گزارشی از وضعیت آوارگان لبنانی که پس از آتشبس با شرایط جدید روبهرو شدهاند
در جستوجوی زندگی تازه
از ۱/۲ میلیون نفری که در درگیریهای لبنان آواره شدهاند، تقریباً ۵۲۰ هزار نفر زناند. آنطور که Thred گزارش داده، چالشهایی که زنان لبنانی در ماههای گذشته از سر گذراندهاند، نهتنها جسمی نیست بلکه از نظر روانی آسیبزاست زیرا امنیت و حقوق اولیه بشر را از بین میبرد.
ویدا براتی خبرنگار اجتماعی:برای بسیاری از خانوادههایی که از بمباران و حمله زمینی اسرائیل از جنوب لبنان گریختند، دوران سختی گذشته است اما از اوایل چهارشنبه هفته پیش که خبر رسید آتشبس اجرایی شده، حال و هوای مردم لبنان هم تغییر کرد؛ مردمی که پس از نزدیک به 14 ماه درگیری، یکچهارم جمعیتشان آواره شدند و حالا فیلم و عکسهایشان منتشر میشود که با خنده در جادههای شلوغ به سمت خانه میروند؛ اگر خانهای مانده باشد.
بیروت آن روز صبح در حال و هوای جشن بود؛ اتومبیلها، مملو از تشک و سایر وسایل از هتلها و پناهگاهها خارج میشدند. مردم در پناهگاهها لحظات سختی را گذراندهاند اما بسیاری خوشبیناند که این صلح شکننده، برقرار باشد و کشور بار دیگر شکوفا شود. مثل محسن 48 ساله که میگوید به آیندهای زیبا و بدون خشونت امید دارد و اینکه در آینده بچهها جنگ و ویرانی را نبینند.
اما در سایه درگیریهای جاری، زنان لبنان بهعنوان ستونهای قدرت ایستادهاند و در چشماندازی از ویرانی، آوارگی و چالشهای مداوم سیستمی که هستی و هویت آنها را تهدید میکند، به پیش میروند. زنانی که در تمام ماههای گذشته بار سنگینی را بر دوش داشتند و کودکانی که با سایه ترس و اضطراب جنگ در حال بزرگ شدنند و بسیاریشان از درس و مدرسه جا ماندهاند. از زمان تشدید عملیات نظامی در لبنان، بیش از 1/2 میلیون نفر به اجبار آواره شدهاند و زنان بیشترین عواقب این آشوب را متحمل میشوند.
بحران کنونی در لبنان چیزی بیش از یک وضعیت اضطراری بشردوستانه است؛ یک فاجعه عمیق حقوق بشری است که تقابل جنسیتی، خشونت و درگیریهای ژئوپلیتیکی را آشکار میکند. کمتر از یکماه پیش بود که UNFPA، آژانس حقوق جنسی و باروری سازمان ملل، هشدار داد که زنان لبنانی آواره از جنگ، در معرض خطر بیماری و تجاوز جنسیاند اما زنان لبنانی، قربانیان منفعل نیستند، بلکه بازماندگان فعالیاند که در یک سری چالشهای غیرممکن پیچیده روزگار میگذرانند و حالا پس از آتشبس و گذراندن بلاتکلیفیهای مداوم بهصورت روزانه، باید از نو خانه و زندگیشان را بنا کنند.
فقدان آب و مراقبتهای بهداشتی
پیش از اعلام آتشبس و امیدها برای بازگشت به خانه، برای «رباب الحاج یوسف»، هربار مراجعه به دستشویی برای تعویض نوار بهداشتی، تجربهای دردناک بود. پس از اینکه حملات اسرائیل، خانواده او را از خانهشان در لبنان به یک پناهگاه آواره کرد، او با صدها نفر از آب محدود استفاده میکند. یوسف، 29 ساله، به رویترز میگوید: «گاهی اوقات آبی برای شستن وجود ندارد. در حمام سبدی وجود ندارد که زنان نوار بهداشتی خود را در آن بیندازند.»
او اوایل نوامبر همین امسال، به همراه فرزندان خردسالش از خانهاش در شهر بعلبک، در شرق لبنان، به پناهگاهی که به مدرسه تبدیل شده بود، فرار کرده بود. در مدرسهای که یوسف و خانوادهاش به آنجا پناه بردهاند، بزرگترین کمبود، کمبود آب تمیز است: «شما باید لباس زیر خود را بردارید و بشویید. من در حمام منتظر میمانم تا دخترم در آب یخ خود را بشوید و بتواند نوار بهداشتیاش را عوض کند. در برخی از حمامهای مشترک هیچ سبدی وجود ندارد، بنابراین دختران باید کیفهای خود را همراه داشته باشند، که بعضی از آنها اگر مردان همان اطراف باشند این موضوع را خجالتآور میدانند.»
