وضعیت ناگوار زائران
روزنامه هم‌میهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
رئیس جمعیت هلال احمر از فوت ۹ ایرانی در کربلا خبر داد
خبر بسته شدن مرزهای منتهی به عراق به روی زوار اربعین درحالی روز گذشته توسط وزیر کشور اعلام شد که طی ماه‌های گذشته به شیوه‌های مختلف مسئولان کشور علاقه‌مندان را به حضور در مراسم اربعین تشویق کرده بودند تا این مراسم هرچه باشکوه‌تر برگزار شود. در کنار این تشویق و ترغیب‌ها، در نهایت سفر زیارتی زائران تقریبا نیمه‌کاره ماند و به دلیل آنچه ناتوانی طرف عراقی در فراهم کردن آرامش و امنیت زوار ایرانی عنوان شد، این سفر در نیمه راه برای عده‌ای متوقف شد. در واکنش به مشکلات ایجادشده، رئیس‌جمهور در تماسی تلفنی با وزیر کشور ضمن دریافت گزارشی از آخرین توافقات وی با مقامات عراقی به منظور تسهیل سفر زائران اربعین دستوراتی را برای رفع مشکلات موجود در مسیر پیاده‌روی زائران صادر کرد. صبح روز گذشته 18 شهریورماه سیدمجید میراحمدی، رئیس ستاد اربعین و معاون امنیتی وزیر کشور، از مسدود شدن همه مرزهای منتهی به معابر خروجی زائران به عراق به دلیل نگرانی از امنیت و سلامت زائران خبر داد؛ شرایطی که تا اطلاع ثانوی وجود دارد. او علت این مساله را نگرانی از نبود آمادگی و زمینه‌ها و بسترهای طرف عراقی در سرعت عمل پذیرش زائران، سرعت عمل در نقل و انتقالات و ناکافی بودن امکانات در آن سوی مرز، کثرت جمعیت و هوای گرم عنوان کرد. همچنین سردار اشرفی، فرمانده قرارگاه اربعین فراجا نیز از لغو همه پایانه‌های مسافربری به سمت مرزهای عراق و مسترد شدن وجه بلیت خریداری‌شده توسط زوار خبر داده است. دو روز پیش از اعلام مسدود شدن مرزها، بهمن امیری‌مقدم، استاندار کرمانشاه، از مراجعه قابل‌توجه و فراتر از انتظار زائران به مرز خسروی خبر داده و گفته بود:«مشکل ناکافی بودن امکانات طرف عراقی، تا عصر امروز سبب ازدحام و کندی تردد شده بود، اما با پیگیری‌های میدانی صورت گرفته، هم‌اکنون عبور زائران از مرز دوباره به جریان افتاده است.» این ناکافی بودن امکانات در حالی ناگهان سرباز کرد که پیش از این رئیس‌جمهور با اشاره به تاکیدات و رهنمودهای مقام رهبری بر هر چه باشکوه‌تر برگزار شدن جریان عظیم اربعین گفته بود: «از ابتدای شروع به کار دولت سیزدهم، در تمام گفت‌وگوها و دیدارها با مقامات عراقی، اجتماع اربعین را با محوریت حل مشکلات زائران حسینی، پیگیری کرده‌ایم. مسئولین عراقی نیز اعلام کرده‌اند که امسال برای حضور زائران ایرانی اربعین در این کشور محدودیتی وجود ندارد.» ادعایی از طرف عراقی‌ها که این روزها خلاف آن به اثبات می‌رسد.
