کودک یک پدیده جدید

از عجائب روزگاراست که در ایران حکومت و دستگاه‌های اجرایی آن هزینه‌های سرسام‌آوری را به صورت بیهوده و کم‌اثری صرف تقویت گرایش مردم به فرزندآوری می‌کنند، درحالی که کودکان و فرزندان موجود از خدمات لازم برخوردار نیستند و کسی هم پاسخگوی تامین نیازهای آنان نیست. کودکان بسیاری درگیر فقر، ترک‌تحصیل، سوءتغذیه، سوءاستفاده باندهای گوناگون، حتی نداشتن شناسنامه هستند و تعداد زیادی از آنان و برخلاف قانون و کنوانسیون‌هایی که جمهوری اسلامی ایران به آنها پیوسته مشغول کار و استثمار هستند و بعضا نیز برای کمک به خانواده کار می‌کنند و آینده خود و کشور را به قیمت سیر شدن امروز به گرو گذاشته‌اند. متاسفانه به علت وضع عمومی کشور تعداد این کودکان در حال افزایش است که آمار رسمی و افزایشی ترک‌تحصیل‌کرده‌های آنان یک نمونه روشن است. مسئله این است که موضوع کودکان در جهان امروز، فقط در ذیل خانواده تعریف نمی‌شود، بلکه کودک موضوعیتی مستقل دارد که خانواده و حکومت نیز باید به رعایت و تامین حقوق او ملتزم باشند، به همین علت است که موضوع زنان و کودکان یکی از محوری‌ترین موضوعات جهان امروز به‌ویژه در جوامع توسعه‌نیافته است. توسعه‌یافتگی بدون تامین حقوق انسانی زنان و کودکان قابل تحقق نیست و کنوانسیون‌های بین‌المللی در این زمینه گویای اهمیت ماجرا است.

در ادامه این مسئله، نهادهای مدنی که متولی بهبود شرایط این دو قشر به‌ویژه کودکان شوند، محل بسیار مناسبی برای حضور فعالیت‌های داوطلبانه است و در ایران نیز این نهادها به نسبت فعال بوده‌اند و خدمات شایانی نیز داشته‌‌اند. ولی باعث تاسف است که بگوییم حساسیت به این نهادهای مدنی موجب شده که کودکان از حقوق لازم برخوردار نشوند و هر روز که می‌گذرد این وضعیت بدتر و بدتر می‌شود. به‌ویژه فقر تاثیر تعیین‌کننده‌ای در این ماجرا دارد. بنابراین باید حساسیت‌های رسمی را نه‌تنها در تقابل با این نهادهای مدنی کم کرد، بلکه آنان را باید تقویت کرد و اطمینان داشت که دولت به تنهایی قادر به حل مشکلات کودکان نیست. حتی اگر دولتی نسبت به عملکرد این نهادها نقد هم داشته باشد، دلیلی ندارد که کودکان را از خدمات آنان محروم کند. از سوی دیگر دولت باید به‌جای تاکید بر پرداخت پول‌های بی‌اثر برای فرزندآوری، به تامین نیازهای فرزندان موجود همت گمارد و این بهترین انگیزه برای فرزندآوری است. این رویکرد سطحی را باید کنار گذاشت و سرمایه‌های کشور را صرف بهداشت، آموزش و تربیت فرزندان موجود کرد که اگر چنین شد، پدران و مادران رغبت به فرزندآوری پیدا خواهند کرد. یکی از مهمترین عوامل در کاهش انگیزه فرزندآوری نزد والدین، دیدن وضعیت کنونی فرزندان موجود و نداشتن چشم‌انداز امیدبخش به آینده است. ابتدا باید این مسئله را حل کرد.