به گفته آژانس حقوق جنسی و باروری سازمان ملل متحد (UNFPA)، بیش از 11 هزار زن باردار در میان جمعیت تازهآوارهشده در لبناناند که به مراقبتهای دوران بارداری، تغذیه، آب تمیز و لوازم بهداشتی نیاز دارند. یکی از زنان باردار در پناهگاه آوارگان به رویترز میگوید که میترسد بچه نارس داشته باشد.
حسین الحراتی، هماهنگکننده برنامه سلامت امداد بینالملل در دره بقاع، میگوید: «ما واقعاً نگران تغذیه نوزادان تازهمتولدشده، همچنین تغذیه افراد زیر سن قانونی هستیم.» سازمان بهداشت جهانی گفته که قبلاً موارد سرخک، هپاتیت A و سایر بیماریهای عفونی را در میان آوارگان ثبت کرده است و هفته اول نوامبر هشدار داد که ممکن است با افزایش تعداد آوارگان در شرایط نامناسب سرپناه، احیای مجدد آن امکانپذیر باشد.
معماران امید، مقاومت و تغییرات دگرگونکننده
از 1/2 میلیون نفری که در درگیریهای لبنان آواره شدهاند، تقریباً 520 هزار نفر زناند. آنطور که Thred گزارش داده، چالشهایی که زنان لبنانی در ماههای گذشته از سر گذراندهاند، نهتنها جسمی نیست بلکه از نظر روانی آسیبزاست زیرا امنیت و حقوق اولیه بشر را از بین میبرد.
اردوگاههای پناهندگان و پناهگاههای موقت به «زودپز» آسیبپذیری تبدیل شدهاند؛ جایی که خشونت خانگی در این مکانها افزایش مییابد، استثمار جنسی به تهدیدی همیشگی تبدیل و مراقبتهای بهداشتی اولیه امری لوکس میشود. حالا حدود دو هزار و 300 زن باردار، باید با شرایط بسیار وخیم دستوپنجه نرم کنند، چون مراقبتهای دوران بارداری بسیار کم است.
به حاشیه راندن سیستماتیک زنان همچنین باعث میشود که مهاجران – بهویژه مهاجران کشورهای آفریقایی - در یک سلسلهمراتب اجتماعی از قبل متزلزل گیر بیفتند. آنها اغلب در محیطهای استثماری شغل پیدا میکنند و بدن و نیروی کارشان در سیستمی کالایی شده است که آنها را نامرئی میکند و درباره تقاطع مبارزات آنها را نمیتوان اغراق کرد. تجربه هر زن براساس شبکهای از ملیت، موقعیت اجتماعی-اقتصادی و جنسیت او شکل میگیرد.
زنان پناهندهای که قبلاً زندگی از طریق جابهجایی را تجربه کردهاند، مجبور میشوند با ترس دوباره از دست دادن و بیثباتی روبهرو شوند. همچنین تلفات ذهنی غیرقابل اندازهگیری است. خشونت مبتنی بر جنسیت اکنون مترادف با بحران انسانی است. شلوغی شرایط زندگی آوارگان جنگ در لبنان، فقدان حریم خصوصی و ازهمگسیختگی شبکههای حمایتی جامعه، شرایطی را ایجاد میکند که در آن زنان همیشه در معرض خطرند.
این بحران نهتنها ایمنی فیزیکی را تهدید میکند، بلکه بهطور سیستماتیک انعطافپذیری روانی کل جوامع را از بین میبرد. اما داستان زنان لبنان تنها درد و رنج نیست، بلکه یک مقاومت فوقالعاده است. این زنان منتظر نجات نیستند؛ آنها سخت کار میکنند تا روایتها را تغییر دهند، خواستار پاسخگویی باشند و همبستگی را در میان جوامع از هم پاشیده تقویت کنند.
مقاومت آنها گواهی قدرتمندی بر انعطافپذیری انسان در برابر موانع بهظاهر غیرقابل عبور است اما واکنش جهان به این امر بهطرز تاسفباری ناکافی بوده است. آنچه به فوریت نیاز است، بازاندیشی اساسی از حمایت است که صدای زنان را متمرکز، عاملیت آنها را تصدیق و مسیرهای ملموسی را برای بهبود و توانمندسازی فراهم کند.
