نگاه دیپلمات
این متن برگرفته از سخنرانی حسین موسویان، دیپلمات سابق ایرانی در نشست سالیانه «فرماندهی استراتژیک آمریکا» است که راجع به بررسی موضوع «بازدارندگی» درایالت نبراسکا
این متن برگرفته از سخنرانی حسین موسویان، دیپلمات سابق ایرانی در نشست سالیانه «فرماندهی استراتژیک آمریکا» است که راجع به بررسی موضوع «بازدارندگی» درایالت نبراسکای آمریکا برگزارشد.
سه توصیه موسویان به آمریکا
بعد از انقلاب، ایران تصمیم گرفت که برنامه‌های هسته‌ای شاه را کنار بگذارد اما آمریکا سیاست «بهره‌مندی صفرتکنولوژی هسته‌ای» درمورد ایران را اتخاذ و همراه با اروپا تمام همکاری‌های هسته‌ای با ایران را لغوکردند. سایر کشورها نیز تحت فشار آمریکا، همکاری‌های هسته‌ای با ایران را قطع کردند. این باعث شد که ایران به‌سمت خودکفایی هسته‌ای برود. درسال 2002 ایران به توانمندی غنی‌سازی برای تولید سوخت هسته‌ای دست یافت و آمریکا مجبور شد سیاست خود در مورد ایران را از «بهره‌مندی صفرهسته‌ای» به «عدم غنی‌سازی» تغییر دهد. سه کشور اروپایی در اکتبر 2003 مذاکرات هسته‌ای با ایران را آغاز کردند اما به‌خاطر مخالفت آمریکا با حق غنی‌سازی ایران، این مذاکرات شکست خورد. در این دوران در سال 2005 که من هم عضو تیم هسته‌ای بودم، ایران پیشنهادات سازنده‌ای داد که آمریکا رد کرد. اما توافق هسته‌ای 2015 براساس اصول همان پیشنهادات صورت گرفت. آمریکا و قدرت‌های جهانی بعد از سال 2005، تحریم‌ها را افزایش دادند. ایران هم درپاسخ، توانمندی هسته‌ای خود را تا سطحی افزایش داد که «زمان گریز هسته‌ای» ایران به دو سه ماه رسید. بالاخره مدت زیادی طول کشید تا آمریکا واقع‌بین‌تر شود. اوباما سیاست هسته‌ای آمریکا در مورد ایران را از «غنی‌سازی صفر» به «بمب صفر» تغییر داد که همان هدف معاهده ان‌پی‌تی بود. لذا برجام در جولای 2015 توافق شد که سه نکته مهم دارد:
شامل جامع‌ترین مکانیزم‌های بازرسی است، شامل محدودیت‌ها در مورد ظرفیت و سطح غنی‌سازی و آب سنگین است، زمان گریز هسته‌ای ایران از دو سه ماه به یک سال رسید. اما آمریکا باز هم زیر این توافق زد درحالی‌که ایران به‌طور کامل آن را اجرا کرد. ترامپ در می 2018 از برجام خارج شد و تحریم‌ها را مجدد اعمال کرد. لذا ایران هم به‌تدریج تعهداتش در قالب برجام را کاهش داد، غنی‌سازی را تا سطح 60 درصد افزایش و ذخائر مواد غنی‌شده سطح پایین را از 300 به 4000 کیلوگرم افزایش داد. ترامپ ژنرال محبوب ایرانی، قاسم سلیمانی را به قتل رساند و ایران هم در پاسخ، پایگاه نظامی آمریکا در عراق را با موشک مورد حمله قرار داد. این حادثه اولین حمله به یک پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه بود. اگر آمریکا متعهد به برجام می‌ماند، ایران می‌توانست در روابط خارجی خود حداقل بالانس در روابط با بلوک شرق و غرب را حفظ نموده، ضمن اینکه ایران و آمریکا هم می‌توانستند در مورد موضوعات منطقه گفت‌وگو داشته باشند. لذا من سه توصیه کلان به تصمیم‌گیرندگان آمریکا دارم:
1 |
برجام را احیاء کنید. طبق ارزیابی 2013 مدیر اطلاعات ملی آمریکا، ایران نه بمب هسته‌ای دارد و نه تصمیمی برای ساخت بمب هسته‌ای گرفته است. این واقعیت به‌خاطر این است که ایران روی توافق با آمریکا برای رفع تحریم‌ها و پایبندی آمریکا به توافق حساب کرده بود. اکنون هم ایران برای احیاء برجام آماده است منتهی معلوم نیست که این وضعیت برای همیشه ادامه یابد. احیاء برجام معتبرترین تضمین صلح‌آمیز ماندن برنامه هسته‌ای ایران است.
2 |
موضوع عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و کشتارجمعی را با نیت خوب دنبال کنید. سلاح‌های کشتارجمعی تهدید ثبات و امنیت جهانی هستند. ما وارد دورانی شده‌ایم که نگهداری و استفاده و تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای به‌عنوان یک مشکل اصلی امنیت جهانی است. ریسک افزایش تنش‌های هسته‌ای بالا رفته و مجازات برای استفاده‌کننده‌گان هم نامعلوم. آمریکا و قدرت‌های جهانی باید رژیم‌های خلع سلاح را با کنار گذاشتن استانداردهای دوگانه، تقویت کنند. همه می‌دانند که در خاورمیانه این تنها اسرائیل است که بمب هسته‌ای دارد اما آمریکا در این مورد یک کلمه هم حرف نمی‌زند.
3 |
سیاست خاورمیانه‌ای خود را اصلاح کنید. اساس مشکل بین ایران و آمریکا درمورد منطقه است و نه موضوع هسته‌ای. آمریکا از طریق اقدامات اقتصادی و سیاسی و نظامی با تمام توان درجهت انزوای منطقه‌ای ایران تلاش کرده و متقابلاً ایران هم در مقابل نقش و منافع آمریکا در منطقه ایستاده است.
