پیامدهای تجدید حمایت اروپا از اوکراین
در یک نشست خارقالعاده در بروکسل در ۱ فوریه [۱۲ بهمن]، همه ۲۷ رئیس حکومت اتحادیه اروپا، سرانجام روی یک بسته حمایتی ۵۰ میلیارد یورویی برای اوکراین توافق کردند. ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین و دولتش عاجزانه نیازمند این پول هستند تا دولت اوکراین همچنان فعال باشد و بتواند حقوق کارکنان را بدهد و در نتیجه تصویب این بسته برای آنها خبر خوبی بود. نمایش اتحاد هم خبر خوبی برای اتحادیه اروپاست. بخشی از این بودجه نیز بناست صرف حمایت از عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا شود. کمکهای مالی دیگری هم مورد توافق قرار گرفته است.
در دسامبر ۲۰۲۳ [پاییز امسال]، در نشست شورای اروپایی، بر سر شروع مذاکرات پیوستن اوکراین هم توافق شد اما ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان، بسته حمایتی فوریتر را وتو کرد. از آنجا که در مسائل سیاست خارجی نیاز به اجماع است، وتوی اوربان باعث شد ۲۷ رهبر بار دیگر در فوریه در نشست اضطراری پیگیری برای رسیدن به توافق جمع شوند. این بار شورا موفق شد. اوربان حمایتی از ۲۶ همتایش دریافت نکرد و بعضیهایشان هم تهدید کردند، مادهای از معاهده اتحادیه اروپا، یعنی ماده ۷ را که تاکنون به کار گرفته نشده، فعال کنند؛ مادهای که حق رأی یکی از اعضا را از او میگیرد. گفتوگوهایی که تا چند ساعت پیش از نشست انجام شد، از جمله با جورجا ملونی، نخستوزیر ایتالیا، به قانعشدن اوربان کمک کرد.
تهدیدات اوربان، ابزاری برای مذاکره مستقیم بر سر ۲۰ میلیون یورو از صندوق اتحادیه اروپا بود؛ مبلغی که اوربان عاجزانه به آن نیاز دارد و بهخاطر نقض حاکمیت قانون بلوکه شده است. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه با ارجاع به نتیجه نشست قبلی شورا در این باره گفت، اوربان در این باره، تصریح موضعی از شورا گرفته است که این بودجهها میتوانند، براساس «بازبینی عینی، منصفانه و براساس حقایق» که کمیسیون اروپایی درباره اصلاحات او انجام میدهد، آزاد شوند. برای رفع وتوی اوربان رهبران همچنین تعهد به بحث سالانه درباره حمایت مالی از اوکراین و بررسی آن در فاصله دو سال دادند.
این توافق برای جاهطلبیهای اتحادیه اروپا هم خبر خوبی است. این توافق اجماعی برای بلوک حیاتی بود تا اتحادش را نشان دهد. همچنان به پوشاندن اختلافات در اتحادیه اروپا بر سر درگیری اسرائیل و حماس هم کمک میکند. نظرات افکار عمومی اروپا همچنان حمایت قوی از اوکراین نشان میدهد؛ اما در عین موفقیت در این کمک، اتحادیه اروپا برای برآوردهکردن تعهداتش در حوزههای دیگر همچنان در تقلاست. مثل مسئلهای که بر سر تعرفه واردات تولیدات کشاورزی و دامی با اوکراین وجود دارد. در عین اینکه این کمکها برای اوکراین خبر خوبی است، بعد از تابستانی که ضدحمله اوکراین در آن پیشرفت چندانی نداشت، کار بسیار بیشتری برای تغییر وضعیت نیاز است. گزارشها حاکی است، نیروهای اوکراینی مجبور شدهاند، خمپارهها را جیرهبندی کنند، درحالیکه زیر آتش سنگین خمپارههای روسی هستند. این باز هم ناکامی محتمل اتحادیه اروپا در رسیدن به هدف ارسال ۱ میلیون خمپاره به اوکراین تا اول مارس [کمتر از یک ماه دیگر] را مشخص میکند.
سال جاری، در مسیر جنگ، اثر کلیدی خواهد داشت. ظرفیت صنعت دفاعی اروپا برای تولید خمپارههای ۱۵۵ میلیمتری، از زمان شروع جنگ، بیش از ۴۰ درصد افزایش یافته است و هدف جدید اتحادیه اروپا، تغییر هدف اولش و تحویل 1/1میلیون خمپاره تا پایان ۲۰۲۴ است؛ اما ممکن است این کافی نباشد.
بسته حمایتی اتحادیه اروپا، پیام محکمی برای واشنگتن میفرستد، جایی که حمایت مالی جدید از اوکراین همچنان حمایت کنگره را ندارد. اورسولا وندرلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا در این باره گفت: «این تصمیم به آنهایی که در ایالات متحده مصمم به حمایت از اوکراین هستند، کمک خواهد کرد.» او ابراز امیدواری کرد که ایالات متحده «سهم منصفانه» خود را انجام خواهد داد؛ اما در شرایطی که اقتصاد جنگی پوتین ممکن است کمکم برتری تاکتیکی و راهبردی به روسیه برساند، حمایت ایالات متحده از اوکراین، به همان اندازه حمایت اروپایی، حیاتی خواهد بود. این حمایت باید بهزودی از راه برسد.