بحران، چیزی بیش از همدردی میطلبد و خواستار تعهد رادیکال برای از بین بردن ساختارهای سیستمی است که خشونت را تداوم میبخشد. از مقابله با میراثهای استعماری تا مخالفت با سیاستهای دولتی نظامی، مسیر پیش رو نیازمند رویکردی جامع و متقاطع است که واقعیتهای پیچیده زندگی زنان لبنان را بهرسمیت میشناسد. زنان لبنان فقط بازماندگان نیستند. آنها معماران امید، مقاومت و تغییرات دگرگونکنندهاند.
«زمانی برای اندوه یا اشک نیست»
«فادیا جمعه»، روزنامهنگار و فعال محیطزیست از شهر صور در جنوب لبنان میگوید: «من میخواهم پیام عشق و صلح را برای همه زنان ارسال کنم. میخواهم آنها بدانند که وقتی این جنگ تمام میشود، به گذشته نگاه خواهند کرد و خواهند دید که چقدر قوی بودند و چگونه قدرت آنها باعث شد که خانوادهها و جوامعشان ادامه حیات دهند.»
هنگامی که حملات اسرائیل به لبنان در اواخر سپتامبر 2024 پس از تقریباً یکسال نبرد نسبتاً محدود تشدید شد، «جمعه» با صدای حملات هوایی شدید در صور از خواب بیدار شد. او فرزندانش را جمع کرد و فرار کرد تا نزد اقوامش در صیدا بماند. او به بخش زنان سازمان ملل میگوید: «وضعیت فاجعهبار بود. با وجود این فاجعه، من بهسرعت خودم را جمع کردم و بلافاصله به کار داوطلبانه خود بازگشتم. هیچ زمانی برای اندوه یا گریه وجود ندارد.»
فادیا جمعه، بهعنوان یک نیروی میانجی با بخش زنان سازمان ملل کار و برای جلوگیری و حل مناقشات از طریق حمایت از تغییر سیاست و اقدام در سطح جامعه تلاش میکند. او حتی در زمان تشدید درگیری، به این کار دشوار و حیاتی ادامه داد، یک برنامه حمایت عاطفی برای کودکان آواره و مراقبان آنها در منطقه تایر لبنان، ایجاد و جلسات مشاوره با زنان و خانوادههای آنها را تسهیل کرد.
«ریم حاج علی»، در شهر طرابلس در شمال لبنان هم برای کمکرسانی به نیازمندان تلاش میکند. سازمان غیردولتی «رواد التنمیه»، شریک بخش زنان سازمان ملل متحد، که حاج علی بهعنوان مدیر برنامه در آن کار میکند، برای رسیدگی به بحران آوارگی در کشور بسیج شده است. او میگوید، عدهای از مردم ممکن است فکر کنند که نیازهای مردم بسیار زیاد است اما حتی اقدامات کوچک هم میتواند باعث تسکین و بازگرداندن احساس ایمنی شود که تعهد ما به این کار را مجدداً تأیید میکند.
حاج علی توضیح میدهد که چگونه دسترسی به غذا، بهداشت، آب و آموزش بر همه آوارگان تأثیر میگذارد و چگونه زنان میتوانند با چالشهای منحصربهفردی در پناهگاهها روبهرو شوند: «نگرانیهای جنسیتی وجود دارد که حول محور امنیت، سلامت و امنیت اقتصادی زنان میچرخد. بسیاری از زنان ممکن است با خطر افزایش خشونت جنسی، فقدان دسترسی به دوش آب، فضاهای امن، مراقبت از مادر و... مواجه شوند که آسیبپذیری آنها را تشدید میکند. زنان در طول بحران مسئولیتهای بزرگی را برعهده دارند اما آنها همچنین نیروهای اصلی برای بهبود وضعیت لبناناند.»
«زنان نقشی حیاتی در حفاظت از زنان دیگر بازی میکنند» حاج علی میگوید: «زنان چالشهایی را که همه ما با آن روبهرو هستیم، درک میکنند، که به ما کمک میکند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و از یکدیگر حمایت کنیم. ما باید مطمئن شویم که زنان را در تصمیمگیریها دخیل میکنند تا بتوانیم به بحرانها به شیوهای فراگیرتر و مؤثرتر پاسخ دهیم.»
