چرا قیچی وزیر از همه بزرگتر است؟/ درباره عکسی از افتتاحیه سیزدهمین نمایشگاه ایران ساخت
این روزها اما هر روزِ هر روز در رسانهها عکسهایی منتشر میشود که فیالمثل برای راهاندازی یک سامانه یا اتفاقی که جزو وظایف روتین یک سازمان است عدهای ریسه میشوند و روبانی را میبرند.
یکی دو روز پیش در خبرگزاریها تصویر عجیبی منتشر شد. عکس منتشر شده طوری بود که مخاطب در نگاه اول گمان میکرد تصویر ساخته هوش مصنوعی باشد. واقعیت این بود که اگر فی المثل این عکس در سالهایی قبل از هوش مصنوعی روی خط خبرگزاریها میآمد میشد به این فکر کرد که شاید، تئاتر لالهزاری قصد دست انداختن مراسم افتتاحیهای را داشته است.
اینها همه تصورات یک مخاطب هوشمند است با این وجود هر چه بیشتر به عکس و خبر نگاه کنید متوجه میشوید که تصویر منتشر شده نه شوخی، نه هوش مصنوعی و نه حتی یک تئاتر لالهزاری است.
عکسی که در پایین همین صفحه مشاهده میکنید؛ مراسم «افتتاحیه سیزدهمین نمایشگاه ایران ساخت» با حضور حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فنآوری و حسین افشین، معاون علمی رییس جمهور و تنی چند از بزرگان و ... در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران است.
بریدن روبان در مراسم افتتاحیه، به اروپای قرن نوزده و انقلاب صنعتی بر میگردد. قدیمیترین گزارشهای مستند از مراسمهایی شبیه به بریدن روبان، مربوط به افتتاح خطوط راهآهن در نیمه دوم قرن نوزدهم است؛ جایی که یک نوار یا بند نمادین مسیر را میبست و با بریدن آن، راه رسماً باز میشد.
این رسم در حقیقت بیش از آنکه یک تشریفات ظاهری باشد، عملی نمادین برای اعلام «شروع» بود. روبان مرزی روشن میان گذشته و آینده به حساب میآمد. از نظر اجتماعی اما بریدن روبان نوعی اعلان عمومی است. دلیل اینکه یک مقام مسئول عمل برش را انجام میدهد این است که به شکل نمادین به آن پروژه مشروعیت ببخشد.
در آخر، بریدن روبان اساسا لحظهای نمایشی است. حرکتی کوچک که معنای بزرگ آغاز را در خود حمل میکند. توجه کنید آیین بریدن روبان در اصل مربوط به یک اتفاق بزرگ صنعتی یا عمرانی بود.
این روزها اما هر روزِ هر روز در رسانهها عکسهایی منتشر میشود که فیالمثل برای راهاندازی یک سامانه یا اتفاقی که جزو وظایف روتین یک سازمان است عدهای ریسه میشوند و روبانی را میبرند.
حالا بیایید فارغ از همه مسائل به این فکر کنیم که حقیقتا برگزار کنندگان این مراسم با چه اندیشهای تصمیم به این گرفتهاند که هشت نفر هم زمان باید یک نمایشگاه را افتتاح کنند.
اصلا حالا که رئیس جمهور و معاونش دستور دادهاند جلوی اسراف را بگیرید و از مهمانان پذیرایی نکنید به نظرتان خرید هم زمان هشت قیچی مصداق بارز اسراف به حساب نمیآید؟
یک پله بالاتر وقتی قرار است همه با هم یک کاری را انجام دهند چرا قیچی وزیر از همه بزرگتر است؟
عکس: علیرضا معصومی/ایسنا