پیمان طالبی
روزنامه‌نگار
از نخستین لحظات پایان یافتن مراسم افتتاحیه جام‌جهانی فوتبال در قطر، یکی از پربسامدترین واکنش‌ها در شبکه‌های اجتماعی، ذوقی بود که از آغاز شدن مراسم با تلاوت آیاتی از قرآن کریم و فراگیر شدن اسلام در عالم به این واسطه، در تعدادی از کاربران ایرانی پدید آمده بود. نشریه الرایه قطر پیش از بازی در این باره نوشته بود که قطر به حفظ آداب و رسوم و سنت‌های اسلامی اصرار دارد زیرا جام‌جهانی فرصتی عالی برای تغییر تصویر غلط از جهان اسلام خواهد بود. علاوه بر این، برخی خبرگزاری‌های داخلی از این اتفاق با عنوان «اقدام تاریخی در جام‌جهانی فوتبال» یاد کردند و این اقدام قطر را در کنار دو خبر دیگر از حواشی جام‌جهانی امسال، یعنی ممنوعیت استفاده از مشروبات الکلی و برافراشتن نمادهای هم‌جنس‌گرایانه گذاشتند. با در نظر گرفتن تمام این وقایع، شاید بد نباشد نگاهی به کل مراسم افتتاحیه بیاندازیم تا تلقی دقیق‌تری از ارائه تصویری تازه از اسلام توسط قطر در جام‌جهانی داشته باشیم. حقیقت این است که اگر برخی کاربران و رسانه‌های داخلی بدشان نمی‌آید، باید دانست که تک‌خوانی یک خواننده زن که با لباس مخصوص عرب‌ها در صحنه جولان می‌داد، اجرای گروه BTS، حضور مورگان فریمن، رقص و پرفرم هنرمندانی از زن و مرد با پوشش‌های گوناگون، حضور بن‌سلمان روی صحنه و نشستن‌اش در کنار رئیس فدراسیون فوتبال هم از دیگر وقایع مراسم افتتاحیه جام‌جهانی بود. آن تفکری که تلاوت آیات قرآن در افتتاحیه جام‌جهانی را به انگیزه کارکرد رسانه‌ای آن طراحی می‌کند، خوب می‌داند که امروز، با دگماتیسم مذهبی نمی‌توان قرآن یا هر ابژه دیگر مذهبی را به جهان شناساند. به همین خاطر ابتدا «غانم المفتاح»، سفیر حسن‌نیت را روبه‌روی مورگان فریمن می‌گذارد و آیه 13 سوره حجرات را بر زبانش جاری می‌کند، سپس صحنه را برای هنرنمایی کی‌پاپ آماده می‌کند!
بیخ گوش این مملکت که چندصد برابر کشوری چون قطر از عمر تاریخ و فرهنگ آن می‌گذرد، مهم‌ترین رویداد ورزشی جهان در حال برگزاری است و یک نفر – حتی یک نفر! – به این نمی‌اندیشد که چرا حتی یک توریست هم در حاشیه جام‌جهانی پایش را برای گشت و گذار به ایران نگذاشت. این درحالی‌است که گفته شده، عربستان به تمام مسافران جام‌جهانی یک تور مفت و مجانی یک هفته‌ای هدیه داده است! دیگر حتی توانایی این را نداریم که از آب‌گل‌آلودشده در همسایگی‌مان، دست‌کم یک ماهی نصفه و نیمه بگیریم. البته این حرف‌ها باید زمانی شنیده می‌شد که در کیش جلسات هم‌اندیشی برنامه‌های فرهنگی ایران در جام‌جهانی 2022 تشکیل می‌شد. جلساتی بدون حضور هیچ آدم مهمی در حوزه ورزش و تا دل‌تان بخواهد مملو از افرادی که تقریبا هیچ ارتباطی با ورزش، فوتبال و جام‌جهانی نداشتند.
آنها در همین 49سال بوده که خود را به اولین کشور عربی مبدل کرده‌اند که میزبان یکی از مهم‌ترین رویدادهای ورزشی در جهان به‌نام جام‌جهانی فوتبال بوده است. کشوری که براساس رتبه‌بندی گردشگری جهان، بیش از 3/2میلیون گردشگر بین‌المللی در سال ۲۰۱۷ از آن بازدید کردند. کشوری که با کوشش‌های بسیاری در زمینه تسهیل روادید توانسته شرایطی مهیا کند که امروز دیگر اتباع ۸۸کشور برای ورود به آن نیازی به ویزا نداشته باشند. همه این‌ها درحالی‌است که همسایه شمالی قطر که ما باشیم، این روزها با شرایط سختی دست‌وپنجه نرم می‌کند و مردمش شوق و ذوقی برای جام‌جهانی ندارند. رویدادی که به‌واقع آثار مهم بسیاری در خاورمیانه خواهد داشت و ایران نیز می‌توانست از تاثیرات مثبت آن بهره‌مند شود. فرصتی بسیار مناسب برای بازنمایی تصویری که قرار بود در جامعه جهانی از ایران عرضه شود. اما گویا 60 هزار تماشاگری که در نخستین روز این رویداد بین‌المللی، در ورزشگاه البیت به تماشای مراسم افتتاحیه جام‌جهانی فوتبال نشستند، به نوعی سکانس پایانی یک فیلم سینمایی با عنوان احتمالی «مرگ تدریجی یک رویا» را برای ما بازی کردند!
نظرهای من