بی‌توجهی مسئولان به هشدارها
خبرها از وضعیت ناگوار زوار ایرانی در دو سوی مرز حکایت دارد. ازدحام جمعیت، کمبود آب، گرمازدگی، کاهش تعداد و کیفیت موکب‌های خسروی و کندی روند ثبت خروج در سیستم‌های عراقی‌ها بخشی از مشکلات زوار در نقاط مرزی هستند. نگرانی از وضعیت سلامت زوار به جایی رسید که فرمانده قرارگاه اربعین فراجا، گفت:«با توجه به ظرفیت بسیار محدودی که طرف عراقی داشت و امکان ادامه خدمات مناسب برای زائران توسط طرف عراقی میسر نشد وزیر کشور به همراه رئیس ستاد مرکزی اربعین با سفر به کشور عراق و پس از تلاش‌ها و فعالیت‌های دیپلماسی، متاسفانه فراهم آوردن شرایط مطلوب برای آرامش و امنیت زائران کشورمان از سوی طرف عراقی مقدور نبود و به خاطر حفظ سلامت زائران عزیز محدودیت‌هایی برای سفر زائران به عتبات عالیات به وجود آمد.» در شرایطی که مقامات کشور، کمبود امکانات از سوی طرف عراقی را عامل اصلی این بی‌برنامگی و معضلات ایجادشده برای شهروندان می‌دانند، اما محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات دولت روحانی، نوشت:«بنا نیست اگر مجریان امروز که منتقدین دیروز بودند و بی‌پروا هر مساله‌ای را اهرم حمله به دولت وقت می‌کردند، دلیلی باشد که آن رفتار اشتباه تکرار شود. به تمام تلاش‌گران خدمت به زوار اباعبدالله در هر مسئولیتی که هستند، خدا قوت می‌گویم. اینکه تشخیص داده شد که شرایط برای حضور زوار ایرانی به اندازه کافی مهیا نیست و زوار بازگشت داده شدند تا جان آنها در معرض خطر نباشد، قابل تقدیر است.» او می‌نویسد:«هر چند از قبل این موضوعات از سمت برخی از برادران دلسوز عراقی هشدار داده شده بود و مورد توجه کافی قرار نگرفته بود، اما در هر حال تجربه‌ای گران‌سنگ بود برای سال‌های آینده.»
مشوق‌ها و امکانات چه بود؟
با توجه به شرایط فعلی و مشکلات ایجادشده برای علاقه‌مندان برای حضور در مراسم اربعین در ادامه نگاهی خواهیم داشت به امکانات و مشوق‌های درنظرگرفته‌شده برای زوار اربعین، به منظور استقبال هرچه بیشتر مردم از این مراسم. نخستین کاروان زائران اربعین ۲۳ مردادماه و پس از وقفه‌ای دوساله به دلیل اپیدمی کرونا از مرز خسروی آغاز شد. 13روز پیش از این آغاز، یعنی در تاریخ 10مرداد، ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور طی جلسه‌ای با اعضای ستاد مرکزی اربعین حسینی دستوراتی را صادر کرد. در مردادماه، احمد وحیدی، وزیر کشور تخمین زده بود «برای اربعین امسال پنج میلیون زائر خواستار سفر به عراق شوند.» عددی قابل‌توجه که قطعا فراهم آوردن امکانات مورد نیاز به‌ویژه برای کشور میزبان که خود با مشکلاتی عدیده در ابعاد مختلف دست به گریبان است، سخت می‌کند. رئیس‌جمهور همچنان بر برپایی هرچه باشکوه‌تر مراسم اربعین به عنوان اهرمی برای مأیوس کردن دشمنان تاکید کرده و وزرای کشور و راه‌وشهرسازی و همچنین مسئولان ستاد مرکزی اربعین را موظف کرده بود تا با کمک سایر دستگاه‌ها، تمهیدات لازم را برای تقویت ناوگان حمل‌ونقل عمومی و افزایش نظارت بر روند انتقال ایمن زائران در نظر بگیرند، تا کمبود و کاستی در این زمینه احساس نشود. او همچنین وعده داد بود: «از تمام ظرفیت‌های موجود در کشور و ظرفیت‌های دیپلماتیک در روابط دوجانبه ایران و عراق، برای تسهیل سفر زائران اربعین و ارائه خدمات به آنها استفاده خواهد شد.» ظرفیت‌‌سازی‌های صورت‌گرفته برای حضور هر چه بیشتر مردم در مراسم روز اربعین نیز قابل توجه بود. در این راستا علی بهادری‌جهرمی سخنگوی دولت از پرواز به عراق از 10فرودگاه کشور، افزایش دو برابری ظرفیت مرزها، فعال‌سازی و تقویت و توسعه قطار تهران-کربلا خبر داده بود. در راستای همین افزایش ظرفیت برای گسیل هرچه بیشتر هموطنان‌مان به مراسم اربعین بود که به گفته شهریار افندی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزارت راه‌وشهرسازی هشت هزار دستگاه اتوبوس برای جابه‌جایی مسافران اربعین پیش‌بینی و به شرکت راه‌آهن نیز اعلام شده بود که از ۱۶ تا ۳۰ شهریور به هیچ‌عنوان پیش‌فروش صددرصدی در این ایام نداشته باشند تا در صورت نیاز بتوان از سایر قطارها برای مسیر تهران- اهواز- شلمچه استفاده کرد. اختصاص تسهیلات پنج میلیون تومانی برای سرپرست خانوارهای زائر و سه میلیونی برای دیگر زائران به صورت برخط و بدون‌نیاز به ضامن و با ضامن قرار دادن یارانه‌ها نیز از دیگر امکاناتی بود که سخنگوی دولت بر آن تاکید کرده بود. سیداحسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، این تسهیلات را ویژه هموطنانی عنوان کرده بود که به دلیل مشکلات مالی توان حضور در راهپیمایی اربعین حسینی نداشتند؛ راهکاری دیگر برای حضور هرچه گسترده‌‌تر مردم در مراسم اربعین امسال بدون توجه به امکانات و شرایط کشور مقصد. اما تسهیلات و امکانات در نظر گرفته‌شده به علاقه‌مندان به مراسم روز اربعین به همین موارد ختم نشد، چه آنکه از یک‌سو سخنگوی دولت از تقویت آنتن‌دهی در مرزها و ارائه اینترنت و وای‌فای رایگان به زوار خبر داده بود و از سوی دیگر میراحمدی، رئیس ستاد مرکزی اربعین نیز گفته بود:«شرایطی در عراق در حال فراهم شدن است که اینترنت مورد نیاز زائران در مسیر نجف به کربلا به صورت شبانه‌روزی رایگان شود و ایرانسل هم اعلام کرده که در طول حضور زائران ایرانی در مناطق و پایانه‌های مرزی اینترنت، به صورت رایگان از سوی این اپراتور تامین شود.»
توسعه زیرساخت‌های زیستی برای تردد به عراق
در ادامه تسهیلات و امکانات اختصاص داده‌شده به اربعین، مخازن جدید آب برای آبرسانی به زوار در مسیر نصب شد؛ به طوری‌که در شهر مهران ۵۳ دستگاه آبسردکن در مسیر حرکت زوار نصب شد. فرماندار مهران نیز تاکید کرد که «برای دسترسی مواکب و مردم به آب، برق و گاز هیچ مشکلی وجود ندارد و پست ۳۲مگاواتی برق با اعتبار ۵۵میلیارد تومان به ظرفیت مهران افزوده شده است.» حسن بهرام‌نیا، استاندار ایلام دو ماه پیش از آغاز حرکت کاروان‌های اربعین به سمت عراق درباره افزایش 72 میلیارد تومانی بودجه اربعین در این استان خبرداده و گفته بود:«از ابتدای حضور در استان در دیدار با مسئولان کشوری از رقم بودجه اربعین استان به مبلغ ۸۰ میلیارد تومان اعتبار گلایه کردم و با رایزنی‌های انجام‌گرفته این رقم به ۱۵۲ میلیارد تومان افزایش یافت که تاکنون ۵۰درصد این میزان اعتبار به صورت اوراق سه ساله تخصیص داده شده، اما در دیدار اخیر با رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، قول مساعد گرفته شد تا این اعتبارات به‌صورت نقدی تأمین بشود.» او بر ضرورت کربلایی‌شدن استان محروم ایلام در آستانه اربعین و نصب تابلوهایی با شعائر اسلامی تاکید و عنوان کرده بود:«با پیگیری‌ها و رایزنی‌های انجام‌گرفته ظرفیت جدیدی در حوزه برق با ظرفیت ۶۳ مگابایت در مرز مهران نیز ایجاد شده است.»
