مرتضی افقه اقتصاددان: هفت سال است در شرایط جنگی هستیم

مرتضی افقه، اقتصاددان در گفت‌وگو با «هم‌میهن» عنوان کرد که ما در هفت سال گذشته نیز به دلیل نداشتن ارتباط با خارج در شرایط جنگی بودیم. او می‌گوید دولت در شرایط جنگی باید تمام‌قد وارد شود چون بستر برای فرار سرمایه و فشار به مردم و افزایش قیمت‌ها فراهم است و باید از تامین معیشت مردم حمایت کند. افقه گفته اما اکنون با توجه به بی‌تدبیری و فشاری که به مردم به خاطر تصمیم‌گیری‌های اشتباه آمده، درصد قابل توجهی از مردم ممکن است با دولت همراهی نکنند.

‌به دلیل شرایط جنگی که بین ایران و اسرائیل رخ داده، چه تاثیری بر اقتصاد ما دارد و تیم اقتصادی دولت چه باید بکند؟

به هر حال در شرایط جنگی پیش‌بینی‌ها مثبت نیست. من خیلی زودتر از این گفته بودم که دولت باید برخلاف تمام توصیه دوستان که شرایط را درک نمی‌کردند و از آزادسازی قیمت‌ها می‌گفتند، این روزها را پیش‌بینی می‌کردند. به نظر من در هفت سال اخیر نیز در شرایط جنگی بودیم و مگر جنگ غیر از این است که نتوانیم با خارج ارتباطات داشته باشیم؟ بنابراین از همان ابتدا باید شرایط جنگی تلقی می‌شد. من و تعدادی از اقتصاددانان در دی‌ماه سال گذشته که با آقای همتی وزیر پیشین اقتصاد ملاقات کردیم صراحتاً به ایشان گفتم که باید شرایط فوق‌العاده اعلام کنید.

در شرایط فوق‌العاده مردم آسیب می‌بینند بنابراین دولت باید تمام‌قد وارد شود و کنترل سرمایه‌گذاری و قیمت‌ها را انجام دهد. عده‌ای از اقتصادخوانده‌ها که هیچ ارتباطی با شرایط فعلی کشور نداشته و ندارند همچنان بر این طبل می‌کوبیدند که باید قیمت‌ها را افزایش داد تا ناترازی‌ها کنترل شود و اکنون باید گفت به اوج مشکل رسیده‌ایم؛ بنابراین دولت چهاردهم باید تمام‌قد وارد شود و از معیشت مردم حمایت کند چون بستر برای فرار سرمایه و فشار به مردم و افزایش قیمت‌ها فراهم شده است و در این شرایط وظیفه ذاتی دولت این است که از تامین معیشت مردم حمایت کند.

‌ما تجربه جنگ هشت‌ساله با عراق را داریم، در آن زمان دولت چه کرد؟

مهمترین کاری که دولت در آن زمان انجام داد این بود که از سیاست‌های جیره‌بندی و کوپن و کنترل قیمت‌ها استفاده کرد اما تفاوت اکنون با آن زمان در این است که سرمایه اجتماعی در دهه شصت تقریباً صددرصد بود و مردم شرایط را تحمل می‌کردند و با دولت همراهی می‌کردند و خودشان نیز در تامین هزینه‌های جنگ مشارکت کردند اما اکنون با توجه به بی‌تدبیری و فشاری که به مردم به خاطر تصمیم‌گیری‌های اشتباه آمده، درصد قابل توجهی از مردم ناراضی هستند و ممکن است همکاری و همراهی نکنند. 

البته در آن دوره، ما با محدودیت و تحریم‌ها مواجه نبودیم، جنگ بود اما هم می‌توانستیم نفت صادر کنیم و هم تمام کالاهای مورد نیاز را وارد می‌کردیم و تولیدکننده نیز کار می‌کرد. گاهی پیش می‌آمد که مراکز نفتی ما را با موشک می‌زدند اما مراکز تولیدی کار خود را انجام می‌دادند و از دولت نیز حمایت می‌کردند. 

‌دولت چهاردهم در این شرایط باید چه کاری انجام دهد؟

دولت باید همان کارهای زمان جنگ با عراق را انجام دهد یعنی باید تمام‌قد وارد شود و سیاست‌هایی که تمام دولت‌های دنیا در زمان جنگ انجام می‌دهند و رایج است استفاده کند. دولت باید از تمام ابزاری که بتواند هم تولید را حفظ کند و هم توزیع به صورتی انجام شود که مردم کمترین آسیب را ببینند و از افزایش قیمت‌ها نیز جلوگیری شود. دولت همچنین باید به این موضوع دقت کند که بسیاری از مردم از آن حمایت نمی‌کنند و از این نظر فشار زیادی بر روی دولت است.

در این شرایط نمی‌توان تصمیمات را طبق روال عادی گرفت و مثلاً مجلس یک هفته برای یک لایحه وقت بگذارد تا درباره آن تصمیم بگیرد، به عنوان نمونه بحث موانع کسب و کار باید به صورت ضربتی تصویب شود و سه قوا باید تصمیمات خود را به صورت فوق‌العاده بگیرند تا به اقتصاد مردم لطمه نخورد. بخش مهمی از موانع کسب و کار داخلی ناشی از ناکارآمدی دولت‌هاست و باید برای آن فکری شود تا حداقل موضوعاتی که به تحریم‌ها ربطی ندارد مدیریت شود تا تولید ادامه پیدا کند و اشتغال کم نشود و شرایط بحرانی مدیریت شود. 

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید