ناهمسازی شکافهای جنسیتی
یکی از بهترین شیوهها برای فهم جوامع و داوری نسبت به کشورهای گوناگون، استناد به شاخصهایی است که سازمانهای بینالمللی در مورد کشورهای جهان تهیه میکنند. گرچه و
یکی از بهترین شیوهها برای فهم جوامع و داوری نسبت به کشورهای گوناگون، استناد به شاخصهایی است که سازمانهای بینالمللی در مورد کشورهای جهان تهیه میکنند. گرچه وضعیت اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی این جوامع تفاوتهای زیادی با هم دارند و لزومی به یکسانی همه این شاخصها نیست ولی وجود برخی از تفاوتها نشانهای از فقدان هماهنگی و ناهمسازی این جوامع است. برای نمونه در جامعهای که شاخص آموزش زنان بهبود یابد و طبعاً شکاف جنسیتی در این شاخص نیز کم و حتی به سود زنان شود، اگر در مقابل این پیشرفت، حضور زنان در حوزه مدیریت یا مشارکت سیاسی و اشتغال کم باشد، در نتیجه شاخص شکاف جنسیتی متناسب با وضعیت آموزشی نباشد، توازن جامعه به هم خورده و دچار مشکل میشود. در این مورد یک ویژگی مهم در ایران وجود دارد. اینکه زنان در چند دهه گذشته از حیث شاخصهای آموزشی بسیار پیشرفت کردهاند و شکاف جنسیتی در حوزه آموزش به حداقل رسیده و در مقاطعی حتی این شکاف به سود زنان تغییر کرده است از جمله قبولی در کنکور چنان تغییر کرده که در برخی مقاطع حدود 60 درصد پذیرفتهشدگان را دختران تشکیل میدهند و پیشرفت زنان در حوزه آموزش بسیار مشهود است. ولی این
پیشرفت باید بازتابی جدی در مدیریت جامعه، اشتغال و در مشارکت سیاسی داشته باشد، همچنین باید شاهد اثرات ملموس آن در بهبود حقوق زنان باشیم، در غیر این صورت توازن میان وجوه گوناگون جامعه و نقش زنان دچار اختلال میشود.
با این مقدمه وضعیت شاخصهایی که معرف شکافهای جنسیتی هستند، در ایران دچار نوعی پسافتادگی نسبت به شاخصهای بنیادی زنان از جمله شاخص آموزش شده است و این پسافتادگی موجب شده که رتبه ایران در شکاف جنسیتی تنزل پیدا کند و این وضعیت موجب عدم رضایتمندی زنان از موقعیت اجتماعی خود میشود. درباره اعتراضات سال 1401، فارغ از اینکه علل و عوامل ایجادکننده یا تشدیدکننده آن چه بود، در این نکته اتفاق نظر وجود دارد که زنان و دختران ایران از برخی وجوه حقوق یا جایگاه اجتماعی خود راضی نیستند. بنابراین برای رصد این مساله، ارزیابی از وضعیت و شکاف جنسیتی شاخصهای گوناگون، امری ضروری است، درحالیکه متأسفانه نهتنها به این واقعیت اذعان نمیشود، بلکه برخی از نیروها میکوشند آن را نادیده گرفته و آگاهانه در جهت تشدید شکافهای جنسیتی عمل میکنند، گویی خود را موظف به مقابله در برابر قطار پیشرفت جامعه و زنان میدانند و این مسئلهای بسیار زیانبار است. برخی از نیروهای طرفدار وضع موجود، اخیراً اقرار کردهاند که پیش از این درباره مسئله حجاب و پوشش زنان تندروی کردهاند و وضعیت امروز تا حدی محصول و واکنش به آن تندرویها در گذشته است، اگر این
درس از سیاستهای نادرست گذشته گرفته شود، پس باید کوشش و برنامهریزی برای شناخت و کاهش شکافهای جنسیتی دیده شود، در غیر این صورت دیر یا زود با عوارض و اعتراضات بدتری از گذشته مواجه خواهیم شد. گزارش امروز صفحه جامعه، به ابعاد این موضوع مهم پرداخته است و مستند به آمار رسمی نشان میدهد که جایگاه ایران در ردیفهای آخری جدول است و این بهمعنای ناپایداری این وضعیت تلقی میشود.