کسری ۷ میلیارد دلاری

کسری ۷ میلیارد دلاری؛ این رقمی است که رئیس کل گمرک ایران از تجارت خارجی کشور بدون احتساب صادرات نفت اعلام کرده که نشان می‌دهد اوضاع اقتصادی در نیمه اول امسال بر وفق مراد نبوده است. تراز تجاری را براساس صادرات و واردات صورت گرفته در یک مدت زمان مشخص محاسبه می‌کنند که وقتی به سمت منفی میل می‌کند یعنی باید شاهد اتفاقاتی نظیر گرانی کالاها و افزایش قیمت ارز باشیم.

البته رئیس گمرک این را نیز گفته که این رقم بدون احتساب صادرات نفت خام، نفت کوره و خدمات فنی و مهندسی بوده که اگر نفت و خدمات فنی مهندسی را نیز محاسبه کنیم به ۲۰/۷ میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی رسیده‌ایم. محمد رضوانی‌فر همچنین تجارت خارجی در ۷ ماهه اول سال را ۱۰۰ میلیارد دلار اعلام کرده، به این صورت که از مجموع ۹۹/۷ میلیارد دلاری تجارت خارجی ایران در این مدت، ۶۰/۲ میلیارد دلار به صادرات با احتساب نفت و خدمات فنی و مهندسی و ۳۹/۵ میلیارد به واردات با احتساب شمش طلا اختصاص داشته است.

همچنین صادرات غیرنفتی به ۳۲/۵ میلیارد دلار رسیده که ۱۵ درصد افزایش داشته، صادرات نفت خام و کوره به ۲۷ میلیارد دلار و صادرات خدمات فنی مهندسی به ۷۰۰ میلیون دلار رسیده، که در کنار آن  واردات بدون احتساب طلا به میزان ۳۶/۱ میلیارد دلار و واردات شمش طلای استاندارد ۳/۴ میلیارد دلار بوده است. میزان وزنی واردات کشور بدون شمش طلا در این مدت با ۲/۷ درصد افزایش به میزان ۲۱/۷ میلیون تن رسید.

براساس این آمار در هفت ماهه اول سال، صادرات کشور بدون احتساب صادرات نفت خام، نفت کوره و خدمات فنی و مهندسی حدود ۷ میلیارد دلار کسری دارد که با احتساب نفت و خدمات فنی مهندسی ۲۰/۷ میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی داشته‌ایم، این در حالی است که سال گذشته کسری تجاری به منفی ۷ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار رسیده بود.

مقایسه آمار امسال با آمار گمرک از هفت ماه نخست سال گذشته نیز جالب است؛ تجارت خارجی در ۷ ماه اول سال ۱۴۰۲، ۶۴ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بود و صادرات در آن هفت ماه برابر با ۷۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تن انواع کالا به ارزش ۲۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بوده است که اگر آن را با سال ۱۴۰۱ مقایسه کنیم افزایش ۲۹/۳۲ درصدی داشته اما ارزش آن کمتر از یک درصد کاهش یافته بود.

رئیس گمرک گفته که میزان وزنی صادرات غیرنفتی در ۷ ماهه امسال ۸۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱/۴۸ درصد افزایش یافته است. همچنین در این مدت ۳۷/۹ میلیون تن محصولات پتروشیمی به ارزش ۱۵/۲ میلیارد دلار صادر شده است که به لحاظ وزن ۲۳ درصد و از حیث ارزش ۲۴ درصد افزایش داشته است.

براساس آمار کسری تراز تجاری ایران در هفت ماهه سال گذشته به ۷/۸ میلیارد دلار رسیده بود که نشان می‌داد ایرانیان کالاهای خود را ارزان‌تر صادر کرده‌اند. در آن بازه زمانی،۷۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تن انواع کالا به ارزش ۲۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار صادر شده بود که در مقایسه با مدت مشابه در سال ۱۴۰۱ افزایش ۲۹/۳۲ درصدی در وزن و کاهش کمتر از یک درصدی در ارزش داشت.

همچنین در هفت ماهه اول سال پیش،۲۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۳۶ میلیارد دلار وارد کشور شد که به لحاظ وزن ۶/۲۱ درصد و از نظر ارزش ۱۲/۶۱ درصد در مقایسه با سال ۱۴۰۱ افزایش داشته و در مجموع میزان وزنی مجموع مبادلات تجاری ایران در هفت ماهه اول سال ۱۴۰۲، ۱۰۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تن بوده که نسبت به مدت سال قبل‌تر، ۲۳/۷۱ درصد افزایش یافته بود.

محمدرضوانی‌فر که در سال گذشته نیز رئیس کل گمرک ایران بود در آماری اعلام کرده بود در هفت ماه اول سال ۱۴۰۲، ۱۰۰میلیون و ۴۰۰هزار تن کالا به ارزش ۶۴میلیاردو۴۰۰میلیون دلار داد و ستد شده که ارزش وزنی آن ۲۳/۷ درصد و از نظر ارزش تجارت خارجی ۶/۲ درصد نسبت به سال ۱۴۰۲ رشد داشته است. آمارهای گمرک همچنین نشان می‌داد که متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی از ۴۶۶ دلار در سال ۱۴۰۱ به ۳۵۷ دلار رسید بود و ۲۳/۴۳ درصد کاهش داشت.

