تکرار کهن یا طلوع نو؟
شاه اسماعیل صفوی ۱۱مارس سال ۱۵۰۲، مصادف با بیستم اسفندماه ۸۸۰ هجریشمسی، در تبریز تاجگذاری کرد و سلسله صفوی را بنیان گذاشت. با تاسیس صفویه فصلی نوین از تاریخ ایرانزمین آغاز شد زیرا اولاً برای اولینبار پس از حمله اعراب به ایران، سلسلهای ایرانی بر کل ایران حاکم شد و ثانیاً با دستور شاه اسماعیل صفوی، شیعه اثنیعشری مذهب رسمی کشور اعلام شد. شاهاسماعیل در آغاز سلطنت خود ۱۴ سال بیشتر نداشت اما با توجه به ویژگیهای شخصی و جایگاه خود بهعنوان مرشد کامل نزد قرلباشان قدرت فراوانی پیدا کرد. در کنار توجه به دو بُعد تصوف و تشیع، او نگاهی ویژه نیز به آیینهای ملی و ایرانی داشت و بدین ترتیب میتوان گفت با صفویه حکومت ایران ترکیبی از الگوهای صوفیانه، شیعی و سلطنتی را از خود بروز داد و در ایجاد هویت جدید ایرانیان بسیار موثر بود. با این همه، همواره در تعیین جایگاه دولت صفوی در تاریخ ایرانزمین، مناقشات فراوانی در ساحت تاریخنگاری و در میان علمای فن برقرار بوده است. این امر ناشی از مبادی متفاوت و تحلیلهای گوناگونی است که در تحلیل و تقسیمبندی ادوار تاریخی ایران مورد استفاده قرار گرفته و میگیرد. در ادامه نگاهی به مبانی مشروعیت این حکومت و ادوار آن خواهیم داشت.
