریمهای جدیدی علیه ایران اعمال خواهد کرد. جنت یلن، وزیر خزانهداری پیش از این درباره احتمال بررسی اعمال تحریم و فشار بر جریان فروش نفت ایران صحبت کرده بود.
آمریکا، چین و تحریمهای ایران
برخی رسانههای غربی در اصل کارآمدی تحریم ایران تشکیک کردهاند. مرور گزارشهای این رسانهها نشان میدهد که دال مرکزی تحلیلشان این است که آیا تحریمها تاکنون توانایی نظامی ایران را متوقف کردهاند؟
خبرگزاری رویترز در گزارشی به بررسی این مسئله پرداخته است که چرا آمریکا در حال حاضر نمیتواند فروش نفت ایران را مورد هدف قرار بدهد. رویترز این سوال را پرسیده است: «چگونه میتوان از چنین حملاتی [از سوی ایران] در آینده بدون تشدید تنشهای منطقهای، افزایش قیمت نفت یا دشمنی با چین، بزرگترین خریدار نفت ایران، جلوگیری کرد.»
در بخشی از این گزارش میخوانیم: «تأثیر احتمالی بر قیمت بنزین یکی از دلایلی است که بایدن، با احتیاط در خصوص محدود کردن صادرات نفت ایران رفتار میکند.»
کیمبرلی داناوان، کارشناس تحریمها و مبارزه با پولشویی در شورای آتلانتیک، میگوید که تحریمهای مرتبط با نفت در دو سال گذشته به شدت اجرا نشده است. او در ادامه افزود: «به دلیل نگرانی از افزایش قیمت نفت، من انتظار ندارم که دولت در واکنش به حملات موشکی و پهپادی ایران علیه اسرائیل، اجرای تحریمها را تشدید کند.»
آنچه این کارشناس آمریکایی میگوید، همان مسئلهای است که جسته و گریخته در ایران نیز شنیده میشود. برخی کارشناسان معتقدند که جو بایدن در ۳ سال گذشته برخلاف ترامپ، اجرای تحریمهای نفتی ایران را بهطور جدی دنبال نکرده و به همین دلیل میزان فروش نفت از سوی ایران - بیشتر به مقصد چین - افزایش بیشتری یافته است.
گزارش رویترز، عامل چین را عامل مهمی در جلوگیری از اعمال فشار بر تحریم نفتی ایران میداند. در این گزارش آمده است: «اجرای تهاجمی تحریمها همچنین میتواند روابط آمریکا و چین را بیثبات کند، روابطی که مقامات چینی و آمریکایی پس از یک دوره دشوار پس از سرنگونی یک بالون نظارتی مشکوک چینی که از قلمرو ایالات متحده، تلاش شده ترمیم شود. تقریباً تمام نفت ایران که وارد چین میشود بهعنوان منشأ مالزی یا سایر کشورهای خاورمیانه شناخته میشود و توسط «ناوگان تاریک» نفتکشهای قدیمی حمل میشود که معمولاً هنگام بارگیری در بنادر ایران، فرستندههای خود را خاموش میکنند تا شناسایی نشوند.
متخصص ردیابی نفتکشها (ورتکسا آنالیتیکس) تخمین زده است چین در سال گذشته رکورد 55/6 میلیون تن متریک یا 1/11 میلیون بشکه نفت خام ایران را وارد کرده است. این رقم تقریباً ۹۰ درصد از صادرات نفت خام ایران و ۱۰ درصد از واردات نفت چین را تشکیل میدهد. چندین تحلیلگر پیشنهاد کردند که واشنگتن ممکن است اقداماتی را برای کاهش صادرات نفت ایران انجام دهد تا از احتمال پاسخ اسرائیل به این حملات بکاهند و از این طریق خطر شدتگیری تنشهای منطقهای را کاهش دهند.
اما آنها گفتند که برای این کار باید چین و نهادهای درگیر در تجارت این کشور مورد هدف قرار گیرند. یکی از منابع مطلع و مرتبط با این موضوع رویترز به این خبرگزاری میگوید: اگر واقعاً میخواهید به دنبال صادرات نفت ایران باشید، بله، باید اقدامی معنادار علیه چین انجام دهید. اما آیا واقعاً قصد دارید به دنبال بانکهای بزرگ بروید و آیا قرار است کاری انجام دهید که نهتنها دولت فعلی که حتی دولت ترامپ هم انجام نداده است؟»
تشکیک در نظام تحریمها
خبرگزاری دویچهوله آلمان در گزارشی آورده است: «کارشناسان و ناظران سیاسی در ارتباط با تحریمها به دو موضوع اشاره میکنند. اول اینکه تحریم علیه سپاه پاسداران برای مهار عملیاتهای این نهاد در منطقه و همچنین توسعه برنامه موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی را کافی نمیدانند چون که با وجود تحریمها جمهوری اسلامی سازوکار عبور از تحریمها را ایجاد کرده و توانسته دست به توسعه برنامههای موشکی و پهپادی خود بزند.»
البته این رسانه آلمانی که متعلق به دولت این کشور است، این مسئله – بیاثر بودن تحریمها - را یک عامل منفی دانسته و به بیتوجهی کشورهای اروپایی به درخواست اسرائیل برای تروریستی شناختن سپاه پاسداران انتقاد کرده است.
