شایستگی به سابقه نیست به استراتژی است
منصور بیطرف طی یادداشتی درباره مدیرعامل جدید ایرنا در روزنامه اعتماد نوشت:
یادداشت برخی معترضان درباره انتصاب آقای جابریانصاری به مدیرعاملی ایرنا را خواندم . به نظر من نقد نسبتا ناجوانمردانهای را به آقای جابری داشتهاند . هر چند که در ابتدای یادداشت از فضایل آقای انصاری سخن گفته بودند، اما ایشان را به خاطر نداشتن سابقه رسانهای فاقد شایستگیهای لازم برای ایرنا دانسته بودند و بهطور ضمنی معتقد بودند که بهتر بود یکی از مدیران رسانهای اصلاحطلب برای این سمت برگزیده میشد. به هر حال آینده نشان خواهد داد که آیا آقای جابریانصاری شایستگی این سمت را داشتهاند یا خیر که امیدوارم این شایستگی را داشته باشند.
اما نقد من به یادداشت این آقایان دو وجه دارد: وجه اول آن است که لزوما داشتن سابقه به معنای شایستگی نیست . در خصوص همین ایرنا میتوانم بگویم که ایرنا طی 30 سال گذشته حدود 8 مدیر به خود دیده است.
از میان این 8 مدیر چند تن فاقد سابقه رسانهای و از قضا سیاسی هم بودند. اما پیشرفت و عملکرد ایرنا در دوره آقای وردینژاد درخشانتر از تمامی مدیرانی بود که اتفاقا سابقه رسانهای داشتند و بعضی از آنها هم از دل خود ایرنا برآمده بودند. این به آن خاطر است که آنچه یک نهاد را موفق میکند، تاکتیک و استراتژی است نه چیز دیگر . در همین خصوص اگر سابقه مدیران رسانهای داخل و جهان را ملاک قرار دهیم، متوجه میشویم مدیرانی که دارای استراتژی مناسب و تاکتیک موثر بودند و تحلیل از اوضاع جهان، منطقه و آینده رسانه داشتند، موفقتر از دیگران عمل کردند .
برای مثال آقایان کرباسچی و الیاس حضرتی را مثال بزنیم . هیچ کدام از این دو نفر برای شروع کار رسانهای، سابقه رسانهای نداشتند، اما آقای کرباسچی توانست بزرگترین انتشارات رسانهای کشور - همشهری - را راهاندازی کند و آقای حضرتی هم روزنامه اعتماد را بهرغم توقیفهای متعدد در بحرانهای سیاسی همچنان پابرجا نگه داشته و از جمله روزنامههای موفق کشور است . همچنین بهتر است در اینجا به سابقه آقای تد ترنر، بنیانگذار سیانان اشاره کنم. تد ترنر با آنکه خود دستی در رسانه صدا و تصویر داشت، اما در مقابل مدیران مقتدر شبکههای انبیسی، سیبیاس و ایبیسی امریکا پشتوانه و سابقه قوی رسانهای نداشت و زمانی که سیانان را بنیان گذاشت تمامی مدیران و خبرنگاران آن را مسخره میکردند و به شوخی «جوجه خبری رسانه میخواندند» [مخفف Chicken News Network] بهطوری که بعضی اوقات خبرنگاران سیانان از ترس تمسخر خبرنگاران دیگر رسانهها وارد کنفرانسهای مطبوعاتی نمیشدند اما دورنما، استراتژی و تاکتیکی که تد ترنر داشت باعث پیشرفت سیانان شد و الان این شبکه الگوی همه رسانههای جهان شده است.
بنابراین آنچه ملاک و معیار موفقیت است لزوما سابقه نیست، بلکه هدف و دورنمایی است که مدیر میتواند بریزد کما اینکه این مورد را در مورد آقای وردینژاد، مدیرعامل اسبق ایرنا دیدهایم . او بهرغم آنکه رسانهای نبود و در همان بدو انتصاب با اعتراض اهالی ایرنا مواجه شده بود با دورنمایی که از رسانه داشت نه فقط باعث پیشرفت ایرنا در همه زمینهها شد، بلکه حتی بستر انتشار روزنامه ایران را ریخت که در دهه 70 و نیمه اول دهه 80 دومین روزنامه پرتیراژ کشور شد.
وجه دوم: انتخاب دستیاران و مشاوران است. موفقیت یک مدیر به دستیاران و مشاوران وی بستگی دارد. اگر ایرنا در دورههای مختلف پیشرفت نداشته است به انتخاب مدیران و مشاورانی برمیگشت که برگزیده میشدند . در اینجا نمیخواهم وارد مصادیق شوم که در این زمینه مصادیق زیادی از خود ایرنا دارم. فقط خاطرهای را بگویم و ماجرا را ختم دهم.
در اردیبهشت 85 که جریان جنجال یک طنزدر ایران جمعه پیش آمد که منجر به شلوغیهای خطه ترک زبانها و در نهایت هم روزنامه ایران به مدت 6 ماه تعطیل شد، مدیر وقت ایرنا که اتفاقا برآمده از خود ایرنا بود به خاطر مشاوران و دستیاران نه چندان با کفایتی که برگزیده بود باعث تداوم تعطیلی این روزنامه شد. او در اوایل همان تعطیلی به روزنامه ایران آمد و وعده و نوید میداد که روزنامه به زودی باز میشود . در جلسهای که با حضور دبیران بود این وعده را تکرار کرد که من به ایشان گفتم تا شما مشکلاتتان را با وزیر ارشاد - که آقای صفار هرندی بود - حل نکنید این روزنامه باز نمیشود که ایشان این موضوع را منکر شد، اما نشان به آن نشان که با رفتن ایشان از ایرنا و آمدن فرد دیگری به جای وی، مشکل روزنامه ایران هم حل شد . آن مدیر برآمده از ایرنا با کمک دستیاران و مشاوران نه چندان با کفایتش نه تنها سبب بسته شدن روزنامه ایران شد، بلکه در دوره وی ایرنا هم بیشتر از سکه افتاد.