موج مثبت

فرجام برجام چه خواهد شد؟ واقعیت این است که به دلیل وجود برخی از ناپایداری‌های سیاسی در طرفین مذاکره و نیز در سطح جهانی، تا هنگامی که به صورت رسمی به امضای طرفین نرسد، نمی‌توان درباره سرنوشت برجام اظهارنظر قاطعی کرد. ولی تردیدی نیست که نسبت به یک ماه پیش، امیدواری‌ها برای امضای برجام بسیار زیاد شده است. در واقع بهتر است بگوییم که پس از جلسه قطر برداشت عمومی این بود که احیای برجام با بن‌بست مواجه شده است، ولی اکنون اغلب صاحب‌نظران ارزیابی مثبتی دارند. آخرین سخنان جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نوع خود جالب و مهمترین قرینه برای این خوش‌بینی است. او پاسخ ایران را به پیشنهاد اتحادیه اروپا معقول توصیف کرده است. با توجه به سابقه گفتاری مقامات اروپایی و نیز نزدیکی و حتی تبعیت نسبی آنان از ایالات متحده، دور از ذهن است که این سخن مثبت بدون نظر آمریکایی‌ها گفته شده باشد. بنابراین انتظار می‌‌رود که در یکی دو هفته آینده و با سفر وزیر امور خارجه به وین، متن نهایی برای احیای برجام به امضای مجموعه برسد. واکنش بازار و قیمت ارز نیز نشانه دیگری از درستی این برداشت است و احتمالا امروز نیز با ریزش بیشتر قیمت ارز مواجه خواهیم بود. نکته جالب ماجرا این است که ظاهرا ترمز تندروهای داخلی نیز کشیده شده است و بیش از این مجاز به گذاشتن چوب لای چرخ برجام نیستند. البته دشمنان خارجی برجام و در رأس آن اسرائیل بیکار نخواهند نشست. اینکه اسرائیل دقیقاً چه اقداماتی می‌تواند انجام دهد، در ذهن‌ ما نمی‌گنجد، ولی تردیدی نیست که از انجام هیچ اقدامی دریغ نخواهد کرد. از این رو هوشمندی طرف ایرانی باید بیش از همیشه باشد. درست است که مخالفان قدرتمند داخلی کنترل شده‌اند، ولی نباید از توطئه اسرائیل و دیگر دشمنان منطقه‌‌ای برجام نیز غافل شد. فراموش نشود که برجام گام اول است. خاکریز مهمی است که باید از آن عبور کرد، ولی ادامه راه را جز با برنامه و مشارکت عمومی و عقلانیت نمی‌توان طی کرد. برجام حلقه‌ای مهم از مجموعه حلقه‌هایی است که باید به حکمرانی خوب منجر شود. اگر برجام به سرانجام رسید که امیدواریم چنین شود، می‌توانیم وارد یک دوره‌ای از آرامش نسبی شویم و در فضای آرام‌تر به گفت‌وگو برای آینده ایران مشغول شویم. اصلاحات ساختاری گام دوم است. یکدستی دولت و حکومت می‌تواند نقطه قوتی باشد که کسی مانع انجام آن نشود؛ همچنان که در برجام چنین شد. حذف نظام فاسد قیمت‌گذاری دستوری، بحث مهم عدالت و توزیع منابع حاصل از اصلاح قیمت‌ها در انرژی، فولاد، سیمان و همه کالاهای دیگر و به طور مشخص ارز، کوشش برای تک‌رقمی کردن تورم؛ اینها وظایف اصلی دولت در حوزه اقتصاد است که بعدا با تفصیل بیشتر به آن پرداخته خواهد شد.