انقلاب و عکاسی/درباره تاثیر انقلاب ۵۷ بر عکاسی معاصر ایران

یکی از مهم‌ترین رویدادهای قرن بیستم انقلاب ۵۷ ایران است. انقلابی که علاوه بر زندگی مردم تاثیر بزرگی بر عکاسی مستند و خبری ایران گذاشت. پیش از انقلاب، عکاسی خبری بیشتر در خدمت تبلیغ رسمی حکومت پهلوی بود. اما با آغاز اعتراضات و گسترش ناآرامی‌ها، عکاسان خبری کم‌کم متوجه نقش موثرشان در حرکت مردم شدند. نقشی که شاید در ادامه یکی از مهمترین‌ عوامل سرنگونی رژیم پهلوی شد.

در انقلاب‌ها شیوه رفتار مردم عوض می‌شود. یک پله بالاتر رفتار حکومت‌ها هم عوض می‌شود. به یک اعتبار حکومت و قدرت سیاسی اتوریته روزهای قبلش را از دست می‌دهد. کشور دچار به هم ریختگی می‌شود و به شکلی آزادی بیش از حدی روی کشورهای در آستانه انقلاب سایه می‌اندازد.

شاید بگویید این بلبشو و به هم ریختگی می‌تواند خطرناک شود. البته که می‌تواند، اما روی دیگری هم دارد. اگر حکومت در حال سقوط موفق به سرکوب مخالفانش شود شاید حق با شما باشد و کار عکاس‌های در صحنه به جاهای باریک بکشد. اما اگر بر عکس این اتفاق بیفتد قضیه شکل دیگری پیدا می‌کند. آن وقت است که تا مدت‌های مدیدی نون عکاس‌ها در روغن است.

تا حکومت تازه تاسیس به خودش بیاید، عکاس‌ها بارشان را بسته‌اند و سهمشان را از انقلاب برده‌اند. انقلاب از منظر دیگری هم برای عکاسی خوب است. در این ایام مردم با همدیگر مهربان می‌شوند و همه زور و بد خلقی‌شان را خرج رژیمی می‌کنند که قرار است سرکوبش کنند. از طرف دیگر انقلابیون به عکاس‌ به چشم راوی نگاه می‌کنند.

راوی که قرار است با هر بار فشار دادن دکمه شاتر به جهانیان بفهماند چه بر سر مردم مظلوم گذشته است. موقعیتی که شاید شیرین‌تر از آن برای یک عکاس اتفاق نیفتد. از من بپرسید می‌گویم عکاسی ایران بعد از انقلاب متولد می‌شود. در حقیقت عکاسی ایران بعد از انقلاب تغییر وضعیت می‌دهد و به عرصه جدی عکاسی خبری و مستند وارد می‌شود.

ورودی که بعد از آن با شروع جنگ قوام پیدا می‌کند. در مجموع، انقلاب ۵۷ باعث می‌شود عکاسی خبری ایران از یک رسانه محدود و رسمی به یک ابزار مهم برای ثبت تاریخ و بیان اعتراضات سیاسی و اجتماعی تبدیل شود. این چند خط را به همراه عکسی از انقلاب ۵۷ شروعی بر عکس نوشت روزهای دیگر می‌شود. 

 عکس: AP