زمانی برای بازنگری

سفر به عتبات و پیاده‌روی اربعین در سال جاری به علت نحوه مواجهه دولت با آن، تبدیل به یک پدیده‌ای فراتر از یک مناسک مذهبی‌ شده است. به عبارت دیگر، خواسته یا ناخواسته رنگ سیاسی آن برجسته شده است. هنوز هم به روزهای اصلی نرسیده‌ایم که ببینیم تا پایان پیاده‌روی چه نتایج و بازتاب‌های سیاسی دیگری خواهد داشت. بدون تردید، سیاسی شدن یک امر و مناسک دینی ممکن است برای عده‌ای دستاورد محسوب شود ولی از سوی دیگر نقاط ضعفی هم خواهد داشت. یک اتفاق ویژه که در مراسم امسال رخ داد، تسهیلات متنوع به زائران از سوی دولت بود که با هدف افزایش انگیزه برای این سفر بود، ولی عوارض آن کاستن از خلوص انگیزشی شرکت‌کنندگان در مراسم بود که شرط لازم این‌گونه مناسک دینی است. تبعات احتمالی این پدیده را در آینده نه‌چندان دور خواهیم دید. اقدامات حمایتی برای این سفر، که منجر به ازدحام مردم شد، مشکلات گوناگونی را برای مدیریت این مراسم فراهم کرد که گزارش روزهای گذشته رسانه‌ها درباره آنچه که در مرزها می‌گذرد، نمودی از این ناکارآمدی‌های مدیریتی بود. اکنون مشکل دیگری برجسته شده است که همان پرداخت 100 دلار ارز به زائران است. دولت و طرفداران رسانه‌ای آن در سال‌های گذشته حملات تندی را علیه دولت روحانی انجام می‌دادند که چرا پیمان‌های دوجانبه با کشورها از جمله عراق بسته نمی‌شود تا نیازی به مبادلات دو طرف از طریق دلار نباشد. حملات آنان این‌گونه به ذهن متبادر می‌شد که انجام این کار آسان است و دولت روحانی علاقه‌ای به انجام آن ندارد و حتی این را معادل خیانت نیز می‌دانستند. گویی که کشورهای دیگر به ویژه همسایگان همه منتظر هستند که با ایران وارد چنین پیمانی شوند، فقط دولت روحانی است که کوتاهی می‌کند. اکنون که یک سال از حضور نواصولگرایان می‌‌گذرد، فرصت زیادی بود که آنان بر حسب ادعاهای خود این مشکل را حل کنند و به جای دلار، دینار عراقی در اختیار مردم قرار دهند. درحالی‌که گزارش‌های رسیده حاکی از سرگردانی و مشکلات گوناگون مردم در تهیه و تامین و تبدیل همین صد دلار است. دلارهایی که بهتر بود برای مبادله در امور با کشورهای دیگر در نظر گرفته ‌شود، برای عراقی در نظر گرفته شده که بهترین امکان را برای انعقاد پیمان دوجانبه پولی با ایران داشته است. لازم است که دولت جناب آقای رئیسی، گزارشی از چرایی انجام ندادن اقدامی بدهد که به همین اتهام، دولت قبل را تا مرز خیانت پیش برده بودند. خیلی صریح و روشن توضیح دهند که عدم الحاق به FATF چه اثری بر استنکاف دیگر کشورها از پیمان‌های ارزی دوجانبه دارد؟ و اگر ناشی از این مسأله نیست چرا تاکنون نتوانسته‌اند این مسأله را حل کنند؟ فراتر از این مساله، آیا شجاعت کافی وجود دارد که از مردم به علت ناتوانی در اجرای این کار عذرخواهی شود؟ بیایید این مساله را نادیده بگیریم، پس حداقل بفرمایید کدام‌یک از نقدهایی را که به دولت قبل می‌کردید، توانستید برطرف کنید؟ آیا زمان آن فرانرسیده که به جای فرافکنی علیه این و آن، به‌ویژه علیه دولت گذشته، قدری هم به خود بیایید و با صراحت بگویید که کاری بیش از اینکه دیده می‌شود، نمی‌توانید انجام دهید؟ مدیران جدید باید در ارزیابی خود از توانایی‌هایشان تجدیدنظر کنند. نه فقط در توانایی خود، بلکه در اصول کلی سیاستگذاری خودشان نیز باید ارزیابی منصفانه و انتقادی نمایند. یک سال زمان مناسبی برای بازنگری است.