ترکیـه شریک جذاب منطقه ساحل

تعامل ترکیه در منطقه ساحل پیش از بحران امنیتی در این منطقه آغاز شد. تجارت ترکیه و مالی در دو دهه گذشته با افزایش ۳۲۰۰۰ درصدی از پنج میلیون دلار در سال ۲۰۰۳ به ۱۶۵ میلیون دلار در سال ۲۰۲۲ رسیده است. شرکت‌های ترک در توسعه زیرساخت‌ها در نیجر نقشی کلیدی داشته‌اند. این روابط پایه‌ای محکم را برای همکاری دفاعی ایجاد می‌کند.

همکاری دفاعی ساحل با ترکیه از سال ۲۰۱۸ به‌طور پیوسته افزایش یافت. آنچه با تعهد پنج میلیون دلاری ترکیه به نیروی مشترک G5 ساحل (که اکنون منحل شده) آغاز شد، به مشارکتی گسترده‌تر تبدیل شد. تصمیم آمریکا برای توقف کمک‌های دفاعی در پی کودتاها در بورکینافاسو، چاد، مالی و نیجر توانایی این کشورها برای نگهداری و تهیه تجهیزات آمریکایی را مختل کرد. با وخامت امنیت منطقه و رکود کمک‌های غربی، ترکیه به یک شریک جذاب تبدیل شد.

فروش تجهیزات نظامی سنگ‌بنای همکاری دفاعی ساحل-ترکیه است. این همکاری در سال ۲۰۲۲ و زمانی آغاز شد که بورکینافاسو، مالی و نیجر پهپادهای «بیرقدار تی.بی۲» ترکیه را دریافت کردند. این خریدها نشان‌دهنده یک تغییر در تدارک تجهیزات و چرخش کشورها به‌سوی آنکارا بود.

این رابطه به پهپاد محدود نشد: بورکینافاسو و چاد در سال ۲۰۲۲ خودروهای زرهی ترکیه را خریدند. این همکاری زمانی گسترش یافت که نیجر با خرید هواپیماهای ترکیه در سال ۲۰۲۲ به اولین مشتری صادراتی یک هواپیمای کاملاً ترکیه‌ای تبدیل شد. چاد نیز در سال ۲۰۲۳ همان هواپیما را خریداری کرد. تجهیزات ترک شکاف‌های شدید امنیتی ارتش‌های ساحل را برطرف کرده و قابلیت‌های جدیدی در اختیارشان قرار داد.

فروش تجهیزات نظامی به رشد روابط و نفوذ ترکیه کمک و همکاری با کشورهای ساحل مسیرهای جدیدی را برای آنکارا فراهم می‌کند تا منافع منطقه‌ای خود را دنبال کند. یک گزارش اطلاعاتی ترکیه در سال ۲۰۲۴ نیجر را یک «شریک راهبردی» خواند که نفوذ آنکارا در آفریقا را گسترش می‌دهد. این روابط به ترکیه امکان رقابت با رقبا را می‌دهد. به‌نظر برخی تحلیلگران گسترش روابط ترکیه به آنکارا کمک می‌کند تا فرانسه و امارات را دور بزند. به‌علاوه، روابطش با کشورهای ساحل به محدود کردن جنبش گولن کمک کرده است.

کشورهای ساحل، آنکارا را یک شریک امنیتی مهم می‌دانند. همکاری‌های دفاعی ممکن است به‌فراتر از فروش تجهیزات نظامی گسترش یابد. خبرگزاری فرانسه در سال ۲۰۲۴ گزارش داد که شرکت خصوصی نظامی-امنیتی «سادات اینترنشنال دیفنس» در منطقه ساحل مستقر شده و هزار نیروی سوری دارای قرارداد با سادات در نیجر مستقر شده‌اند تا «از پروژه‌ها و منافع ترکیه محافظت کنند.» سادات و وزارت دفاع ملی ترکیه این ادعاها را تکذیب کرده‌اند اما مجله «آفریقا دیفنس فوروم» نیز گزارش داد که بنا به اعلام ترکیه «این نیروها مستقر شده‌اند تا به مشاوره و حفاظت از منافع ترکیه، از جمله معادن، بپردازند.»

بر اساس گزارش «ژون آفریک» سادات در اواسط ۲۰۲۴ در مالی مستقر شده و نیروهای نظامی این کشور را آموزش داده است. پرسنل سادات در میان یگان‌های نخبه وفادار به رئیس‌جمهور مالی ادغام شده‌اند و به آن‌ها آموزش داده‌اند تا از وقوع کودتا جلوگیری کنند. این ادعا در صورت صحت، نشان می‌دهد که ترکیه از ابزارهای جدیدی برای تعمیق شراکت‌ها و پاسخگویی به نیازهای امنیتی رژیم‌ها استفاده می‌کند.

گزارش‌های پراکنده‌ای هم وجود دارد که نشان می‌دهد ترکیه در حال گسترش حضور نظامی آشکار خود است. در فوریه ۲۰۲۵، «میلیتری آفریکا» گزارش داد که چاد کنترل یک پایگاه نظامی در شهر «آبِشه» را به ترکیه واگذار کرده است. در صورت تأیید، این نخستین پایگاه ترکیه در منطقه ساحل خواهد بود. همچنین این اقدام می‌تواند به‌عنوان عنصری جدید در همکاری‌های دفاعی در نظر گرفته شود.

تحت برخی شرایط همکاری با ترکیه می‌تواند اهداف منطقه‌ای آمریکا را پیش‌ببرد. کشورهای ساحل برای مقابله با تهدیدات روزافزون تروریستی نیازمند کمک‌های دفاعی هستند که آمریکا اغلب قادر به ارائه آن نیست. کمک‌های ترکیه با محدودیت‌های قانونی مشابه مواجه نیست. هواپیماها، خودروهای زرهی و پهپادهای ترکیه تحرک نیروها را بهبود بخشیده و به نظامیان کمک می‌کنند تا به مقابله با پایگاه‌های تروریستی بپردازند. همکاری با ترکیه می‌تواند به نیروهای نظامی منطقه در مدیریت تهدید گسترش عملیات‌های تروریستی کمک کند.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید