زاکانی می‌ماند یا می‌رود؟بحث استعفای شهردار تهران در جلسه دیروز شورای شهر مطرح شد

روز گذشته پیشنهاد استعفای علیرضا زاکانی، شهردار تهران در شورای شهر تهران موضوع داغ جلسه بود. از یکسو تصویب یک آیین‌نامه در هیات وزیران، از سوی دیگر پیشنهاد چند تن از اعضای شورای شهر تهران از زبان نرجس سلیمانی مطرح شد، تنها یک هدف را نشانه گرفته بود: «زاکانی» و «خداحافظی او از صندلی شهرداری».

یکشنبه هیات وزیران مصوبه‌ای داشتند مبنی بر اینکه: «شهرداران شهرهای با جمعیت بالاتر از ۲۰۰ هزار نفر باید دارای مدرک تحصیلی مرتبط با مدیریت شهری یا رشته‌های مشخص شده و حداقل پنج سال سابقه مدیریت در دستگاه‌های اجرایی باشند.» اما رشته‌های پزشکی در این جدول پیوست این آئین‌نامه، قید نشده است. زاکانی که با مدرک پزشکی هسته‌ای روی صندلی شهرداری نشسته است، احتمالا پس از ابلاغ این آیین‌نامه باید منتظر برکناری باشد. از سوی دیگر شهردار تهران کمتر از 4/5  سال در مدیریت شهری فعالیت داشته است.

 البته این موضوع در ابتدای این دوره مدیریت شهری و انتخاب زاکانی به اعضای شورای شهر تهران تذکر داده شد که طبق قانون ایشان با تحصیلات پزشکی هسته‌ای نمی‌تواند شهردار شود اما برخی از اعضای شورای شهر تهران اعلام کردند که اگر نیاز باشد این قانون را تغییر می‌دهیم. در آن زمان دولت ابراهیم رئیسی قدرت را در دست داشت و با توجه به همسویی دولت سیزدهم با شهردار تهران و برخی از اعضای شورای شهر تهران شاید آیین‌نامه براساس خواست اعضای جدیدالورود شورای شهر تهران در آن زمان تغییر می‌کرد. اما حالا که دولت مسعود پزشکیان روی کار آمده این مصوبه را اصلاح کرده و براساس آن زاکانی نمی‌تواند شهردار تهران باشد. 

 برکناری شهردار تهران براساس تصویب قانون

البته مدیریت شهری نخستین بار نیست که به دلیل تغییر قوانین مجبور به برکناری شهردار و انتخاب شهردار جدید می‌شود. در دوره گذشته نیز پس از شهردار شدن محمدعلی افشانی، قانون «منع به کارگیری بازنشستگان» تصویب شد و شورای شهر دوره پنجم مجبور شد برای سومین بار شهردار انتخاب کند. اولین شهردار منتخب اعضای شورای شهر سابق محمدعلی نجفی بود که استعفا داد. پس از او افشانی را انتخاب کردند که به دلیل تصویب قانون مجبور به برکناری او شدند و پیروز حناچی شهردار تهران شد. اینطور پیش‌بینی می‌شود که شورای ششم پایتخت نیز به درد شورای دوره پنجم دچار شده و مجبور شود در آخرین روزهای عمر قانونی خود جایگزینی برای زاکانی انتخاب کنند.

 قانون عطف به ماسبق نمی‌شود؟

مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران پیش از شروع جلسه شورای شهر تهران، در جمع خبرنگاران درباره مصوبه هیات وزیران و احتمال برکناری علیرضا زاکانی از شهرداری گفت: «این آیین‌نامه برای کسانی {شهردارانی} است که قرار است از اول انتخاب شوند. وقتی شهردار را انتخاب کرده‌اند و این انتخاب تایید شده دیگر نمی‌توانند به عقب بر‌گردند.» او در پاسخ به این سوال هم‌میهن که در دوره قبل با تصویب قانون منع به کارگیری بازنشستگان شهردار تهران برکنار شد، چرا در این دوره این اتفاق نمی‌افتد؟

تاکید کرد: «این اتفاق افتاد. در قانون هم قید شده که اگر خلاف آن کس دیگری باشد باید در هیات دولت تصویب شود. این آیین‌نامه را هیات دولت تصویب می‌کند بنابراین دیگر مسئله‌ای نخواهد بود.» در حقیقت رئیس شورای شهر تهران معتقد است که قانون عطف به ماسبق نمی‌شود در حالی که این قوانین و آیین‌نامه‌ها در دوره گذشته موجب برکناری شهردار تهران شده و برخی از اعضای سابق شورای شهر تهران در آن زمان اعلام کردند که اگر تن به قانون ندهند حضور افشانی بر صندلی شهردار غیرقانونی خواهد بود. 