چین و امارات در صدر

اینکه کدام کشورها مقصد صادراتی محصولات ما هستند نیز مهم است؛ براساس آمار رئیس گمرک در هفت ماهه اول امسال، چین با ۸/۶ میلیارد دلار، عراق با ۷/۳ میلیارد دلار، امارات متحده عربی با ۴/۲ میلیارد دلار، ترکیه با ۳/۳ میلیارد دلار، افغانستان با ۱/۳ میلیارد دلار، پاکستان با ۱/۲ میلیارد دلار و هند با ۱/۱ میلیارد دلار بیشترین خرید را از ایران داشته‌اند که در مجموع ۸۲ درصد از وزن و ۸۳ درصد از کل ارزش صادرات کشور را این هفت کشور به خود اختصاص داده‌اند.

در مورد واردات نیز امارات متحده عربی با ۱۲ میلیارد دلار، چین ۱۰/۲ میلیارد دلار، ترکیه ۶/۶ میلیارد دلار، آلمان ۱/۴ میلیارد دلار، فدراسیون روسیه یک میلیارد دلار، هند ۹۰۰ میلیون دلار و هنگ‌کنگ ۷۰۰ میلیون دلار به کشور ما کالا فروخته‌اند که متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی ۱۸۱۹ دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶ درصد افزایش نشان می‌دهد.

در هفت ماهه اول سال ۱۴۰۲، چین با ۸ میلیارد دلار، عراق با ۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار، امارات متحده عربی با ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار، ترکیه با ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار و هند با یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار، در صدر کشورهایی بودند که کالاهای ایران به آنها صادر شده بود. همچنین بیشترین واردات نیز در 

آن مدت به کشورهای امارات متحده عربی با ۱۱ میلیارد دلار، چین با ۱۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار، ترکیه با ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار، آلمان با یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار و هند با یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار صورت گرفته بود.

براساس آمارهای سال گذشته، صادرات کالاهای پتروشیمی معادل ۳۱میلیون تن به ارزش ۱۲میلیارد و۳۰۰میلیون دلار بوده که نسبت به هفت ماهه اول سال ۱۴۰۱ از نظر وزن ۲۶درصد بیشتر اما ازنظر ارزش ۱۲درصد کمتر شده بود که باعث شده بود تراز تجاری کشور منفی‌تر شود.

صادرات غیرنفتی به استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و تجارت چمدانی نیز در هفت ماهه سال قبل، ۷۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تن انواع کالا به ارزش ۲۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بود که نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش ۳۲/۲۹ درصدی در وزن و کاهش کمتر از یک درصدی در ارزش داشت. در مورد صادرات نیز ۲۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۳۶ میلیارد دلار وارد کشور شده بود که از نظر وزنی ۶/۲۱ درصد و از نظر ارزش ۱۲/۶۱ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد داشت. صادرات کالای پتروشیمی نیز در هفت ماهه اول سال ۱۴۰۲ به ۳۱ میلیون تن و ارزش ۱۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسیده بود که از نظر وزن ۲۶ درصد افزایش و از نظر ارزش ۱۲ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ کاهش داشت.

در بازه زمانی هفت ماهه سال ۱۴۰۲، «گاز طبیعی مایع شده» با ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار و اختصاص ۸/۳۷درصد، «پروپان مایع‌شده» با یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار و ۶/۶۹ درصد و «بوتان مایع‌شده» با یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار و ۴/۶ درصد، در رده‌های بالایی صادرات ایران بودند. در صدر کالاهای وارداتی نیز «ذرت دامی» با ۲ میلیارد دلار و سهم ۵/۵۳ درصدی، «انواع گوشی‌های تلفن همراه» با یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار و سهم ۴/۰۸ درصدی و «دانه سویا» با یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار و سهم ۳/۴۱ درصدی، بودند.

متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی هزار و ۷۲۱ دلار بوده که نسبت به رقم هزار و ۶۲۴ دلار در هفت ماهه سال ۱۴۰۱، ۶/۰۳ درصد رشد داشت. همچنین میزان واردات کالاهای اساسی درآن بازه زمانی، ۱۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تن و به ارزش ۱۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بود که با اختصاص ۶۳/۳۲ درصد از وزن و ۳۰/۳۴ درصد از ارزش کل واردات در مقایسه با مدت مشابه در سال ۱۴۰۱ افزایش ۱/۰۸ درصدی در وزن و کاهش ۴/۸۶ درصدی در ارزش داشت.

هنوز حدود پنج ماه تا پایان سال باقی است، تیم اقتصادی دولت چهاردهم مشغول کار است و مجلس نیز باید به بودجه سال ۱۴۰۴ رسیدگی کند اما شاید اتفاق مهمتر در آن سوی مرزها و در انتخابات آمریکا روی دهد چراکه هر که از صندوق رای بیرون بیاید می‌تواند به تراز تجاری و کم و زیاد شدن کسری‌های ما تاثیر بگذارد، باید دید دولت مسعود پزشکیان چه نگاهی به ماه‌های پایانی سال ۱۴۰۳ خواهند داشت.