نگاه خارجی

آنچه در این ستون می‌خوانید، دیدگاه‌های رسانه‌‌های خارجی است که صرفا جهت اطلاع‌رسانی منتشر می‌شود و این دیدگاه‌ها موضع روزنامه «هم‌میهن» نیست.

واکنش‌ها در تهران به توافق تبادل زندانیان

تهران همواره در مقابل ادبیات ایالات متحده که بازداشت‌شدگان در ایران را «گروگان‌هایی» می‌نامید که غیرعادلانه بازداشت شده‌اند، تاکید می‌کرد که این افراد «جاسوس» هستند که هدف‌شان از بین بردن ایران بود. در برابر، بیشتر ایرانیان زندانی در ایالات متحده آمریکا به اتهام نقض تحریم‌ها بازداشت شده‌اند که باعث می‌شود ایران بگوید این افراد بازرگانانی هستند که غیرعادلانه به اتهام زیرپاگذاشتن تحریم‌هایی که آمریکا غیرقانونی با خروج از توافق هسته‌ای اعمال کرده‌است، بازداشت شده‌اند. به‌‌رغم ادبیاتی که دو کشور در خصوص این زندانیان به کار می‌برند، سیاستمداران و رسانه‌ها در ایران، برخلاف همتایان آمریکایی‌شان، عمدتاً از این تبادل زندانیان استقبال کردند و آن را یک دستاورد توصیف کردند. روزنامه کیهان، رسانه فوق محافظه‌کار تهران، تیتر «آمریکا در مقابل ایران زانو زد» را انتخاب کرد. به نوشته این روزنامه مسدود ماندن دارایی‌های ایران در کره جنوبی به دلیل «دیپلماسی منفعلانه» دولت حسن روحانی، رئیس جمهوری میانه‌روی پیشین ایران بود. این روزنامه نوشت: «اتمام روند انتقال دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی… نشان‌دهنده برگ دیگری از موفقیت دیپلماسی عزتمندانه دولت سیزدهم و اعتراف ناخواسته و ناخودآگاه غربی‌ها و بالاخص آمریکا به شکست در مقابل اراده ملت ایران است.» روزنامه شرق این تبادل را «یک گام مثبت دیپلماتیک» توصیف کرد. روزنامه محافظه‌کار قدس، تیتر «هت‌تریک دیپلماتیک» را در صفحه نخست روز سه‌شنبه خود انتخاب کرد و سه «دستاورد» همزمان مبادله زندانیان و آزادی دارایی‌های ایران، سفر سیدابراهیم رییسی به نیویورک برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و استقبال از تیم فوتبالی از عربستان سعودی و سوپراستار آن کریستیانو رونالدو در تهران را مورد توجه قرار داده‌بود.
خبرگزاری ایرنا به نقل از رئیس‌جمهور ایران پیش از سخنرانی در مجمع عمومی از «ابراز تمایل مجدد آمریکا برای از سرگیری مذاکرات پس از شکست پروژه اغتشاشات» نوشت. ایران همواره مدعی شده‌است که ایالات متحده در کنار تعدادی دیگر از کشورهای غربی و قدرت‌های منطقه‌ای، اعتراضات سال گذشته را رقم زدند. وزارت خارجه ایران با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد که ایران رفتارهای پیشین آمریکا را فراموش نخواهد کرد. در این بیانیه آمده‌است: «مردم ما هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنند که حتی در زمان اوج همه‌گیری بیماری کووید - ۱۹، رژیم وقت ایالات متحده، بی‌اعتنا به شرایط اضطراری بهداشتی و مسائل بشردوستانه و بی‌توجه به درخواست‌های مکرر دبیرکل و مقامات حقوق بشری سازمان ملل، مانع از دسترسی کشورمان به منابع مالی خود در کره‌جنوبی شد.» عباس اصلانی، تحلیل‌گر ساکن ایران می‌گوید: «زمان‌بندی مبادله مهم بود، چراکه در سالگرد اعتراضات سال گذشته اتفاق افتاد. این نشان می‌دهد که محاسبات نسبت به ایران تغییر کرده‌است و می‌تواند آغازی برای گفت‌وگوهای بیشتر و فراگیرتر در مورد پرونده هسته‌ای باشد.» اما ساسان کریمی، استاد دانشگاه بعید می‌داند که این تبادل منجر به تغییر بزرگی در روابط دچار شکاف ایران و آمریکا شود. کریمی می‌گوید: «دولت بایدن تمام توجهش را بر انتخابات پیش روی ریاست‌جمهوری قرار داده‌است، در نتیجه تمام تلاشش را به کار می‌گیرد که خود را در شرایط غیرقابل پیش‌بینی قرار ندهد.» وی به الجزیره گفت که احیای برجام به‌ویژه در شرایطی که غرب ایران را به تامین سلاح برای روسیه در جنگ اوکراین متهم می‌کند، می‌تواند شرایط غیرقابل پیش‌بینی تلقی شود. او می‌گوید که تفاهم نانوشته میان ایران و ایالات متحده آمریکا که با هدف کاهش تنش‌ها مذاکره شده‌است، به نفع بایدن است و می‌تواند از او در مقابل انتقادات داخلی محافظت کند. کریمی ادامه می‌دهد: «در نتیجه به نظر نمی‌رسد که آمریکا در خصوص ایران دست‌کم تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری دنبال چیز بیشتری باشد. اما مشوق‌های دیگر مانند سرمایه‌گذاری و تجارت در مورد ایران قابل تصور نیست و آمریکا تقریباً تمام چیزهایی را که می‌خواست در شرایط کنونی دریافت کرده‌است.» به گفته کریمی هرچند این توافق برای ایران یک گام کاهش تنش محسوب می‌شود اما ابزاری نیست که ایران از وضعیت «امنیتی‌سازی» رها شود. وی تاکید کرد: «آنچه ایران نیاز دارد، خنثی‌سازی هرگونه توجه منفی و پروژه‌های امنیتی‌سازی که در سال‌های اخیر به‌ویژه از سوی اسرائیل علیه ایران پیگیری شده‌است.»