 اقدام دبیر هیات دولت علیه مصوبه هیات وزیران؟

در این میان برخی از مدیران شهری حضور زاکانی تا آخر دوره را تضمینی می‌دانند، آنهم به استناد به نامه کامل تقوی‌نژاد، دبیر هیات دولت مبنی بر این که رشته‌های پزشکی، برق و مکانیک نیز به پیوست این مصوبه هیات وزیران اضافه شود. این نامه به حسین کلانتری، دبیرکمیسیون سیاسی وامنیت ملی هیئت دولت نوشته و در آن قید شده است: «در جلسه 7 مهر هیات وزیران، در خصوص آیین نامه اجرایی رشته‌های تحصیل مرتبط برای انتخاب شهردار موضوع تصویب‌نامه مورخ ۲۶ شروع شد، الحاق رشته‌های تحصیلی برق مکانیک و پزشکی به رشته‌های تحصیلی جدول پیوست آیین‌نامه یاد شده متن نهایی مربوط به ظرف دو هفته برای طرح در هیئت دولت وزیران ارائه شود.»

پیشنهاد می‌کنم شهردار استعفا دهد

نرجس سلیمانی، عضو شورای شهر تهران به علیرضا زاکانی شهردار تهران پیشنهاد کرد استعفا بدهد. او در تذکر پیش از دستور اعلام کرد: «باید اشاره کنم به دو جلسه گذشته شورای شهر تهران و تعامل شهردار تهران با شورای شهر که شهردار برآمده از رای آن است.»

او افزود: «با فرض صحت گفتار آقای شهردار، شورای شهر قانون‌مند نبوده و اگر این شورای شهر را  قانون‌مدار ندانیم، در عمل مهم‌ترین تصمیم این شورای شهر و اولین تصمیم آن، که انتخاب شهردار است نیز زیر سؤال می‌رود. به نظر می‌رسد مثال «کسی که بر سر شاخ نشسته و بن می‌بُرد»، در اینجا مصداق عینی پیدا می‌کند. با فرض صحت گفته‌های آقای شهردار، ایشان قانون‌مدار و شورای شهر متخلف است. اگر فرض کنیم کل ماجرا و صحبت‌های ایشان درست باشد و ایشان شاخه‌ای پیوندی سالم باشد و مجموعه شورای شهر هم درختی درهم‌پیچیده با همه کاستی‌ها و ضعف‌هایش، چگونه می‌توان با زیر سؤال بردن رأی و تصمیم شورای شهر، هنوز برای شاخه اصالتی قائل شد؟

چراکه اصالت شاخه از تنه و از درخت خود می‌گیرد. به بیان ساده و شفاف عرض می‌کنم؛ اگر حتی شورای شهر را در ذهن خود پایبند به قانون نمی‌دانستید، خرد حکم می‌کرد که برای حفظ شأن اصلی‌ترین تصمیم آن، یعنی انتخاب جنابعالی به عنوان شهردار همان زمان استعفا می‌دادید. البته ماهی را هر وقت از آب بگیرند تازه است؛ امروز هم می‌توانید استعفا دهید.»

او افزود: «وگرنه، به زعم خودتان، چگونه می‌تواند یک قانون‌مدار ننگِ محصول بی‌قانونی بودن را تحمل کند؟ بی‌تردید برای آن‌که عیار قانون‌مداری شما مشخص شود، هیچ چیز بهتر از استعفای امروز شما نیست. وگرنه عاقل برای یک دستمال، قیصریه را به آتش نمی‌کشد. حال اگر نهادی بخواهد تبدیل به سازمانی شود، واقعاً ارزش  تیشه زدن به ریشه را دارد؟ آن هم نه ریشه‌ دیگران، بلکه ریشه‌ای که شما بر آن استوار هستید و از آن اصالت گرفته‌اید. البته جمع‌بندی با شماست. بیش از این هم سخنی نیست. انتظار ما از شما روشن است و نیازی به تکرار ندارد.»

اگر حضور زاکانی غیرقانونی باشد باید برود

علی‌اصغر قائمی، عضو شورای شهر تهران درباره سرنوشت زاکانی در صورت ابلاغ این مصوبه هیات وزیران به هم‌میهن گفت: «به خودشان {زاکانی} باشد نمی‌روند. هرچند که خانم سلیمان محترمانه، مودبانه، در چارچوب قانون و حسب اتفاق که رخ داده از ایشان خواست که استعفا بدهد و از شهرداری برود. اما من بعید می‌‌دانم ایشان اهل این کار {استعفا} باشد و شهرداری را رها کند. اما قانونی که از آن یاد می‌کنید که باید مراحل آن طی شود، اگر ابلاغ گردد و واقعا ادامه حضور آقای زاکانی غیرقانونی باشد، طبیعتاً ایشان مکلف است که از شهرداری برود.

کمااینکه در دوره پنجم هم بعد از شهرداری آقای نجفی و آمدن کوتاه‌مدت آقای افشانی به دلیل قانون منع به کارگیری بازنشستگان مصوب شد، شورای شهر تهران از آقای افشانی تشکر کرد و ایشان بدون هیچ حاشیه‌ای شهرداری را ترک کرد. پس از آن شورای شهر تهران شهردار بعدی را انتخاب کرد. به نظرم در حال حاضر هم این شرایط حادث می‌شود اما هنوز این مصوبه ابلاغ نشده و نمی‌توان به صورت قطعی نسبت به آن اظهارنظر کرد.»

او در پاسخ به این سوال که اگر پس از ابلاغ این مصوبه حضور آقای زاکانی غیرقانونی باشد، ایشان به آرامی آقای افشانی از شهرداری می‌رود؟ گفت: «امیدوارم.»

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید