مسئولیت شورای نگهبان

سخنگوی شورای نگهبان، در بررسی وضعیت اعتراضات اخیر و در نقد برخی رفتارها گفت: «در اصل 27 قانون اساسی و تعدادی دیگر از اصول این قانون، حق اعتراض و برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز (بدون اسلحه) به رسمیت شناخته شده است... متاسفانه در هفته‌های گذشته اتفاقاتی افتاد که فراتر از اعتراض بود؛ در مواردی به جان و مال مردم تعرض شد، به مقدسات توهین شد و پرچم ایران به آتش کشیده شد.»
واقعیت این است که بخش مهمی از مشکلات کشور ناشی از رویکردی است که شورای نگهبان نسبت به قانون اساسی دارد. نام این شورا، نگهبان قانون اساسی است؛ ولی هیچ‌کس تاکنون ندیده که این شورا درباره اصول اجرانشده به‌ویژه در بخش حقوق ملت حساسیت داشته باشد. این شورا در تفسیر حقوق ملت برخلاف ضابطه تفسیر حقوقی به‌صورت مضیق عمل می‌کند و از اینکه حقوق مزبور اجرا یا رعایت نشود، معمولا ابراز نگرانی نمی‌کنند. نمونه‌های آن فراوان است. رسیدگی ویژه به جرائم سیاسی در قانون اساسی صراحت روشن دارد، ولی پس از ۴۰ سال مسکوت ماندن در نهایت هم چیزی تصویب کردند که هیچ فرقی با نبودن‌اش نداشته است. درباره آزادی اعتراضات هم همین‌گونه است. نیازی نیست که سخنگوی محترم وجود آن در قانون اساسی را اطلاع‌رسانی کنند چون همه می‌دانیم هست. آنچه که نیست تحقق عینی آن است که شورای نگهبان از خودشان هیچ حساسیتی در این باره نشان نداده‌اند. سهل است که در برخی مقاطع نمایندگان مجلس آماده بودند که برای تامین اصول حقوق ملت قوانینی بنویسند ولی از ترس مخالفت این شورا کاری نمی‌کردند. نمونه‌هایش را در مجلس ششم و لوایح پیشنهادی رئیس‌جمهور و نیز حقوق متهمین و موارد دیگر شاهدیم. در واقع تفاسیر و نظرات شورای نگهبان به‌ویژه در ۲۵سال گذشته فاقد بار حقوقی مورد قبول جامعه حقوقدانان کشور است. مهمترین مورد آن در تفسیر این شورا در نظارت استصوابی و عملکرد شوراست که صدای همه را درآورده است. بنابراین شورای نگهبان به‌جای اینکه به نقد رفتار مردم و وضعیت موجود اعتراضات بپردازد، بهتر است اقدام به ارزیابی و نقد عملکرد خود در بروز این وضعیت کند. اگر اعتراض و برگزاری تجمعات آزاد بود بدون شک تاکنون ده‌ها نشست و اعتراض علیه عملکرد این شورا انجام شده بود و قطعا این شورا نمی‌توانست در مسیر کنونی گام بردارد. بد نیست آقای سخنگو لیست نامزدهای دوره اول مجلس و ریاست‌جمهوری را با لیست آخرین انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری مقایسه کند تا ببیند بر اثر عملکرد این شورا از چه فضای بازی در ابتدای انقلاب، اکنون به چه فضای بسته‌ای رسیده‌ایم. نتیجه این عملکرد همین است که امروز می‌بینید.