جنگ؛ انحراف جامعه انسانی

«تبصره ۲۲» رمانی نوشته جوزف هلر، نویسنده‌ آمریکایی و در ژانر کمدی سیاه است. این رمان ماجراهای کاپیتان جان یوساریان، خلبان ۲۸ ساله را در یک پایگاه آمریکایی در جزیره‌ای در مدیترانه و در زمان جنگ جهانی دوم روایت می‌کند. هلر با طنزی گزنده به پوچی جنگ و قانون عجیب «تبصره ۲۲» می‌پردازد؛ قانونی که معافیت از مأموریت‌های مرگبار را غیرممکن می‌کند: سرباز دیوانه از پرواز معاف است، اما از آن‌سو ثبت درخواست معافیت نشانه‌ای از عقلانیت و رد دیوانگی محسوب می‌شود، بنابراین معافیتی در کار نیست.

یوساریان در این رمان بیش از اینکه از دشمنان خارجی هراس داشته باشد، از فرماندهان خود که مأموریت‌هایش را افزایش می‌دهند، می‌ترسد. هلر رمان تبصره ۲۲ را از تجربیات خود به‌عنوان خلبان در جنگ الهام گرفته و در این اثر انحرافات جوامع بشری را به تمسخر می‌کشد. این رمان، که اصطلاح تبصره ۲۲ را به زبان انگلیسی افزود، موقعیتی بی‌راه‌حل را به تصویر می‌کشد و با نقد جنگ، جایگاه ویژه‌ای در ادبیات جهان یافته است.

تبصره ۲۲

نویسنده:‌ جوزف هلر

نشر: چشمه

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید