خشت اول

یکی از مشکلاتی که در دو دهه گذشته و به‌طور مکرر در عرصه سیاست با آن مواجه بوده‌ایم و زیان‌های فراوانی به حس و اعتماد عمومی مردم به حکومت و دولت‌مردان زده است، بیان مواضع بی‌پایه از جانب آنان است. این اظهارات بیش از آن که دروغ معرفی شوند دو ویژگی دیگر دارند؛ اول، نوعی انکار حقیقت از موضعی که نزد مردم به خالی‌بندی شناخته می‌شود.

هنوز اظهارات فاجعه‌بار احمدی‌نژاد در گوشی‌های مردم پژواک دارد و آن‌ها را فراموش نکرده‌اند که گفت مردم می‌گویند «تحریمه نمنه‌دی» «تحریم چی هست اصلاً» یا آنجا که قطعنامه‌های شورای امنیت را کاغذپاره دانست و گفت آن‌قدر قطعنامه دهید که قطعنامه‌دان‌تان پاره شود. نوع دیگر هم پاسخ‌های بی‌ربط مسئولین به پرسش‌های با ربط روزنامه‌نگاران و مردم است. البته نوع سومی هم هست که به شوخی برگزار کردن پاسخ‌های مهم است.

در واقع برای توجیه وضعیت نادرست حوزه مسئولیت خود توجیهات بی‌ربطی را ارائه می‌کنند و گمان می‌کنند مردم و افکار عمومی را قانع کرده‌اند، یا به خیال خود از شر پرسشگر خلاص شده‌اند. در همه موارد توجه نمی‌کنند که اثرات تخریبی این گفتار و رفتارشان بسیار زیاد و ویرانگر است. این مسئله‌ای است که در دولت آقای پزشکیان مطلقاً نباید رخ دهد.

دولتی که باید بکوشد سرمایه اجتماعی اندک خود را افزایش دهد و به بالای ۷۰ درصد برساند چگونه می‌تواند در همین ابتدای کار با این نوع گفتارها آن را تنزل دهد؟ سخنان آقای عارف درباره تهدیدات اسرائیل از این جمله است که گفت آنها برای ما شوخی است. این نحوه سخن گفتن نه نشانه شجاعت است و نه درایت و هیچ ربطی هم به واقعیت تهدید ندارد.

معنای مخالفش هم این نیست که بترسید. بلکه سیاستمدار نباید هیچ چیز جدی را با طنز یا بی‌مسئولیتی پاسخ دهد. همچنین سخنان بدون ربط منطقی وزیر ارتباطات درباره فیلترینگ نشانه مهم دیگری است که باید جلوی کج گذاشتن خشت اول گرفته شود. و الا تا ثریا کج خواهد رفت. رسانه‌های اصلاح‌طلب باید پیشگام به چالش کشیدن این نوع اظهارات بی‌منطق و دارای اثرات سوء شوند.

هر دو نفر باید نسبت به اصلاح سخنان گفته‌شده اقدام کنند. اگر نمی‌خواهید یا نمی‌توانید فیلترینگ را حذف کنید بیایید صریح این را با دلایل آن اعلام کنید. این کار قطعاً بهتر از این نوع پاسخ‌دادن‌های بی‌ربط است. شجاعت سیاسی یعنی این و نه شوخی دانستن تهدیدات اسرائیل. 

سیاسیون دولت پزشکیان باید از لاک سیاسیون دو دهه گذشته بیرون بیایند. اگر گمان می‌کنند که با رویکردها و شیوه‌های گذشته قادر به جلب اعتماد مردم و جامعه هستند تردید نکنند که اشتباه می‌کنند و زمین خواهند خورد. بدون مشورت حرف زدن و بدون مشاور رسانه‌ای معتبر و آگاه نظر دادن مثل شنا کردن فرد مبتدی در دریای خروشان است. ممکن است دو بار نفس بکشید ولی در غرق شدن تردید نکنید.

امیدواریم مسئولین دیگر نیز درس بگیرند و سواد رسانه‌ای و شیوه پاسخگویی خود را ارتقا دهند. رعایت صداقت، شفافیت، صراحت و عالمانه حرف زدن سخت است ولی چاره‌ای ندارید؛ باید یاد گرفت. آقای پزشکیان اعلام کرده که دروغ نخواهد گفت. اگر همین یک وعده را انجام دهند سیاست ایران را کفایت می‌کند. ولی دروغ در سیاست معنای عمیقی دارد. بیان بی‌ربط با پرسش، یا بیان ناقص یا عدم طرح پاسخ مرتبط و... هر کدام وجهی از دروغ تلقی می‌شوند. بعلاوه شما باید پرهیز از خلاف‌گویی را در میان اعضای دولت خود هم تضمین کنید.