اصلاح اصلاحات
روزنامه هممیهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
این گزاره شایع است که اصلاحات شکست خورد. آیا درست است؟ اگر بلی چرا؟ به چه علت؟ اگر نه، چرا؟ پاسخ کوتاه این است که اگر اصلاحات را معادل اصلاحطلبان و عملکرد بلندمدت آنان بدانیم، طبعا شکست خورده محسوب میشوند؛ هر چند این به معنای ناتوانی آنان از بازسازی سیاسی نیست و هنوز امکانی برای احیای خود دارند، مشروط به اینکه تغییرات جدی در تحلیل، در افراد و در شیوههای سیاسی خود ایجاد کنند. چرا شکست خوردند؟ چند دلیل کلی داشت: اول اینکه، در ابتدا حضورشان در قدرت از موضع اصلاحطلبی بود ولی کمکم رنگ و بوی ساختاری را گرفتند که میخواستند آن را اصلاح کنند لذا به مرور سرگرم جزئیات این حضور شدند و ماجرای اصلی و شعارها و ارزشهای اصلاحطلبانه در خدمت این حضور درآمدند و نه بر عکس. آنان مثل حکومت ارادهگرا شدند درحالیکه باید به اصلاحات ساختاری بهویژه در عرصه اقتصادی توجه میکردند؛ اشتباهی که موجب روی کار آمدن احمدینژاد شد. آنان باید تلازم قدرت و مسئولیت را رعایت میکردند. از حاکمیت قانون کوتاه نمیآمدند. درک درستی از نقش نفت و مسائل آن پیدا میکردند و به آن ملتزم میبودند. و بالاخره در انتخابات شورای شهر دوم اشتباه تحلیلی مهمی کردند و همان اشتباه را در سال ۸۴ ادامه دادند.
این گذشت. باید صبوری میکردند و خود را برای انتخابات ۹۲ و نه ۸۸ آماده میکردند. از اینجا خط عدول از اصلاحات آغاز و شد آنچه نباید میشد و دیگر ظرفیت و مهمتر از آن ارادهای برای بازسازی پیدا نکردند. اشتباه دیگر آنان که شبیه اشتباه ساختار غالب است، اتکاء مفرط آنان به شخصیت فردی و نیز این گمان خطا بود که گویی همیشه رای دارند. این اشتباه ساختار را باید در تحلیل آنان از برخی راهپیماییها و حضورهای مناسکی دید که بهرغم پرجمعیت بودن گمان میکنند آنها را باید پشت قباله سیاست رسمی نوشت ؛ درحالیکه در همین ماه گذشته چهار بار کوشش کردند که مردم را به میدان فراخوانند و موفق نشدند. اصلاحطلبان هم چنین خطایی را مرتکب شدند تا نتیجه کار خود را در خرداد ۱۴۰۰ دیدند. اشتباه دیگرشان که شبیه ساختار بود، تقدم دادن مصلحتجویی به آزادی در گفتوگو و تبادلنظر داخلی بود که شرح این نکته مفصل است.
ولی اصلاحات را اگر به معنای روشی با مضامین و شیوه عمل روشن بدانیم، در این صورت شکست نخورده و اتفاقا موفقترین دوره تاریخی ایران را رقم زده است. هر چند به دلیل اشتباهات حاملانش پایداری ایجاد نکرد. گرچه در فضای بهظاهر دوقطبی موجود صدای اصلاحطلبانه پژواک کافی ندارد ولی یک دلیلاش این است که متولیاناش شجاعت و آمادگی فکری لازم را برای ارائه طرح اصلاحطلبانه ندارند. با این مجموعه موجود بعید است چنین گشایشی صورت گیرد.