تکرار گذشته

پس از گذشت حدود ۸۰روز از اعتراضات اخیر، شورای امنیت کشور نیز بیانیه‌ای را پیرامون این حوادث منتشر کرد؛ بیانیه‌ای که نسبت به بیانیه مشترک دو نهاد اطلاعاتی کشور یک گام به پیش محسوب می‌شود و این گام نیز در پایان بیانیه به این صورت بیان شده است که:
«احزاب، گروه‌ها و شخصیت سیاسی، رسانه‌‌های جمعی، مطبوعات و فعالان فضای مجازی نیز، با هوشیاری، مسئولیت‌‌پذیری و درک واقعی از طراحی دشمن، ضمن نفی اغتشاش با همکاری دولت: زمینه نقد، گفت‌وگوی سیاسی و بازاندیشی جهت ترمیم و اصلاح نارسایی‌ها را فراهم آورده تا همه ظرفیت‌های ملی برای رفع مشکلات کشور و ارتقای سرمایه اجتماعی، بسیج گردد.» البته در این بخش هم خواهان نفی اغتشاش از جانب گروه‌های ذکرشده گردیده‌اند، درحالی‌که روشن است به ذهن هیچ شهروند مسئولی خطور هم نمی‌کند که از اغتشاش حمایت کند، سهل است که محکوم هم می‌کنند، ولی تفاوت دو طرف در فهم آنها در تمایز میان مفهوم اغتشاش و اعتراض و نیز علل بروز آن است. به تعبیر دیگر این گروه‌ها معتقدند اگر راه برای اعتراض مدنی و مسالمت‌آمیز هموار باشد، هیچ‌کس جرات نمی‌کند به‌سوی اغتشاش برود و اگر این راه باز نباشد با دست خودمان آگاهانه یا ناآگاهانه راه را بر اغتشاش گشوده‌ایم.
اگر از این نکته بگذریم تفاوت رویکرد رسمی با رویکردهای غیررسمی در این است که رویکرد رسمی همه مسائل را به گذشته ربط می‌دهد به‌علاوه کلیت ساختار را مبرا از آن می‌داند، که هر دو گزاره نادرست است. نه همه مشکلات به گذشته مربوط می‌شوند و نه دیگران مبرا هستند. تفاوت مهم دیگر منحصر کردن اعتراضات به توطئه بیگانگان است که رویکرد رسمی در صدد اثبات این ادعا است درحالی‌که رویکرد غیررسمی دخالت و اقدامات و توطئه‌های دیگران را نفی نمی‌کند، ولی نارسایی‌های داخلی را عامل اصلی و زمینه‌ساز می‌داند و نیز اعتقاد دارند که برجسته کردن عامل خارجی نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه مشکلات را بیشتر می‌کند. آن متغیرهایی که در اختیار ماست تا تغییر دهیم و شرایط را بهبود ببخشیم، متغیرهای داخلی است پس همچون بیانیه مزبور، نباید اصرار داشت که همه امور خارجی است، چون این به‌معنای ناتوانی ما در اصلاح امور خواهد بود ضمن اینکه معترضان و مردم را عصبانی‌تر می‌کند. همه می‌دانیم که واقعیت چیست و با نگفتن آن مشکلی حل نخواهد شد فقط خودمان را از مسیر درست منحرف می‌کنیم. در هر حال امیدوارم جمله آخر بیانیه باری به هر جهت ادانشده نباشد و موجب آغاز اقدامی جدی در فهم و تحلیل حوادث شود. آینده نشان خواهد داد که آیا اراده‌ای در این خصوص وجود دارد یا خیر؟ تا حالا که دیده نشده است.