عقب‌نشینی یک گام به جلو
درباره اظهارات حداد عادل
درباره اظهارات حداد عادل
از ابتدای اعتراضات اخیر، انتظار می‌رفت که از طرف عناصر اصلی حکومت و نظریه‌پردازان آن یک تحلیل دقیق یا منسجم و رسمی درباره علل و چرایی این پدیده و نیز راه‌حل عبور از آن ارائه شود. ولی تاکنون به‌جز دو مورد ناقص چنین تحلیلی ارائه نشده بود، تا اینکه دیروز آقای دکترحداد عادل سخنان مبسوطی در این باره مطرح کردند که می‌توان آن را اولین تحلیل رسمی دانست. البته پیشتر بیانیه دو نهاد اطلاعاتی منتشر شده بود که چندان با استقبال مواجه نشد و شاید آن بیانیه فقط معطوف به محور حضور خارجی‌ها بود.
همچنین یک نوار منتسب به یکی از مقامات اطلاعاتی نیز در فضای مجازی در دسترس قرار گرفت که متاسفانه تاکنون تایید و رد نشده است، بنابراین چاره‌ای نیست جز اینکه فقط سخنان آقای حداد عادل را به لحاظ جایگاه‌شان نزد ساختار مبنای داوری قرار دهیم.
در مجموع به نظر می‌رسد که بخش مهمی از مواضع و تحلیل‌های آقای حداد عادل ناظر به قرون گذشته است که خارج از درک وضعیت کنونی است یا ارتباط ناچیزی با امروز دارد. سپس ایشان کل ماجرا را به مفهوم مخالفت غرب با استقلال و تصمیم‌گیری در داخل مرتبط دانسته که البته بدون تردید مسئله استقلال مهم و انکارناپذیر است، ولی تقلیل اعتراضات به این موضوع، یعنی نادیده گرفتن مسائل مهم دیگر، چون این ویژگی استقلال از ابتدای انقلاب بوده و حتی قدرتمندتر از حالا هم بود، پس چرا در گذشته شاهد چنین اعتراضاتی در اندازه‌های موجود نبوده‌ایم؟ به علاوه این همه افراد معترض در دانشگاه، مدارس و جامعه را نمی‌توان و نمی‌باید متهم به ارتباط با خارجی کرد. این وضعیت جوانان در درجه اول نوعی از ناتوانی حکومت را در اجتماعی کردن جوانان اثبات می‌کند. بنابراین در مرحله توصیف و تحلیل چرایی این رخدادها ضعف کاملی را در سخنان آقای دکتر حداد عادل شاهدیم.
اینکه بگوییم از طریق تحریم، ما را تضعیف کرده و به کمک رسانه تحریف و سپس تحریک کرده و همه تقصیرات بر دوش آمریکا انداخته شود، مشکلی را حل نمی‌کند، چون همه اینها راه‌حل داشته است و باید در مقابله با آنها اقدامات عملی انجام می‌شد. درباره راه‌حل نیز دچار یک تقلیل‌گرایی شده‌اند؛ اینکه پیشنهاد دهند که سر هر چهارراه 20 بسیجی بایستد، دشمن دلسرد می‌شود، در بیان، ساده است و در عمل، غیرقابل اجراست. اصولا تقلیل مسئله به تقابل مومن و دشمن، بسیجی و دشمن، هیئتی و دشمن، مشکلی را برطرف نمی‌کند، بلکه بدتر می‌کند. آقای حداد در نهایت این وعده را داده‌اند که پس از جمع کردن ماجرا ببینیم کجاها اشتباه کرده‌ایم آن را اصلاح کنیم، برحسب تجربه چنین وعده‌ای دست‌نیافتنی است، زیرا یا جمع نمی‌شود یا اگر جمع شد، فراموش خواهد شد. چون اگر اهل شناخت و حل بودند، پیش از این اعتراضات چنین می‌کردند و نیازی به منتظر ماندن برای وقوع اعتراضات نمی‌شدند. به علاوه معلوم نیست که درک رسمی از علل این اعتراضات درست و علمی باشد و منجر به حل بحران شود. به‌ویژه اینکه آقای حداد تاکید کردند که عقب‌نشینی نمی‌کنیم، خوب این به معنای آن است که تغییری رخ نخواهد داد. این گزاره خوبی نیست، دولت‌ها در برابر مشکلات مسئول هستند، باید آنها را حل کنند، نه آنکه حل آنها را به عقب‌نشینی تعبیر کنند، این کار یک گام به جلو است نه عقب‌نشینی.