این درگیری «بازتاب گستردهای داشته است. زندگی مردم زیر و رو شده است.» «ذغیب» علاوه بر اینکه نامزد پارلمان لبنان است، رئیس یک سازمان غیردولتی که بر پاسخگویی عمومی برای حکومت محلی تمرکز دارد. ذغیب میگوید که با مقامات شهرداری که برای حمایت از افراد به منطقه «کفردبیان» میآیند، کار کرده است: «پس از پاسخ اولیه بشردوستانه و رفع نیاز فوری مردم به سرپناه و غذا در هفته اول، ما به دنبال حفظ کرامت آوارگان بودیم. ما روی این موضوع متمرکز شدیم و سعی کردیم برای هر خانواده حمام مخصوص خود را فراهم کنیم تا حریم خصوصی و راحتی بیشتری تضمین شود.»
او همچنین عناصر مبتنی بر جنسیتِ خاص بحران را برجسته کرد: «نیازهای همه، بهویژه زنان، تشدید شده است. زنان در حال حاضر خود را مسئول بیشتر، اگر نگوییم همه فعالیتهای روزمره، از آشپزی گرفته تا نظافت، شستن لباسها، مراقبت از کودکان و کمک به آنها در تحصیل میدانند. بنابراین زنان هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی خستهاند.» «عفاف شعیبی»، 29 ساله و مادر دو فرزند که مجبور به فرار از خانه خود در بعلبک، در شمال شرقی لبنان شد، به همراه همسر و فرزندانش به خانهای که توسط انجمن «ذغیب» اداره میشود، وارد شد.
شعیب قبلاً در جریان جنگ در سال 2006، زمانی که خانوادهاش به سوریه پناهنده شدند، آواره شده بود. او میگوید، مکانیسمهای مقابلهای خاصی را برای خودش ایجاد کرده است: «اما مهم نیست که چند بار آواره شوید، هرگز آسانتر نمیشود.» شوهر شعیب زمانی که آنها آواره شدند مجبور به ترک شغل خود شد. حالا شعیب توانسته به کار خود برای یک سازمان غیردولتی محلی ادامه دهد و اکنون نانآور اصلی خانوادهاش است: «وضعیت مالی ما بسیار چالشبرانگیز است، اما کار من خانواده ما را نجات داد. در چنین مواقعی، متوجه میشوید که نقش، شغل و درآمد برای یک زن چقدر مهم است. خانواده من اکنون بیش از هر زمان دیگری برای کار من ارزش قائلند.»
عفاف میگوید که نقش زنان در واکنش به بحران بسیار پررنگ است: «بازیابی لبنان و بازسازی جامعه پس از جنگ باید توسط زنان انجام شود. من قصد دارم روی توانمندسازی اقتصادی زنان پس از جنگ تمرکز کنم، زیرا زنان بهترین سازندگان صلح و رهبران جامعهاند.»
لبنان سزاوار زندگی است
در بحبوحه جنگ ویرانگر لبنان، کشتار و آواره کردن مردم آن، اداره زنان کلیسای مارونی در بکرکی لبنان، بیانیهای با عنوان «جنون جنگ را متوقف کنید، لبنان سزاوار زندگی است» صادر کرد. «عبود مزاواک»، هماهنگکننده دفتر، زمانی را صرف کرد تا از انگیزههای این بیانیه، برخی از واقعیتهای روزانه که زنان با آن روبهرو هستند و اینکه چگونه زنان در سراسر جهان میتوانند در بحبوحه جنگ ویرانگر، کشتار و آوارهکردن مردم، به لبنان کمک کنند، بگوید.
او در گفتوگو با سایت کلیسای مشترک مسیحی (شاگردان مسیح) میگوید: «ما بهعنوان اداره پاستور زنان کلیسای مارونی در لبنان، عمیقاً تحتتأثیر مسائلی قرار گرفتهایم که خانوادهها، بهویژه زنان و کودکان، در قلب این جنگ با آنها روبهرو هستند. انگیزه بیانیه ما این است که همبستگی خود را با کسانی که وزن این بحران را تحمل میکنند و در عین حال خواستار صلح و عدالتند، ابراز کنیم.
بهعنوان یک کلیسا، ماموریت ما ارتقای کرامت انسانی و قدرت اخلاقی خانوادهها و زنانی است که با وجود سختیها، نقشی حیاتی در حفظ انسجام اجتماعی و حمایت از آسیبپذیرترین قشرها ایفا میکنند. ما همچنین بهدنبال افزایش آگاهی و بسیج جامعه بینالمللی و وجدانهای محلی برای نیاز فوری به حفاظت و حمایت از لبنانیم.»
او از واقعیتهای روزمرهای که زنان در لبنان با آن روبهرو هستند، میگوید: «زنان لبنانی اغلب اولین کسانیاند که بار مراقبت از خانواده خود را در شرایط سخت و با دسترسی محدود به منابع ضروری مانند غذا، آب، مراقبتهای بهداشتی و آموزش به دوش میکشند. آنها همچنین تحت تهدید دائمی خشونت و ناامنی زندگی میکنند و آسیبپذیری خود و فرزندانشان را افزایش میدهند.
با وجود این، زنان انعطاف و شجاعت نشان میدهند و به مراقبت از خانواده و جوامع خود ادامه میدهند. ما بهعنوان یک دفتر، فداکاری و قدرت آنها را میشناسیم و متعهد میشویم که در زندگی روزمره از آنها حمایت کنیم. بهطور خاص، یک زن غیرآواره باید وظایف خانه و مسئولیتهای حرفهای خود را مدیریت کند و در عین حال به خانوادههای آوارهای که فاقد امکانات لازم برای برآوردن حتی ابتداییترین نیازهایشاناند، کمک کند.»
مزاواک میگوید، یک زن آواره مجبور است بر ترس و رنج از دست دادن خانه و دارایی خود غلبه کند: «او باید خواستههای روزش را برآورده کند، انگار که با منابع بسیار کمی هنوز در خانه است. او باید ترس فرزندانش، عصبانیت شوهرش و ناراحتی اعضای مسن خانواده را آرام کند. همبستگی جهانی برای حمایت از زنان لبنانی در این دوران سخت ضروری است.
زنان در همهجا میتوانند با بالا بردن صدای خود برای گسترش آگاهی در مورد وضعیت و رنج زنان لبنانی، حمایت از مداخله صلحآمیز و کمکهای بشردوستانه هدفمند کمک کنند. آنها همچنین میتوانند از سازمانهای محلی و بینالمللی که کمک و منابع اضطراری را به خانوادهها ارائه میکنند، حمایت کنند. علاوه بر این، با ایجاد شبکههای حمایت و تبادل، زنان در سراسر جهان میتوانند تجربیات، مهارتها، انعطافپذیری و قدرت خود را به اشتراک بگذارند. بنابراین جنبش همبستگی، زنان را که فراتر از مرزهاست و آرامش اخلاقی را برای زنان در لبنان به ارمغان میآورد، تقویت میکند.»
جنگ در لبنان، سالها بحران برای کودکان
جنگ در لبنان تأثیر فاجعهباری بر کودکان و جوامع آسیبپذیر داشته است. حتی قبل از تشدید درگیری اخیر، بسیاری از خانوادهها در لبنان بهدلیل بحرانهای متعدد و بیامان ازجمله فروپاشی اقتصادی که نرخ فقر را افزایش داده است، در لبه پرتگاه قرار داشتند. اکنون خشونت، زندگی کودکان را بیشتر وخیم کرده و در بسیاری از موارد، جراحات جسمی شدید و زخمهای عاطفی عمیقی را به همراه داشته است.
طبق آخرین گزارش یونیسف، صدها کودک بهدلیل درگیریها کشته یا زخمی شدهاند، صدها هزار نفر آواره شدهاند و تعداد بیشماری در معرض خطر قرار گرفتهاند. هزاران کودک و خانواده در حال حاضر در خیابانها یا در پناهگاهها زندگی میکنند، بسیاری از آنها خانههای خود را بدون لوازم و وسایل ضروری ترک کردهاند و حالا بعد از اعلام آتشبس میان حزبالله و اسرائیل، امیدوار به بازگشت به مدرسه و خانهاند.
تقریباً همه کودکان در لبنان بهنوعی تحتتأثیر جنگ قرار گرفتهاند. بسیاری قربانی بمبارانها، از دست دادن عزیزان، خانههای خود و دسترسی به آموزش شدهاند. جنگ همچنین خدمات ضروری را که خانوادهها به آنها تکیه میکنند مختل میکند و به آنها آسیب میرساند، حتی در شرایطی که کودکان در لبنان در معرض خطر فزاینده مسائل بهداشتی و حفاظتیاند.
یونیسف در گزارشاش خواستار آتشبس فوری و پایبندی به آن شده و این خواستهها را دستهبندی کرده است: پایبندی همه طرفها به تعهدات خود براساس قوانین بینالمللی بشردوستانه و حمایت از کودکان در راستای قوانین بینالمللی، حفاظت از غیرنظامیان ازجمله کودکان، کارکنان بشردوستانه و پرسنل پزشکی و حرکت امن غیرنظامیانی که به دنبال امنیتاند ازجمله کودکان، ارائه فوری بودجه بشردوستانه اضافی برای رفع نیازهای فوری کودکان و سایر جمعیتهای آسیبدیده، حفاظت از تمام مدارس و مکانهای آموزشی و ازسرگیری دسترسی ایمن به آموزش برای کودکان، تدارکات ضروری به سرپناهها شامل هزاران بطری آب آشامیدنی تمیز، بستههای بهداشتی، وسایل آموزشی و تفریحی برای کودکان، پتو و کیسه خواب، وسایل بهداشت شخصی برای زنان و دختران، تحویل مواد غذایی شامل مکملها و غذای کودک، ارائه حمایتهای روانی اجتماعی ازجمله خدمات حمایت از کودکان، آموزش و فعالیتهای تفریحی در بسیاری از پناهگاهها، تحویل تجهیزات پزشکی ازجمله کیتهای اورژانسی که برای بیمارستانهای معالجه بیماران مجروح ضروری است و تهیه کیتهای مامایی برای کمک به مراکز مراقبتهای بهداشتی در ارائه زایمان امن به زنان باردار.
بمبها بعد از آتشبس هم آدم میکشند
درحالی آتشبس شکننده بر لبنان مستقر شده است که بقایای حملات هوایی بیامان اسرائیل و آتش توپخانه در میان خانههای ویرانشده و در باغهای زیتون پراکنده است و تهدیدی برای ایجاد صلح تازه در این کشور است. یک هیئت لبنانی در کنفرانس بینالمللی بررسی معاهده منع مین (پیمان اتاوا) در کامبوج، هشدار داد که میزان مهمات منفجرنشده چالشی بزرگتر از عواقب پس از جنگ 33 روزه در لبنان در سال 2006 است. یکی از نمایندگان این هیئت، به « New arab» میگوید: «ما برای این روز آماده شده بوده بودیم.
روز چهارشنبه بعد از اعلام آتشبس، دستور دادیم که توزیع بیش از دو میلیون اعلامیه برای هزاران نفری که در جادهها در حال بازگشتند، آغاز شود و به آنها هشدار دادیم که بمبها را لمس نکنند. ما واحدهای بزرگ ارتش و سازمانهای غیردولتی ملی را برای توزیع این اعلامیهها به خیابانها فرستادهایم.»
او میگوید که این فقط اولین مرحله از یک کمپین گستردهتر آگاهی عمومی است که برای نجات جان انسانها طراحی شده است: «با برنامههایی که هفته آینده برای نصب پوسترهای بزرگ در روستاها بهعلاوه بیلبوردهای تبلیغاتی در امتداد جادهها به «مناطق درگیری» طراحی شده است، این کار را ادامه میدهیم.» این نماینده میگوید که خطرات موجود، ناشی از بمبها، مهمات هواپیما، موشکها و هر نوع مهمات منفجرنشده است.
ما همچنین با چالش اضافی آلودگی فسفر سفید روبهروییم که مقابله با آن بسیار خطرناک و پیچیده است. Airwars، یک گروه نظارت بر درگیری مستقر در بریتانیا، جنگ در لبنان را به عنوان شدیدترین عملیات هوایی در خارج از غزه در دو دهه گذشته توصیف کرده است. دیدبان حقوق بشر تأیید کرده که سربازان اسرائیلی از اکتبر 2023، مهمات فسفر سفید را در حداقل 17 شهرداری در جنوب لبنان مستقر کردهاند، ازجمله پنج شهرداری که در آنها مهمات انفجاری هوا بهطور غیرقانونی در مناطق مسکونی پرجمعیت استفاده شده است.
فسفر سفید یک ماده شیمیایی است که هنگام قرار گرفتن در معرض اکسیژن میسوزد. پیامدهای آتشزا منجر به مرگ یا جراحات شدید میشود که باعث عذاب مادامالعمر میشود و این پتانسیل را دارد که خانهها، زمینهای کشاورزی و سایر سازههای غیرنظامی را به آتش بکشد. استفاده از آن تحت قوانین بشردوستانه بینالمللی محدود شده است.