علت عدم موفقیت برنامه‌های توسعه در ایران
آقای رئیسی هنگام دفاع از لایحه برنامه هفتم در مجلس به موضوعی اشاره کرد که درست است، ولی هیچ توضیحی درباره آن نداد که علت این رویداد چیست؟ زیرا معتقد بود که در ب
آقای رئیسی هنگام دفاع از لایحه برنامه هفتم در مجلس به موضوعی اشاره کرد که درست است، ولی هیچ توضیحی درباره آن نداد که علت این رویداد چیست؟ زیرا معتقد بود که در برنامه‌های قبلی در خوشبینانه‌ترین حالت فقط 40 درصد اهداف محقق شده است و آن را آسیب‌شناسی کرده‌اند. این مسئله در کلیت درست است و چه‌بسا کمتر از 40 درصد باشد و البته تفاوت این رقم در طول ۳۳ سال گذشته بسیار زیاد است. به عبارت دیگر، طبق برنامه از سال 68 تا حالا اقتصاد ایران باید حدود 14 برابر می‌شد که احتمالا فقط حدود 4 برابر شده. این تفاوت بسیار زیادی است. ولی ایشان توضیح نداد که دلایل این عدم موفقیت‌ها چیست. در اینجا به‌طور مختصر به ماجرا اشاره می‌شود. اولین نکته اینکه باید توجه کنیم عدم موفقیت‌ها در همه دوره‌ها یکسان نبوده است. به ترتیب در دوره اصلاحات و سپس آقای هاشمی، نزدیکترین عملکرد به اهداف برنامه وجود داشته است و اگر میان دولت‌های گوناگون مقایسه کنیم، با توجه به درآمدهای نفتی باید گفت که در دوره احمدی‌نژاد و سپس روحانی عملکرد ضعیف‌تر بوده و دو سال اخیر نیز همچنان در همین رده ضعیف تقسیم‌بندی می‌شود. علت این تفاوت در درجه اول ناشی از نیروهایی است که در مدیریت کارها قرار داشتند. نیروهایی که به‌طور نسبی معتقد به عقلانیت اقتصادی و برنامه‌ریزی علمی بودند. نظارت بر عملکرد خود را می‌پذیرفتند و حتی‌المقدور براساس مقررات عمل می‌کردند. تفاوت دوم نیز مربوط به تحریم‌ها و تنش در روابط خارجی است. مبادلات با بازارهای جهانی به‌راحتی صورت می‌گرفت، واردات فناوری و سرمایه آزاد بود. هزینه مبادله بسیار کم بود. فرار سرمایه نیز اندک بود و در مجموع روابط با کشورهای همسایه و دورتر در مسیر بهبودی و آرام‌سازی حرکت می‌کرد. این‌گونه معدل‌گیری از عملکرد امثال خاتمی و هاشمی با احمدی‌نژاد درست نیست. مثل کسی که ریاضی او 5 باشد و نمره ورزش او 15 و بگوییم معدل درس‌های او 10 و قبول است. بنابراین، اگر این دولت قصد دارد که از گذشته درس بگیرد که اقدام لازم و پسندیده‌ای است، لطفا گزارش آن را ارائه کند گزارشی شامل بخش‌هایی که به اهداف برنامه نرسیده‌اند را به ترتیب فاصله از اهداف ذکر کند و علل عقب‌ماندگی از اهداف را شرح دهد. و الا تردیدی نیست که دستاوردهای این دولت نیز کمتر از دو دولت قبلی خواهد بود. برنامه هفتم از این حیث قابل مقایسه با برنامه‌های قبلی نیست یا حداقل با برنامه‌های چهارم و سوم قابل مقایسه نیست. مجریان آن نیز همین‌طور. بنابراین از حالا می‌توان پیش‌بینی کرد که اهداف تعیین‌شده برنامه هفتم نیز کمتر از گذشته محقق خواهد شد، مگر آنکه دو عامل مذکور در فوق اصلاح شود.
