چرا بهبود اوضاع باید ناراحت‌کننده باشد؟

معاون وزیر کار می‌گوید، کاهش نرخ بیکاری به کام منتقدان تلخ آمد. او در حالی این نسبت را به منتقدان می‌دهد که گویی هیچ‌یک از نقدهای مربوط به اشتغال را به درستی نخوانده است. آنچه عمدتاً در نقدها بیان می‌شود نمایندگی نکردن نرخ بیکاری از واقعیت‌های بازار کار است. حتی دو ساعت کار در هفته نیز در آمارهای اشتغال به‌عنوان شاغل محسوب می‌شود. مشاغل ناقص و کم‌کیفیت هم شغل به حساب می‌آید. بنابراین وقتی از آمار کاهش نرخ بیکاری صحبت می‌شود، نمی‌توان از آن برداشت کرد که وضعیت اشتغال و به تبع آن، درآمد افراد بهبود یافته است. اغلب فقرا بیکار نیستند اما از محل شغل خود نمی‌توانند نیازهای اساسی خود را تامین کنند. این یعنی شغل‌هایی با دستمزدهایی پایین، بدون امنیت لازم و بدون داشتن پوشش بیمه‌ای مسبب سقوط خانوارها به زیر خط فقر شده است. دولت تاکید دارد که سالانه یک میلیون شغل ایجاد می‌کند. در غیاب مراکز آماری رسمی و معتبر در خصوص برآورد شغل‌های ایجادشده، با اتکا به سامانه طراحی‌شده جدید مبتنی بر کدهای بیمه‌ای، آمارهایی اعلام می‌شود که نشان می‌دهد دولت در این هدف تا حدودی موفق عمل کرده است اما به ابهاماتی که در اهداف محقق‌شده دولت وجود دارد؛ از جمله اینکه این شغل‌های ایجادشده چه کیفیتی دارد؟ با چه دستمزد و درآمدی نیروی کار به کار گرفته شده‌اند؟ درآمد ایجادشده چقدر از هزینه‌های خانوار را توانسته پوشش دهد، و اینکه آیا این شغل‌ها به مثابه به استثمار گرفتن نیروی کار است یا خیر؟ پاسخ داده نمی‌شود. با این حال معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار می‌گوید: کاهش نرخ بیکاری همزمان با افزایش نرخ مشارکت اقتصادی در دولت سیزدهم نشان از رونق بازار کار دارد. آمارها و تحلیل‌ها نشان می‌دهد وضعیت بازار کار رو به بهبود است، اما برخی رسانه‌ها تلاش دارند خبر شیرین کاهش نرخ بیکاری را به کام مردم تلخ کنند. محمود کریمی‌بیرانوند در تشریح جزئیات گزارش مرکز آمار ایران از کاهش نرخ بیکاری در پاییز ۱۴۰۲، اظهار کرد: مرکز آمار چهار بار در سال نتایج مربوط به طرح آمارگیری نیروی‌کار را ارائه می‌دهد و ما نیز باید هر فصل را با زمان مشابه در سال قبل از آن مقایسه کنیم. آخرین گزارش مرکز آمار مربوط به بازه زمانی یک سال منتهی به پاییز ۱۴۰۲ است. او افزود: گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نرخ بیکاری کل کشور در پاییز امسال به 6/7رسیده که کمترین نرخ بیکاری در پاییزهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است؛ علاوه بر این نرخ مشارکت اقتصادی نیز 5/0درصد افزایش داشته است. معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: زمانی می‌توان رونق بازار کار را تایید کرد که نرخ بیکاری کاهشی و نرخ مشارکت اقتصادی افزایشی باشد. اگر کاهش نرخ بیکاری متأثر از کاهش مشارکت اقتصادی باشد نمی‌توان آن را خیلی قابل توجه دانست. معاون وزیر کار اظهار کرد: هیچ گزاره آماری، تحلیلی و کارشناسی وجود ندارد که بیانگر بدتر شدن وضعیت بازار کار در دولت سیزدهم باشد اما برخی رسانه‌ها بی‌انصافانه خبر کاهش نرخ بیکاری را به کام مردم تلخ کردند. کریمی‌بیرانوند تصریح کرد: کاهش نرخ بیکاری و افزایش نرخ مشارکت اقتصادی اتفاقی است که در سه فصل سال ۱۴۰۲ رخ داده و کاهش نرخ بیکاری در سه فصل سال جاری هم‌راستا با افزایش نرخ مشارکت اقتصادی بوده است. این کاهش نرخ بیکاری نشان از رونق بازار کار دارد و به‌هیچ شکل نمی‌توان گفت این کاهش نرخ بیکاری متأثر از خروج نیروی کار است. وی با بیان اینکه خالص اشتغال ایجادی در کل سال ۱۴۰۱ نیز مثبت بوده است، خاطرنشان کرد: فصل بهار ۱۴۰۲ تعداد ۷۲۸ هزار نفر خالص اشتغال ایجادی داشتیم که در تابستان به ۹۰۷ هزار نفر رسید. آخرین آمار مربوط به فصل پاییز، حکایت از ۷۰۶ هزار اشتغال ایجادی دارد.