امکانات پزشکی
«اربعین امسال در فصل گرما برگزار می‌شود و پیشگیری از گرمازدگی و درمان افراد گرمازده از اهمیت زیادی برخوردار است.» این سخن قباد محمدی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان کرمانشاه بود. با این حال مشوق‌های دولت و افزایش روزافزون مردم برای حضور در مراسم اربعین، با وجود گرمای هوا، امکاناتی خاص را به لحاظ بهداشتی و پزشکی می‌طلبید. محمدی، از شیفت‌بندی نیروی انسانی دانشگاه علوم پزشکی و بسیج کلیه امکانات این دانشگاه برای خدمت‌رسانی به زائران اربعین خبر داده بود. او گفته بود:«آمبولانس، اتوبوس آمبولانس، بالگرد و آزمایشگاه‌های کرونا و وبا در مرز خسروی و قصرشیرین انجام می‌شود.» ابراهیم شکیبا، معاون بهداشتی این دانشگاه نیز گفت:«از ورودی به استان کرمانشاه تا مرز خسروی ۱۷ مرکز جامع سلامت مجهز، آماده خدمت‌رسانی به شکل شبانه‌روزی است و در مرز خسروی یک مرکز به صورت کانکس و اتاق سرد برای بیمارانی که دچار گرمازدگی شوند و نیاز به درمان داشته باشند، ایجاد شده است.» شکیبا گفته بود: «ویزیت پزشک و دارو برای بیماران و زوار اباعبدالله حسین(ع) کاملاً رایگان و به شکل شبانه‌روزی است.» البته جمعیت هلال احمر نیز از خیل خدمات‌دهندگان به زوار اربعین جا نماند و امکانات و امدادگران آن به سوی خدمت‌رسانی به زوار گسیل شدند، آنچنان‌که یعقوب سلیمانی، رئیس ستاد اربعین جمعیت هلال احمر اعلام کرد: «طی 16 روز ابتدایی شهریورماه یک‌هزار و 205 پایگاه ثابت و موقت هلال‌احمر و ۱۲ قرارگاه مرزی در ۱۲ مرز کشور با عراق برپا شده است. همچنین 610 چادر برای زوار و پنج اردوگاه اسکان اضطراری برای این افراد نیز برپا شده است.» با همه این امکانات بسیج‌شده، اما رئیس جمعیت هلال احمر از فوت ۹ زائر ایرانی در کربلا خبر داد. او درباره علت این مرگ و میرها سخنی نگفت و همچنین عنوان کرد: «۸۴۰۷ نفر از زائران ایرانی در عراق به نیروهای هلال احمر جهت دریافت خدمات پزشکی مراجعه کردند. همچنین در کربلا ۱۸ نفر از بیماران برای دریافت مراقبت‌های پزشکی بیشتر و در نجف ۱۴ نفر به بیمارستان عراق اعزام شدند.» با توجه به شرایط فعلی زوار اربعین در مرزها و به خطر افتادن سلامت و امنیت آنان، این سوال مطرح است که آیا دولت در طول تعاملات دیپلماتیک خود درباره مراسم اربعین به کمبود امکانات طرف عراقی پی نبرده بود و به همین دلیل تمام تشویق‌ها و تمهیدات خود را به کار بست که مردم را هر چه بیشتر به مشارکت در این مراسم تشویق کند یا همانگونه که آذری‌جهرمی می‌گوید طرف عراقی هشدار داده بود اما به هشدارها توجه نشده بود؟ راستی کدام نهاد پاسخگوی وضعیت ناگوار شهروندان در مرزها خواهد بود؟
