لوازم آرایش تقلبی سلامت مردم را هدف گرفته است

تقریبا ۸۰ درصد از لوازم آرایشی و بهداشتی مورد استفاده در ایران محصولات تقلبی یا غیراستانداردی هستند که در داخل کشور و شرایط نامناسب و به‌صورت زیرزمینی تولید شده یا در کشورهای همسایه کپی شده‌اند. در بسیاری از موارد پای محصولات تقلبی به‌صورت انبوه به داروخانه‌ها هم باز شده است. این در حالی است که سن استفاده از لوازم آرایشی در ایران برای زنان به کمتر از ۱۴ سال رسیده است و ما رتبه هفتم مصرف‌کنندگان این لوازم را در جهان داریم. بنابراین بخش بزرگی از جامعه زنان، از نظر سلامتی در خطر قرار دارند.

چرا لوازم آرایشی تقلبی خطرناک‌اند؟

تولید لوازم آرایشی و بهداشتی نیازمند آزمایشگاه‌های دقیق و معتبر و نظارت دائم است. از طرف دیگر استفاده از مواد اولیه استاندارد و با کیفیت بالا، ضرورت دیگری است که نادیده گرفته می‌شود. محصولاتی که ما آنها را به‌عنوان تقلبی یا فیک می‌شناسیم، فاقد هر دو این معیارها هستند. آنها در شرایط کاملا غیراستاندارد، در فضایی غیرآزمایشگاهی تولید شده و مواد مصرفی بی‌کیفیت و مضری دارند. ایران در تولید مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی، جایگاه بالایی ندارد و برای تولید محصول باکیفیت نیازمند استفاده از مواد وارداتی است. اما در شرایط ممنوعیت واردات، حتی کارخانه‌های تولیدکننده معتبر هم با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستند.

کدام مواد آرایشی و بهداشتی مضر محسوب می‌شوند؟

مواردی مانند آلومینیوم، جیوه، سیانور، آرسنیک و حتی در برخی از مواقع مدفوع انسان‌ها و حیوانات، ترکیباتی هستند که در تولید لوازم آرایشی فیک به کار می‌روند. سرب از دیگر موادی است که استفاده از آن مضر بوده و روی آن حساسیت‌های زیادی وجود دارد. این ماده اغلب در رژلب‌ها و محصولات آرایشی صورت پیدا شده و مصرف آن می‌تواند به مسمومیت و مشکلات جدی چشمی و عصبی منجر شود. فرمالدهید به‌عنوان یک نگهدارنده در برخی محصولات آرایشی استفاده شده و می‌تواند باعث حساسیت‌های پوستی، التهاب و حتی سرطان شود. پارابن‌ها هم مشکلاتی برای باروری و همچنین مشکلات هورمونی ایجاد می‌کنند. تولوئن‌هایی که در لاک ناخن غیراستاندارد موجود است، باعث سرگیجه و مشکلات تنفسی شده و دی‌اکسید تیتانیوم برای پوست و ریه مضر است.

بد نیست بدانید که در اکثر موارد مکمل‌های موجود در بازار تقلبی است و این مکمل‌ها در کشورهای حاشیه خلیج فارس و حتی در برخی نقاط داخل کشور بسته‌بندی می‌شوند و به عنوان یک محصول دارای لیبل با برند خارجی به بازار عرضه می‌شوند. استفاده از چنین مکمل‌هایی می‌تواند باعث مسمومیت شده و منجر به اختلالات متابولیسمی شود که حتی خطر مرگ را به دنبال خواهد داشت.

مضرات استفاده از لوازم‌آرایش غیراستاندارد چیست؟

گزارش‌های زیادی در مورد افرادی که با استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی تقلبی و غیراستاندارد با مشکل روبه‌رو شده‌اند وجود دارد. برخی از این گزارش‌ها نشان می‌دهد استفاده از این مواد در کشورهای دیگر هم باعث بروز فجایعی شده است.

شایع‌ترین عارضه لوازم آرایشی تقلبی ایجاد حساسیت‌های پوستی است. گزارش‌هایی از احساس سوزش و سوزن سوزن شدن در محل استفاده شده، وجود دارد. قرمزی، تورم، ایجاد تاول یا کهیر، آکنه و... از مواردی هستند که در زمان استفاده از کرم‌های آرایشی یا بهداشتی غیراستاندارد پیش می‌آیند. چنین علائمی رایج به‌نظر می‌رسند.

محصولات صاف‌کننده مو هم مشکلات فراوانی ایجاد می‌کنند. اولین نسل محصولات مخصوص صافی و احیای مو، محصولات ژاپنی حاوی سولفات بودند که منسوخ شده‌اند. نسل بعدی این محصولات از صافی‌های فرمالدهید‌دار استفاده می‌کنند. این مواد به‌صورت قاچاق و بدون نظارت وارد ایران می‌شوند و میزان مواد سمی موجود در آنها بسیار زیاد است. برخی از محصولات مو یا آرایشی که دارای فرمالدهید هستند، به‌عنوان مواد آرایشی و بهداشتی اروپایی فروخته می‌شوند؛ این درحالی است که تولید محصولاتی که از این مواد در آنها استفاده شده در اروپا ممنوع است.

از دیگر مواردی که سابقه آسیب‌های آن در ایران ثبت شده، مربوط به کرم‌های روشن‌کننده پوست است. به‌طور کلی این محصولات حاوی هیدروکینون هستند که برای سلامت پوست به شدت مضرند. از سوی دیگر وجود جیوه در آنها چنین کرم‌هایی را تبدیل به گزاره‌هایی پرخطر کرده است. در سال ۲۰۲۰ مواردی متعددی از آسیب‌های شدید پوستی به دلیل استفاده از کرم‌های روشن‌کننده تقلبی گزارش شد. این کرم‌ها از راه‌های غیررسمی و به‌صورت قاچاق وارد کشور شده و مقادیر بالایی از جیوه و هیدروکینون و استروئید‌های خطرناک داشتند. گزارش‌ها حاکی است برخی از مصرف‌کنندگان با مواردی چون سوختگی، التهاب و تیرگی پوست دست و پنجه نرم می‌کرده‌اند. خبر بد اینکه استفاده مکرر چنین محصولاتی می‌تواند به مسمومیت سیستماتیک و آسیب‌های کبدی منجر شود.

عفونت چشم با ریمل تقلبی

ریمل و خط‌چشم‌های تقلبی هم بارها در ایران مشکل‌زا شده‌اند. حتی قبل از اینکه واردات لوازم آرایش ممنوع شود، محصولات غیراستاندارد ارزان‌قیمتی که در مترو یا توسط دست‌فروش‌ها فروخته می‌شدند،‌ مشکل‌ساز بودند. با ممنوعیت واردات، خریداران لوازم آرایش از فروشگاه‌های حضوری یا آنلاین هم به خیل کسانی پیوستند که با استفاده از ریمل‌ها و خط چشم و حتی سایه تقلبی دچار التهاب در چشم یا پلک شده یا عفونت‌های شدید چشمی را تجربه کردند. البته همواره گزارش‌هایی از آسیب‌های جدی‌تر به چشم مصرف‌کنندگان وجود دارد.

رژلب‌های تاریخ‌مصرف گذشته مشکل دیگری هستند که خریداران لوازم آرایشی با آن روبه‌رو شدند. با ممنوعیت واردات لوازم آرایشی و بهداشتی، بسیاری از فروشندگان محصولات تاریخ مصرف گذشته را از انبارها بیرون کشیدند و خریدارانی که دستشان به جایی بند نبود، اقدام به خرید چنین نمونه‌هایی کردند. در برخی از موارد فروشنده‌ تعدادی از فروشگاه‌های معتبر و زنجیره‌ای بود و رژلب‌های تاریخ‌مصرف گذشته از برندهای شناخته شده با قیمت‌های بالا محسوب می‌شدند. استفاده از رژلب‌های قدیمی و تاریخ‌مصرف‌ گذشته و تقلبی باعث ایجاد التهاب و زخم بر روی لب،‌ مسمومیت با فلزات سنگین و واکنش‌های آلرژیک می‌شدند. البته مشکل رژلب تنها این نیست. در بیشتر موارد وجود سرب در این محصولات اثبات شده است و با این حساب رژلب‌های قاچاق که در شرایط غیراستاندارد تولید شده‌اند خطرات جدی برای سلامتی افراد دارند.

التهاب پوستی؛ نتیجه استفاده از رنگ موی غیراستاندارد

پای رنگ‌موهای تقلبی با برندهایی مانند اورئال و ریتون و... به بازار از سال ۲۰۱۷ باز شد. برخی از مصرف‌کنندگان که دچار حساسیت‌های بسیار شدید و آزاردهنده پوستی شده‌ بودند، تا مدت‌ها نمی‌دانستند که همه چیز زیر سر رنگ‌موهایی است که به صورت تقلبی و با قیمت‌های بالا وارد بازار شده و فروشگاه‌ها را پر کرده‌اند. تعدادی از مصرف‌کنندگان از سوختگی شدید پوست سر، ریزش مو و التهاب‌های پوستی خبر داده‌اند.

کرم‌ضدآفتاب تقلبی مورد دیگری هستند که سال‌هاست ایرانی‌ها را درگیر کرده‌اند. تعدادی از این ضدآفتاب‌ها ارزان‌قیمت به‌حساب می‌آمدند. اما تعداد زیادی از خریداران می‌گویند ضدآفتاب‌های تقلبی را از آنلاین‌شاپ‌ها یا فروشگاه‌های معتبری خریداری کرده‌اند که ظاهرا محصولات را از ترکیه یا دبی آورده‌ بودند. هنگامی که این ضدآفتاب به دستشان رسیده بود متوجه شده‌اند رنگ و بوی آن با محصولات اصل کاملا متفاوت است. این ضدآفتاب‌ها باعث ایجاد حساسیت‌ پوستی و آفتاب‌سوختگی می‌شوند. از طرف دیگر از آنجایی که قرار گرفته در معرض آفتاب، می‌تواند باعث سرطان پوست و پیری زودرس شود، ضدآفتاب‌های تقلبی عوارضی دارند که باید در سال‌های آینده منتظر آن بود.