قلب تجارت سوخت / ۵۰ درصد از بار ترافیک گمرکات بر دوش بندر شهید رجایی است
یک منبع آگاه در بندر شهید رجایی به هم‌میهن گفت: تشریفات صادرات برگشته است و انجام می‌شود، ترانزیت خارجی و خروجی نیز با دستور رئیس کل گمرک راه افتاده است، همچنین حمل یکسره کالاهای اساسی و مواد اولیه واحدهای تولیدی نیز در حال انجام است فقط بحث واردات قطعی باقی مانده است
از ظهر روز شنبه، منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی یا همان بندر شهید رجایی که در شهرستان بندرعباس قرار دارد، به علت بروز انفجار در کانون اخبار قرار دارد و آتش آن به صورت کامل مهار نشده است. این بندر از این جهت اهمیت دارد که تقریباً نیمی از صادرات و واردات کالاهای مورد نیاز کشور یعنی در حدود ۸۵ میلون تن کالا از بندر شهید رجایی انجام می‌گرفته است و این حادثه می‌تواند تا مدت‌ها به تولید و توزیع کشور آسیب برساند؛ هرچند به گفته یک مقام آگاه از سازمان گمرک کشور این موضوع تحت کنترل است.
روز گذشته، این منبع آگاه که در بندر شهید رجایی و محل حادثه حضور داشت در گفت‌وگو با «هم‌میهن» درباره اینکه اوضاع ترانزیتی بندر به چه صورت است، گفت: «تشریفات صادرات برگشته است و انجام می‌شود، ترانزیت خارجی و خروجی نیز با دستور رئیس کل گمرک راه افتاده است، همچنین حمل یکسره کالاهای اساسی و مواد اولیه واحدهای تولیدی نیز در حال انجام است فقط بحث واردات قطعی باقی مانده است. شخص رئیس کل کمرگ نیز در بندر شهید رجایی حضور دارند و مستقر هستند و در حال هماهنگی کارها هستند.»
او همچنین در پاسخ به این پرسش که چقدر زمان نیاز است تا روند کار بندر شهید رجایی به حالت عادی برگردد؟ عنوان کرد: «خوشبختانه زیرساخت‌های حوزه آی‌تی بندر آسیب ندیده و سرورها سالم هستند و یک به یک در حال برگرداندن روال هستیم و امیدواریم به زودی موضوع تخلیه و بارگیری به حالت طبیعی برگردد. پیش‌بینی ما این است که رویه‌ها به صورت صددرصدی تا عصر روز یکشنبه(دیروز) به حالت اولیه برگردد و تشریفات کارها انجام شود.»
این منبع آگاه درباره اهمیت این بندر در زمینه گمرک نیز گفت: «تنها هشت درصد کالاهای اساسی در سال ۱۴۰۳ در بندر شهید رجایی بوده است، همچنین گمرک شهید رجایی در بحث مواد اولیه کالاهای تولیدی، کالاهای واسطه‌ای و ترانزیت خارجی نزدیک به 50 درصد بار ترافیک گمرکات بر دوش این بندر بوده است. البته ۲۰ کامیون برنج از کالاهای اساسی در بندر شهید رجایی وجود داشت که از بندر خارج شد و مشکلی در زمینه کالاهای اساسی نداریم.»
او همچنین درباره اینکه پیمانکاران در بندر حضور دارند یا خیر، عنوان کرد: «ما در بندر شهید رجایی پیمانکار نداریم، تخلیه، بارگیری، ایمنی و امنیت کالاهای خطرناک و غیرخطرناک در بندر بر عهده سازمان بنادر و کشتیرانی است و ما صرفاً تشریفات کنترل‌های گمرکی که طبق قانون بر عهده سازمان گمرک گذاشته شده را انجام می‌دهیم.» بندر شهید رجایی، از مهمترین بندرهای تجاری صنعتی کشور در ۲۳ کیلومتری غرب بندرعباس در استان هرمزگان است که ساخت آن در سال ۱۳۵۳ توسط یک کنسرسیوم ایتالیایی به نام ایتالکو شروع شد و تا زمان جنگ ایران و عراق طول کشید.
این بندر در مرکز کریدور ترانزیتی جنوب به شمال قرار دارد که اقیانوس هند و خلیج فارس را از طریق ایران به دریای خزر و سپس از طریق روسیه به سن‌پترزبورگ و شمال اروپا متصل می‌کند.
بندر شهید رجایی به دلیل دسترسی به آب‌های آزاد جهان از طریق خلیج فارس، اتصال به شبکه بین‌المللی راه‌آهن و جاده ابریشم و نزدیکی به مناطق آزاد کیش و قشم و بنادر حوزه خلیج فارس، موقعیت خاص و ممتازی را دارد. بندرشهید رجایی بیش از ۲۴۰۰ هکتار وسعت و ظرفیت پذیرش ۸۸ میلیون تن کالا در سال را دارد که همین باعث شده بود در اوایل دهه ۹۰ شمسی، با هشتاد بندر جهان مبادله کالا داشته باشد. در این بندر نزدیک به ۴۰ پست اسکله وجود دارد که این توانایی را دارند تا کشتی‌های اقیانوس‌پیما در آن پهلو بگیرند.
پیش از تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۱۱، ۳۰ خط کشتیرانی در بندر شهید رجایی تخلیه بار انجام می‌دادند اما با شروع تحریم‌ها و تحریم شرکت «تایدواتر خاورمیانه» که مسئول بارگیری و ترانزیت کالا در این بندر بود، فعالیت وارداتی بندر شهید رجایی کاهش پیدا کرد؛ هرچند از سال ۱۳۹۳ باز تبادل کالا از این بندر به کشورهای دیگر از سر گرفته شد. این بندر همچنین دارای بزرگترین بندر کانتینری کشور و پایانه‌های کانتینری با ظرفیت بیش‌از ۶ میلیون (TEU) در سال و هدف‌گذاری ارتقای ظرفیت کانتینری به ۲۰ میلیون (TEU) تا سال ۲۰۴۰ است.
در همین راستا و در گفت‌گو با مسعود دانشمند فعال حوزه کشتیرانی و آنوش رحام کارشناس حمل و نقل و ترانزیت به بررسی بیشتر این موضوع پرداختیم.
